Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Koleksiyonu’na Ait “Kitâbu’l-İlel ve Ma’rifeti’r Ricâl” İsimli Yazma Eserin Konservasyonu

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 16 - 31, 31.03.2024

Rumeysa Gedik Hatice Tozun

Öz

Kültürel miraslarımızdan biri olan yazma eserler; kâğıt, mürekkep, deri, tekstil, murakka, altın ve boya gibi organik ve inorganik birçok materyali bünyesinde barındırmaları nedeniyle bozulmaya açık olan organik eserlerdir. Üzerinde barındırdığı bu materyallerin hem bulunduğu ortama karşı farklı tepki vermesi hem de bu materyallerin bir arada bulunması birbirlerini etkilemeleri bozulmaların daha karmaşık hale gelmesine neden olmaktadır. Bu nedenle uygun koşullarda korunmaları gerekmektedir. Bu araştırma, Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Ayasofya Koleksiyonu’nun 03380 demirbaş numaralı tam adı Kitâbu’l- ‘ilel ve Ma’rifeti’r-rical (el Câmi’fi’l- ‘ilel ve ma’rifeti’r-ricâl) olan yazma eserde görülen bozulmaların tespiti, analizi ve elde edilen veriler doğrultusunda uygulanması planlanan konservasyon çalışmalarını kapsamaktadır. Etkin ve önleyici koruma araştırmaları sonucunda seçilen yöntemlerle şekillenen konservasyon uygulamaları ve bu uygulamaların verdiği sonuçlar araştırma bütününü oluşturacaktır. Araştırma kapsamında yazma eserin tarihçesi, tanımı ve bölümleri açıklanarak, eserde bozulmaya neden olan etkenler tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında, yapılan analizler, belgeleme formları, konservasyon uygulamaları ve eserin konservasyon öncesi-sonrası durumu yazılı ve görsel olarak açıklanmıştır. Eserin cilt ve metin bölümü konservasyon uygulamaları Türkiye Yazma Eserler Kurumu Kitap Şifahanesi ve Arşiv Dairesi Başkanlığı’nda yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yazma eserler, Erken dönem yazma eserler, Konservasyon, Süleymaniye kütüphanesi

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. (1989). TDV İslam ansiklopedisi içinde (Cilt. 2, s. 82-87). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi.
• Baydar, N. (2006). Kütüphanelerdeki ortam koşullarının yazma eserler için önemi. Nimet Bayraktar’a Armağan. Türk Kütüphaneciler Derneği, s. 31-41.
• Crespo, C., Vinas, V. (1984) The preservation and restoration of paper records and books. A RAMP Study with Guidelines. s. 21.
• Kocaeli, F., Eskici B. (2017). İç Anadolu Bölgesi müzelerinde önleyici koruma sorunları üzerine bir değerlendirme. Restorasyon Konservasyon, 20, 52-64.
• Mahmood, Z.U & Mari, H.M (2013). Deterioration of library materials and its causes: Theoretical review. International Journal of Basic Applied Science (01) 04, 773-778.
• Tozun, H., Gedik, R. (2023). Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya koleksiyonu’na ait Kitâbu’l-İlel ve Ma’rifeti’r Ricâl isimli yazma eserin kodikolojik incelemesi. Journal of Humanities and Tourism Research, 13(3): 536- 556.