Kekik Üretiminde Girdi Kullanımı ve Maliyet Analizi-Denizli İli Türkiye Örneği

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 375 - 392, 13.03.2024

Enver Ken Arif Semerci

https://doi.org/10.33462/jotaf.1264440

Öz

Bu çalışma, Denizli ilinde yer alan tarım işletmelerinde kekik üretiminde girdi kullanımının belirlenmesi ve üretim maliyetinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler Basit Tesadüfî Örnekleme Yöntemi’ne göre belirlenen 82 adet tarım işletmesinden anket uygulamasıyla elde edilmiştir. İncelenen işletmelerde tarımsal gayrisafi üretim değerinin %60.57’si, bitkisel üretim deseninin %65.54’ü ve bitkisel üretim değerinin de %73.89’unu kekik ve kekikten elde edilen üretim değerleri oluşturmaktadır. İşletmelerde ortalama kekik üretim alanı 45 da olup, birim alandan elde edilen verim 95.10 kg da-1 olarak tespit edilmiştir. Araştırma bulguları birim alandan ortalama 95.10 kg kekik ürünü elde edilebilmesi için dekar başına; 10,296 adet fide, 8.93 cc zirai mücadele ilacı, 52.34 kg kimyevi gübre ve 16.57 lt mazot tüketilmesi gerektiğini, bununla birlikte 4.49 saat makine işgücü ve 17.84 saat insan işgücüne ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir. Yürütülen çalışmada kekik üretiminin ortalama üretim değeri 1.494,02 TL da-1 olarak hesaplanmış, en yüksek kekik üretim değeri 1.691,00 TL da-1 ile birinci grupta yer alan işletmelerden elde edilmiştir. Yürütülen araştırmada birim alanda ortalama kekik üretim maliyeti 1.101,36 TL da-1 olarak tespit edilmiş, en yüksek ürün maliyeti 1.175,83 TL da-1 ile birinci grupta yer alan işletmelerde gerçekleşmiştir. İşletmeler ortalaması dikkate alındığında, birim alanda kekik üretiminin brüt kârı 882.74 TL da-1, net kârı 392.66 TL da-1 ve nispi kâr oranı ise 1.36 olarak hesaplanmıştır. Nispi kar oranı birinci (1.44) ve ikinci (1.45) grupta yer alan işletmelerde birbirine oldukça yakın iken, en düşük nispi kâr 1.29 ile üçüncü grupta yer alan işletmelerden elde edilmiştir. Yapılan araştırma Denizli ilinde kekik üretimine ilişkin tarımsal bir örgütlenmenin olmadığını göstermiştir. Bu durum işletmelerin kekik üretiminden elde edebileceği geliri kısıtlamaktadır. Bununla birlikte coğrafi tescilli bir ürün olan kekikte il özelinde markalaşmaya gidilmesi halinde kekik üreticilerinin gelirinin de artması mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Girdi kullanımı, Brüt kar, Net kar, Nispi kar, Denizli

Input Use and Cost Analysis in Thyme Production-A Case of Denizli Province in Türkiye

Öz

This study was carried out in order to determine the input use in thyme production and to examine the production cost in agricultural enterprises located in Denizli province. The data used in the research were obtained by a questionnaire study from 82 agricultural enterprises which were determined according to the Simple Random Sampling Method. According to research results, in the research area, 60.57% of the agricultural gross production value, 65.54% of the plant production pattern, and 73.89% of the plant production values were consist of thyme production. The average thyme production area was found as 45 da, and the yield obtained from the unit area was determined as 95.10 kg da-1. In this research it has been determined that 10,296 seedlings, 8.93 cc pesticides, 52.34 kg of chemical fertilizers and 16.57 lt of diesel oil should be consumed to obtain an average of 95.10 kg of thyme product per unit area, while 4.49 hours of machine labor and 17.84 hours of human labor are needed. In the research carried out, the average production value of thyme production was calculated as 1.494,02 TL da-1, and the highest thyme production value was obtained from the enterprises in the first group with 1.691,00 TL da-1. Within the study, the average cost of thyme production per unit area was determined as 1.101,36 TL da-1, and the highest production cost was realized in the first group enterprises with 1.175,83 TL da-1. Considering the average of the enterprises, the gross profit of thyme production per unit area was calculated as 882.74 TL da-1, the net profit was 392.66 TL da-1, and the relative profit was calculated as 1.36. While the relative profit rate was very close to each other in the first (1.44) and the second (1.45) groups, the lowest relative profit was observed in the third group with 1.29. The research has shown that there is no agricultural organization related to thyme production in Denizli province. This situation limits the income that enterprises can obtain from thyme production. In addition to this, it is possible to increase the income of thyme producers in case of branding specific to the province in thyme, which is a geographically registered product.

Anahtar Kelimeler

Thyme, Input use, Gross profit, Net profit, Relative profit, Denizli

Kaynakça

• Acıbuca, V. ve Budak, D. B. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin yeri ve önemi. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 33(1): 37-44.
• Açıl, A. F. ve Demirci, R. (1984). Tarım Ekonomisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:880, Ankara.
• Almansour, B. M. and Ali, G. A. (2021). Economic Analysis of Thyme (Origanum Syriacum) Production for Smallholder Farmers. Second International Conference for Agricultural Science. Earth and Environmental Science. 29-30 September 2021, Muthanna, Iraq. https://doi.org/10.1088/1755-1315/923/1/012001
• Aslan, O. and Gül, M. (2017). Economic structure and the problems of thyme producer farms in Denizli. International Journal of Social and Economic Sciences, 7 (1): 64-69.
• Bozok, D. ve Karaman, R. (2018). Isparta lavantasının kırsal turizm kapsamında swot analizi yöntemiyle değerlendirilmesi: Kuyucak Köyü örneği. International Journal of Social and Economic Sciences, 8 (2): 27-33.
• Çelik, A. D. (2019). Hatay ilinde tıbbi ve aromatik bitkiler piyasası ve geliştirilmesi imkanları. (Doktora Tezi) Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı, Adana.
• Çiçek, A. ve Erkan, O. (1996). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Yöntemleri. GOP Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: Tokat.
• Dumitru, E. A., Berevoianu, R. L., Muscalu, A. and Tudora, C. (2020). Estimating the Economic Efficiency of Medicinal Crops. Scientific Papers: Management, Economic Engineering in Agriculture & Rural Development, 20(3): 223-228.
• Ersöz, A. T., Özav, L. and Yasak, Ü. (2022). The Status and Future of Thyme in Denizli from the Perspective of Sustainable Agriculture. International Research in Social, Human and Administrative Sciences II, Eğitim Yayınevi. 7-25.
• Gül, M., Aslan, O. and Sirikci. B.S. (2014). Determining the costs, production ınputs and profit of thyme production enterprises in Denizli province of Turkey. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 17(4): 562-569.
• Gümüş, T. ve Bursa, A. İ. (2015). Eritme peynirinde bazı patojen bakteriler üzerine farklı baharatların inhibisyon etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(3): 18-26.
• Ibishi, L. and Musliu, A. (2021). Impact of MAPs on ımproving the socio-economic situation of rural families in Kosovo. Journal of Agriculture and Environment for International Development, 115(2): 39-50.
• Imami, D., Ibraliu, A., Fasllia, N., Gruda, N. and Skreli, E. (2015). Analysis of the medicinal and aromatic plants value chain in Albania. Gesunde Pflanzen, 67(4): 155-164.
• Kadlec, J. E. (1985). Farm Management: Decisions, Operation, Control. Prentice-Hall. Englewood Cliffs, New Jersey.
• Kan, M., Gülçubuk, B. ve Küçükçongar, M. (2012). Coğrafi işaretlerin kırsal turizmde kullanılma olanakları. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2012(1): 93-101.
• Karlı, B., Demir, Z. ve Dalgıç, A. (2020). Denizli İlinde kekik üretimi yapan işletmelerin sosyo-ekonomik yapısı ve sorunları. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2): 151-160.
• Karlı, B., Demir, Z., Gül, M. and Kadakoğlu, B. (2021). Economic analysis of thyme production: A case study of Denizli Province, Turkey. International Journal of Agriculture Forestry and Life Sciences, 5(1): 59-64.
• Khesht, M. A., Jafari, H. and Alizadeh, K. (2021). The Impact of cultivation of medicinal plants on the economic ıncome of rural settlements case study of Kalat City Villages. Propósitos y Representaciones, 9(SPE2): 957.
• Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F. F., Fidan, H. ve Gündoğmuş, E. (1999). Tarımsal Ürünler için Maliyet Hesaplama Metodolojisi ve Veri Tabanı Rehberi. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları: Ankara.
• Mirzoieva, T., Chupriak, A., Avramchuk, B., Heraimovych, V., Ilkiv, L. (2021). Economic assessment of the production potential of medicinal plants in Ukraine. E3S Web of Conferences (Topical Problems of Green Architecture, Civil and Environmental Engineering (TPACEE-2021) -Crop Production-), Moscow Region State University, April 28-30, Moscow, Russia. https://doi.org/10.1051/e3sconf/202128403003
• Nasr, R. E., Yousef, M. A. and Tadros, M. J. (2011). Technical efficiency of medicinal and herbal plant farms in Jordan. Jordan Journal of Agricultural Sciences, 7(3): 508-517.
• Oğuz, C. ve Karakayacı, Z. (2017). Tarım Ekonomisinde Araştırma ve Örnekleme Metodolojisi. Atlas Akademi Yayınları: Konya.
• Özen, F. ve Çoşkun, F. (2014). Bitkisel ekstrakt kullanımının Tekirdağ köftesinin mikrobiyolojik ve duysal özellikleri üzerine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3): 100-109.
• Sağdıç, O., Cankurt, H., Törnük, F. and Arıcı, M. (2017). Effect of thyme and garlic aromatic waters on microbiological properties of raw milk cheese. Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty, 14(2): 22-33.
• Selvi, S., Dağdelen,A. ve Kara, S. (2013). Kazdağlarından (Balıkesir-Edremit) toplanan ve çay olarak tüketilen tıbbi ve aromatik bitkiler. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(2): 26-33.
• TCMB (2021). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. Döviz Kurları. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/ Main+Menu/Istatistikler/Doviz+Kurlari (Erişim Tarihi: 28.09.2022).
• TOB (2020). Tarım ve Orman Bakanlığı. Kekik Fizibilite Raporu ve Yatırımcı Rehberi. https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/TARYAT/ Belgeler/Projeler/Kekik+Fizibilite+Raporu+ve+Yatirimci+Rehberi.pdf (Erişim Tarihi: 07.06.2022)
• TOB (2021). Tarım ve Orman Bakanlığı. Denizli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ÇKS Kayıtları.
• TOB (2022). Tarım ve Orman Bakanlığı. Denizli İl Tarım ve Orman Müdürlüğü 2022 Yılı Brifing Raporu.
• TÜİK (2022a). Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim Tarihi: 15.08.2022).
• TÜİK (2022b). Türkiye İstatistik Kurumu Dış Ticaret İstatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/disticaret.zul?param1=25&param2= 0&sitcrev=0&isicrev=0&sayac=5802 (Erişim Tarihi: 16.08.2022).
• Türk Patent ve Marka Kurumu (2022). https://ci.turkpatent.gov.tr/veri-tabani (Erişim Tarihi: 19.12.2022).
• USDA (1976). Costs of Producing Selected Crops In The US, Washington.
• Yamane, T. (1967). Elementary Sampling Theory. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice- Hall, Inc., 405 pp. USA.
• Yüzbaşıoğlu, R. (2022). Bireylerin bal tüketimi ve yöresel ürün olan zara balı tercih nedenleri (Sivas İli Merkez İlçe Örneği). Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(1): 16-27.