Science Centers as Out-of-School Learning Environments in Early Childhood Education: Examination of Teachers' Experiences

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: "Cumhuriyetin 100. Yılında Türkiye'de Müzecilik ve Müze Eğitimi" Özel Sayısı, 78 - 90, 16.11.2023

Demet Öner Zülfiye Gül Ercan

https://doi.org/10.51637/jimuseumed.1362813

Öz

There are approximately 3000 science centers in the world. Approximately more than 300 million visitors come to these science centers every year. Although the first science centers in the world in their modern sense emerged in the 20th century, it can be said that their foundations date back to the 17th century, with the Ashmolean Museum established at Oxford University. The first science center in Türkiye was the Feza Gürsey Science Center, which was established in Ankara in 1993. Later, chronologically, after Gaziantep and Bursa science centers, TÜBİTAK-supported science centers in Konya, Kocaeli, Elazığ and Kayseri were opened. In addition to these, various science centers have been opened today with private initiative or local government support. Science centers are one of the out-of-school learning environments that can be used in various courses at all levels, from pre-school education to university. It can be stated that it is important for children to frequently benefit from science centers, especially in early childhood, in order to raise awareness and curiosity about various sciences. Creating the contents of science centers with a thematic understanding makes it possible to easily benefit from these centers in teaching many subjects within the scope of pre-school education. The aim of the research is to reveal the opinions of preschool teachers regarding the use of science centers, one of the out-of-school learning and teaching spaces, in preschool education. In this context, interviews were held with 15 preschool teachers in the research. Phenomenology, one of the qualitative research methods, was used in the research. The data obtained was analyzed with content analysis, one of the qualitative data analysis techniques. As a result of the research, it was determined that the main motivational sources for preschool teachers' visits were children's wishes, excitement, and curiosity. It was concluded that the visit process was mostly accompanied by the guidance of the science center staff and was not activity-based. On the other hand, it was concluded that the main problems encountered during science center visits were due to the large number of students and the short visit duration.

Anahtar Kelimeler

Science Center, Out-of-School Education, Early Childhood Education, museum education

Erken Çocukluk Eğitiminde Okul Dışı Öğrenme Ortamları Olarak Bilim Merkezleri: Öğretmen Deneyimlerinin İncelenmesi

Öz

Dünyada her yıl yaklaşık 3000 bilim merkezin 300 milyonun üzerinde ziyaretçi gelmektedir. Dünya’da, günümüz anlamında, ilk bilim merkezleri 20. yüzyılda ortaya çıkmış olsa da, tarihi temellerinin 17. yüzyılda Oxford Üniversitesi bünyesinde kurulan Ashmolean Müzesi’ne dayandığı söylenilebilir. Türkiye’de ise ilk bilim merkezi 1993 yılında Ankara’da kurulan Feza Gürsey Bilim Merkezi’dir. Daha sonrasında kronolojik olarak Gaziantep, Bursa bilim merkezlerinin ardından TÜBİTAK destekli Konya, Kocaeli, Elâzığ ve Kayseri bilim merkezleri açılmıştır. Bunların yanı sıra günümüzde özel girişim veya yerel yönetim destekleriyle çeşitli bilim merkezleri de açılmıştır. Bilim merkezleri okul öncesi eğitimden üniversiteye kadar her kademede yer alan çeşitli derslerde yararlanılabilecek okul dışı öğrenme ortamlarından biridir. Özellikle erken çocukluk döneminde çocukların çeşitli bilimlere yönelik farkındalık ve merak oluşması amacıyla bilim merkezlerinden sıklıkla yararlanılmasının önemli olduğu ifade edilebilir. Bilim merkezlerinin içeriklerinin tematik anlayışla oluşturulması, okul öncesi eğitim kapsamında birçok konunun öğretiminde bu merkezlerden kolaylıkla yararlanılmasını mümkün kılmaktadır. Araştırmanın amacı bir okul dışı öğrenme ve öğretim mekânlarından biri olan bilim merkezlerinin okul öncesi eğitimde kullanım durumuna ilişkin okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerini ortaya koymaktır. Bu kapsamda araştırmada 15 okul öncesi öğretmeni ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenoloji kullanılmıştır. Elde edilen veriler nitel veri analiz tekniklerinden biri olan içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda okul öncesi öğretmenlerinin ziyaretlerine ilişkin başlıca motivasyon kaynaklarının çocukların istek, heyecan ve merakları olduğu belirlenmiştir. Ziyaret sürecinin daha çok bilim merkezi personelinin rehberliği eşliğinde geçtiği, etkinlik temelli gerçekleştirilmediği sonucuna ulaşılmıştır. Diğer yandan bilim merkezi ziyaretlerinde karşılaşılan başlıca problemlerin ise öğrenci sayısının fazla ve ziyaret süresinin kısa olmasından kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilim Merkezi, Okul Dışı Öğretim, Erken Çocukluk Eğitimi, müze eğitimi

Kaynakça

• Adams, C. & Manen, M. V. (2008). Phenomenology. In The Sage encyclopedia of qualitative research methods (p.614-619), Lisa M. Given (Ed.). SAGE Publications
• Akın, F. N. & Demirdöğen, B. (2023). Eğitim alanında bilim merkezleri konusunda gerçekleştirilen araştırmaların içerik analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 13(2), 1314-1341. DOI: 10.24315/tred.1141882
• Ashmolean Museum. (2022). History of the Ashmolean. https://www.ashmolean.org/history-ashmolean adresinden erişilmiştir.
• Ata, B. (2002). Müzelerle ve tarihî mekânlarla tarih öğretimi: tarih öğretmenlerinin müze eğitimine ilişkin görüşleri, Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi.
• Ateş, A., Ural, G. & Başbay, A. (2011). Mevlâna toplum ve bilim merkezi uygulamalarının öğrenenlerin bilime yönelik tutumlarına etkisi ve öğrenme sürecine katkıları. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(2), 83-97.
• Azkeskin, C. (2021). Kocaeli bilim merkezi galerilerindeki bilimsel düzeneklerin ortaöğretim fizik dersi öğretim programıyla uyumunun analizi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 6(1), 66-86.
• Azkeskin, C. & Yavuz-Topaloğlu, M. (2021). Kocaeli bilim merkezi galerilerindeki düzeneklerin fen bilimleri dersi öğretim programı çerçevesinde incelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 220-245.
• Barry, A. (2010). On interactivity: consumers, citizens and culture. In The Politics of Display: Museums, Science, Culture, Sharon Macdonald (Ed.), p. 85-102. USA: Routledge
• Binekci, Ö. & Öner, G. (2019). Ortaokul branş öğretmenlerinin derslerinde müzelerden yararlanma durumları ile müze ve tarihi mekâna ilişkin görüşleri. Uluslararası Müze Eğitimi Dergisi, 1(1), 32-49.
• Bozdoğan, A. E. (2007). Bilim ve teknoloji müzelerinin fen öğretimindeki yeri ve önemi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi.
• Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
• Bozdoğan, A. E. & Yalçın, N. (2006). Bilim merkezlerinin ilköğretim öğrencilerinin fene karşı ilgi düzeylerinin değişmesine ve akademik başarılarına etkisi: Enerji parkı. Ege Eğitim Dergisi, 7(2), 95-114.
• Chin, C. C. (2004). Museum experience – a resource for science teacher education. International Journal of Science and Mathematics Education, 2, 63-90.
• Coulton, T. (2006). Hands-on exhibitions: managing interactive museums and science centres. Routledge
• Çığrık, E. & Özkan, M. (2016). Bilim merkezinde yürütülen öğrenme etkinliklerinin öğrencilerin fen bilimleri dersindeki akademik başarılarına etkisi ve motivasyon düzeyleriyle ilişkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(2), 279-301.
• Çıldır, Z. (2007). Öğretmenlerle müzede yetişkin eğitimi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi.
• Erçetin, Ş. Ş. & Görgülü, D. (2018). Bilim merkezlerini ziyaret eden 6. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine ilişkin görüşlerinin incelenmesi: Konya bilim merkezi örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 16(2), 122-138.
• Falk, J. H. & Gillespie, K. L. (2009). Investigating the role of emotion in science center visitor learning. Visitor Studies, 12(2), 112-132.
• Faria, C., Chagas, I., Machado, A. & Sousa, J. (2012). A science teacher education course in a science centre: A successful strategy to empower teachers to master museum resources exploration?. Electronic Journal of Science Education, 16(2), 1-13.
• Hakverdi-Can, M. (2013). İlköğretim öğrencilerinin bilim merkezindeki deney setleri hakkındaki görüşleri ve öğrenme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 1, 219-229.
• Henning, M. (2006). Museums, media and cultural theory. Open University Press
• Hooper-Greenhill, E. (1999). Müze ve galeri eğitimi, (Meltem Örge Evren, Emine Gül Kapçı, Çev.), Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Arastırma ve Uygulama Merkezi Yayınları
• ICOM. (2022). Museum definition. https://icom.museum/en/news/icom-approves-a-new-museum-definition/#:~:text=%E2%80%9CA%20museum%20is%20a%20not,museums%20foster%20diversity%20and%20sustainability adresinden erişilmiştir.
• ICOM. (2023). 224 years of defining the museum. https://icom.museum/wp-content/uploads/2020/12/2020_ICOM-Czech-Republic_224-years-of-defining-the-museum.pdf adresinden erişilmiştir.
• Johnson, A., Huber, K. A., Cutler, N., Bingmann, M. & Grove, T. (2009). The museum educator’s manual: educators share successful techniques. AltaMira Press.
• Laçin Şimşek, C. & Öztürk, Ö. (2021). An examination of science center visitors' ınteractions with exhibits. Museum Management and Curatorship, 37(3), 1-21.
• Latham, K. F. & Simmons, J. E. (2014). Foundations of museum studies: Evolving systems of knowledge. Libraries Unlimited
• Öner, G. & Çengelci Köse, T. (2019). Müze ve tarihi mekânlarda değer ve beceri kazandırmaya yönelik sosyal bilgiler öğretmen adaylarının görüşleri. Turkish History Education Journal, 8(1), 98-128.
• Lichtman, M. (2013). Qualitative research in education: A user’s guide. Sage Publications.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2023). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2022/'23. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Öner, D. & Yiğit, E. Ö. (2021). Okul öncesinde sosyal bilgiler eğitimine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 191-215
• Öner, G. & Öztürk, M. (2019). Okul dışı öğrenme ve öğretim mekânları olarak bilim merkezleri: sosyal bilgiler öğretmen adaylarının deneyimi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 1-27.
• Öztürk, A. & Başbay, A. (2017). Mevlâna Toplum ve Bilim Merkezi öğretim programlarının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine ve bilime yönelik tutumlarına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 283-298.
• Özmen, S. S. (2018). Müze eğitiminin gelişimi. Humanitas, 6(11), s.301-324.
• Reynolds, R. (2010). Learning paths: museum-based learning materials for design students. In B. Cook, R. Reynolds & C. Speight (Eds.), Museums and design education: looking to learn, learning to see (pp.61-76). Ashgate Publishing
• Sağlamgöncü, A. (2023). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitiminde müze eğitimi ile ilgili yapılan araştırmalara yönelik bir meta-sentez çalışması. Anadolu University Journal of Education Faculty, 7(1), 308-334. DOI: 10.34056/aujef.1160176
• Salmi, H. (2003). Science centres as learning laboratories: experiences of Heureka, the Finnish Science Centre. International Journal of Technology Management, 25(5), 460-476.
• Sasson, I. (2014). The role of informal science centers in science education: attitudes, skills, and self-efficacy. Journal of Technology and Science Education, 4(3), 167-180.
• Sontay, G., Tutar, M. & Karamustafaoğlu, O. (2016). Okul dışı öğrenme ortamları ile fen öğretimi hakkında öğrenci görüşleri: Planetaryum gezisi. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 1(1), 1-24.
• Soytürk, I. C. & Öner, G. (2021). Okul dışı ortamlara gerçekleştirilen ziyaretlere ilişkin öğretmenlerin otivasyon kaynaklarının incelenmesi. 9. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu, Bildiri Özetleri Kitapçığı, 20-22 Aralık 2021 Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• Taflı, T. & Atıcı, T. (2022). Prospective biology teachers’ opinions about outdoor learning activities within the scope of nature and environmental education, E-International Journal of Educational Research, 13(2), 108-125. DOI: https://doi.org/10.19160/e-ijer.933160
• Talboys, G. K. (2005). Museum educator’s handbook. Ashgate Publishing
• Tekkumru-Kısa, M. (2005). Development and implementation of a “science center learning kit” designed to improve student outcomes from an informal science setting. Doctoral Thesis, Boğaziçi University.
• Tezcan, Akmehmet, K. ve Ödekan A. (2006). Müze Eğitiminin Tarihsel Gelişimi. İTÜ Dergisi/B Sosyal Bilimler, 3(1), 47-58.
• Yavuz Topaloğlu, M. & Balçın, M. D. (2021). Doğa eğitim gezisi ve bilim merkezi gezisinde dördüncü sınıf öğrencilerinin fene yönelik tutumlarının incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 55-75.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık Yıldız, E. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin okul dışı öğrenme ortamlarını kullanma durumlarının değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(33), 94-127.
• Zeren-Özer, D. & Güngör, S. N. (2019). Bilim merkezlerinin öğrencilerin motivasyonu ve fen bilimleri akademik başarısı üzerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 288-314.