GENERAL JOHANN GEORG VON BROWNE'S WRITINGS ON THE OTTOMAN-HABSBURGS WARS: A CASE STUDY, THE 1716 PETERVARADIN BATTLE

Yıl 2019, Sayı: 70, 51 - 88, 01.12.2019

Hakan Karagöz

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.19035

In this study, the military career of General Johann Georg Browne and his manuscripts available from the Austrian archives on the Ottoman/Habsburgs wars and the relations between the Ottomans and the Habsburgs will be examined. The manuscripts, which are of great importance for researches on Ottoman-Habsburg relations and most of which are included in the records of the Austrian War Archives, include the correspondence concerning the Ottoman/Habsburg battles between 1687-1739, such as the military/logistic activities of the armies, and this gives us remarkable information about the peace treaties signed by both parties. According to the data of General Browne's 1716 manuscript, this study will also deal with the battle of Petervaradin as a case study in the Ottoman/Habsburg battles after the Second Siege of Vienna. The Ottomans planned to capture the Habsburg-controlled Petervaradin in 1716 in order to erase the negative effects of the Karlofça Peace Treaty, but they experienced a heavy defeat similar to the one they had experienced in the battle of Zenta in 1697. Among the reasons for this unexpected and unwanted defeat for the Ottomans, we could say that it was partly due to the fact that the Habsburgs had to a large extent completed their financial and military organization by 1715, and also due to the war tactics of Prince Eugene and his famous and adept commanders’ abilities applied in the battles against the Ottomans.

Cite this article as: Karagöz, Hakan, “General Johann Georg Von Browne’un Osmanlı-Habsburg Harpleriyle İlgili Yazmaları ve Bir Örnek İnceleme: 1716 Petervaradin Muharebesi”, Turk J Hist sayı 70 (2019), s.51-88.

Anahtar Kelimeler

The Austrian War Archives, Johann Georg von Browne, The Ottomans, The Habsburgs, Petervaradin

GENERAL JOHANN GEORG VON BROWNE’UN OSMANLI-HABSBURG HARPLERİYLE İLGİLİ YAZMALARI VE BİR ÖRNEK İNCELEME: 1716 PETERVARADİN MUHAREBESİ

Öz

DOI: 10.26650/TurkJHist.2019.19035

Bu çalışmada ilk olarak General Johann Georg Browne’un askeri kariyeri ve kendisinin Avusturya Arşivleri’nde yer alan Osmanlı/Habsburg harpleri ve münasebetlerine ilişkin yazma eserleri üzerinde durulacaktır. Osmanlı-Habsburg ilişkileri hakkında yapılacak araştırmalar için büyük önem taşıyan ve pek çoğu Avusturya Harp Arşivleri’ndeki kayıtlardan mülhem olan söz konusu yazmalar, 1687-1739 yılları arasındaki Osmanlı/Habsburg muharebelerine ilişkin yazışmaları ihtiva etmekle birlikte, orduların askeri/lojistik faaliyetleri ve tarafların sefer sonunda imzaladıkları barış antlaşmaları hakkında dikkate değer bilgiler vermektedir. Çalışmamızda, General Browne’un 1716 yılına ait yazmasının verileri doğrultusunda, II. Viyana Kuşatması’ndan sonraki Osmanlı/Habsburg mücadelelerinin bir örneği olarak Petervaradin Muharebesi üzerinde de durulacaktır. Osmanlılar, Karlofça Barışı’nın olumsuz izlerini silmek adına çıktığı 1716 sefer yılında Habsburgların kontrolündeki Petervaradin’i ele geçirmeyi planlamış, ancak 1697 yılında Zenta Muharebesi’nde gerçekleşen elim başarısızlığın bir benzerini daha yaşamıştır. Osmanlı Devleti nezdinde beklenmeyen ve istenmeyen bu başarısızlığın sebepleri arasında, Habsburgların 1715 yılından itibaren malî ve askerî organizasyonlarını büyük ölçüde tamamlamış olmaları yanında ünlü ve mahir komutanları Prens Eugen’in mücadeleler sırasında uyguladığı harp taktiği gösterilmelidir.

Cite this article as: Karagöz, Hakan, “General Johann Georg Von Browne’un Osmanlı-Habsburg Harpleriyle İlgili Yazmaları ve Bir Örnek İnceleme: 1716 Petervaradin Muharebesi”, Turk J Hist sayı 70 (2019), s.51-88.

Anahtar Kelimeler

Avusturya Harp Arşivi, Johann Georg von Browne, Osmanlılar, Habsburglar, Petervaradin

Kaynakça

• Avusturya Arşiv Belgeleri HHStA./Kriegsarchiv (KrA.)/Alte Feldakten, 341/Türkenkrieg 1716 VIII – 51; VIII – 56a; VIII – 58; VIII – 65. HHStA./Kriegsarchiv (KrA.)/Kriegskarten Peterwardein 1716, H III d 906. Avusturya Arşivleri Almanca Yazmalar HHStA./Kriegsarchiv (KrA.), MS. Kg. No. 10; (1687-1690). HHStA./Kriegsarchiv (KrA.), MS. Kg. No. 11, (1697). HHStA./Kriegsarchiv (KrA.), MS. Kg. No. 17, (1716-1718). HHStA./Kriegsarchiv (KrA.), MS. Kg. No. 22; Türkenkrieg 1738 Rus Cephesi. HHStA./Kriegsarchiv (KrA.), MS. Kg. No. 24; Beilagen zu der Kriegsgeschichte von Jahr 1736 et 1737 - Rus Cephesi Appendix - H.H.H. HHStA./Kriegsarchiv (KrA.), MS. Kg. No. 24; Beilagen zu der Kriegsgeshichte von Jahr 1736-1737 - Bosna Cephesi. HHStA./Kriegsarchiv (KrA.)/MS. Kg. No. 23-1; Türkenkrieg 1739. Almanca Gazeteler Die europäische FAMA, welche den gegenwärtigen Zustand der vornehmsten Höfe entdeckt, Der 189. Teil, 1716, s. 759-772. Türkçe Yazmalar Ahmed b. Mahmud (Göynüklü), Tarih, Berlin Staatsbibliothek, Ms.or.quart, nr. 1209. Râşid Mehmed Efendi, Târih-i Râşid, c. II, haz. Abdülkadir Özcan, Yunus Uğur, Baki Çakır, Ahmet Zeki İzgöer, İstanbul 2013. Mustafa Öksüz, Şem’dânizâde Fındıklılı Süleyman Efendi’nin Mür’i’t-Tevârih Adlı Eserinin (180b-345a) Tahlil ve Tenkidi Metni, Mimar Sinan GSÜ. SBE., Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2009. Topal, Mehmet, Silahdar Fındıklılı Mehmed Ağa, Nusretnâme-Tahlil ve Metin (1106-1133/1695-1721), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2001. Viyana Müzesi/Wien Museum HMW 62084. Araştırma ve İnceleme Eserleri Ágoston, Gábor, Barut, Top ve Tüfek, Osmanlı İmparatorluğu’nun Askeri Gücü ve Silah Sanayi, Kitap Yayınevi, İstanbul 2006. Allgemeine Deutsche Biographie, c. III, Leipzig 1876. Anger, Hilbert Geschichte der k. k. Armee, Wien 1887. Arneth, Alfred Ritter von, Prinz Eugen von Savoyen (1708-1718), II, Wien 1858. Bancalari, Gustav, Prinz Eugen, Salzburg 1880. Baysun, M. Cavid, “Ali Paşa, Damad”, DİA, c. I, İstanbul 1978, s. 328-330. Benedikt, Heinrich, Der Pascha Graf Alexander von Bonneval 1675-1747, Graz – Wien 1959. Beydilli, Kemal, “Ziştovi”, DİA, c. 44, (2013), s. 467-472. Beydilli, Kemal, İsmail Erünsal, “Prut Savaşı Öncesi Diplomatik Bir Teşebbüs Seyfullah Ağa’nın Viyana Elçiliği (1711)”, Belgeler, XXII/26 (2001)’dan ayrı basım, Ankara 2002. Broucek Peter, Erich Hillbrand, Fritz Vesely, Prinz Eugen – Feldzüge und Heerwesen, Wien 1986. Buchmann, Bertrand Michael, Österreich und das Osmanische Reich, Wien 1999. Cezar, Mustafa, Mufassal Osmanlı Tarihi, c. V, İskit Yayınevi, İstanbul 1971. Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, c. IV, İstanbul 1972. Deutscher Biographischer Index, c. I, Oxford-Paris 1986. Die Geschichte der Feldzüge des Prinzen Eugen in den Jahren 1716 bis 1718, ÖMZ., IV. Heft, (1811), s. 3-52. Djuric-Zamolo, Divna, “Belgrad”, DİA., c. V, (1992), s. 407-409. Emecen, Feridun, “Ali Paşa, Sürmeli”, DİA., c. II, s. 427. Ertaş, M. Yaşar, Mora’nın Fethinde Osmanlı Sefer Organizasyonu (1714-1716), (Doktora Tezi), İstanbul 2000. Fenzl, Otto, Zustandekommen, Vorbereitungen und Durchführung des Türkenkriegs 1716-1718, (phil. Diss.), Wien 1950. Feridun Dukakinzade, 1714-1718 Türk – Avusturya Venedik Seferi, Askeri Matbaa, İstanbul 1932. Geschichte der Feldzüge Prinzen Eugen von Savoyen, vom Jahre 1716 bis zum Frieden von Passarowitz 1718, ÖMZ., Ersten Jahrgang, 4. Heft, (1808), s. 501-534. Gökpınar, Bekir, Varadin Seferinde Organizasyon ve Lojistik (1716), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erzurum 2014. Hammer, Joseph von, Geschichte des osmanischen Reiches 1699-1739, c. VII, Pest 1831. Hayne’s Biographisches Lexikon, Leipzig 1884. Hinz, Walter, İslâm’da Ağırlık Ölçü Sistemleri, (çev. Acar Sevim), Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1990. Iorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, (çev. Nilüfer Epçeli), c. IV, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2005. Karagöz, Hakan, “Petervaradin Muharebesi’nde (1716) Habsburgların Osmanlılardan Ele Geçirdiği Silahlar ve Harp ve Teçhizatı”, Tarih Dergisi, Sa. 59, (2014/1), İstanbul 2014, s. 79-112. Kausler, Friedrich von, Das Leben des Prinzen Eugen von Savoyen, Freiburg 1839. Kerchnawe, Hugo, Prinz Eugen von Savoyen, Amsterdam – Berlin – Wien 1944. Kleindel, Walter, Österreich Daten, zur Geschichte und Kultur, Ueberreuter, Wien-Heidelberg 1978. Kroener, Bernhard R. “Prinz Eugen und die Türken”, Prinz Eugen von Savoyen und seine Zeit, (1986), s. 113-125. Leben des Reichsgrafen Georg von Browne, (Frsz. terc. L. Schubert), Riga 1795. Martens, Carl von, Allgemeine Geschichte der Türkenkriege in Europa von 1356 bis 1812, Stuttgart 1829. Matuschka, Ludwig, Der Türken – Krieg 1716-1718 – Feldzug 1716, Verlag des k. und k. Generalstabes – In Comission bei C. Gerald’s Sohn, Wien 1891. Militär – Conversations Lexikon, c. I, Leipzig 1833. Mitteilungen des K. und K. Kriegs – Archivs, c. V, Wien, 1891. Neue Deutsche Biographie, c. II, Berlin 1955. Neue Deutsche Biographie, c. IXX, (ed. Historischen Komission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften), Berlin 1998. Neueste in Kürze gebrachte Lebenbeschreibung des Prinzen Eugens von Savoyen, Prag 1779. Odenthal, Josef, Oesterreichs Türkenkrieg 1716-1718, Düsseldorf 1938. Orts-, Namen- und Sach-Register, Verlag des k. und k. Generalstabes, Wien 1892. Östr. Militär-Konversations-Lexikon, Herausg. von Hirtenfeld u. Dr. Meynert, I. Bd., Wien 1851. Pezl, Johann, Eugens Leben und Thaten, Wien 1791. Ponjoulat, Baptistin, Geschichte des osmanischen Reiches, Leipzig 1853. Prinz Eugen und das barocke Österreich, (Hrsg. von Karl Gutkas, Gottfried Stangler, Susanne Dressler, Thomas Karl, Hildegard Leitgeb) Wien 1986. Rocka, Johann, Kriegs und Friedens Geschichte zwischen der Krone Hungarn und der ottomanischen Pforte seit dem Jahre 1526, Ofen 1785. Spuler, Bertold, “Die europäische Diplomatie in Konstantinopel biz zum Frieden von Belgrad (1739)”, I, Jahrbücher für Kultur und Geschichte der Slaven, Neue Folge, c. XI, H. 1 (1935), s. 53-115. Sybel, Heinrich von, Prinz Eugen von Savoyen – Drei Vorlesungen, München 1861. Urbanski, Hans von, Prinz Eugen, Wien 1986. Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Osmanlı Tarihi, IV/1, TTK, Ankara 1995. Wielandt, F., Gewichte und Maße, In Aubin Zorn I, 1971. Wurzbach, Konstant von, Biographisches Lexikon des Kaiserthums Österreich, c. II, Wien 1857. Wurzbach, Konstant von, Biographisches Lexikon des Kaiserthums Österreich, c. LII, Wien 1885. Zimmermann, Wilhelm, Prinz Eugen der edle Ritter und seine Zeit, Stuttgart 1838.