Evaluations on the Transformation of Nation-State and Public Administration in the Process of Globalization

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 966 - 985, 03.01.2024

Mehmet Akif Özer Serpil Yıldırım

https://doi.org/10.33712/mana.1333416

Öz

Globalization, which has been particularly experienced in the 21st century and characterized by rapid transformations, is used to explain the new world order and its fundamental foundations. This concept, which is not limited to a specific field, derives its power from its impact on the world. Globalization has had its greatest impact on national structures. The nation-state, which is the political form of national structures, has both paved the way for the phenomenon of globalization and evolved as a result of it. When the relationship between globalization and the nation-state is evaluated on a historical level, it can be observed that the interaction between these two phenomena dates back to the 16th and 17th centuries when liberal ideology emerged. Today, this relationship continues as structures that support and enhance each other through various mechanisms. The continuity of these two structures is ensured by public administration, which is the governance system of the state. In this process, public administration functions as a system that integrates and harmonizes globalization and the nation-state. This study aims to examine the impact of the relationship between globalization and the nation-state on the change in public administration. First, basic information about liberalism is provided, and the individualistic and libertarian state, limited minimal state, welfare state, and small but powerful state theses of this ideology are evaluated. Then, the impact of conservatism-neoconservatism, new-right, and these developments on Turkish public administration is examined. In this context, efforts to empower the state in governance, increasing effectiveness of civil society in governance, tendencies towards democratization and localization in governance are discussed as part of the changes in Turkish public administration.

Anahtar Kelimeler

Globalization, Nation-State, Change, Liberalism, Conservatism

Küreselleşme Sürecinde Ulus Devletin ve Kamu Yönetiminin Değişimine Dair Değerlendirmeler

Öz

Özellikle 21. yüzyılda yaşanan ve hızlı dönüşümlerle karakterize olan küreselleşme, yeni dünya düzenini ve onun temel dayanaklarını açıklamak için kullanılmaktadır. Belli bir alanla sınırlı olmayan bu kavram, gücünü dünya üzerindeki etkisinden almaktadır. Küreselleşme büyük etkisini ise ulusal yapılar üzerinde göstermiştir. Ulusal yapıların siyasi formu olan ulus-devlet, sarmal bir şekilde hem küreselleşme olgusuna zemin hazırlamış hem de onun bir sonucu olarak evrilmiştir. Bu çalışmanın odağında olan küreselleşme ve ulus-devlet arasındaki ilişki tarihsel düzlemde değerlendirildiğinde, bu iki olgu arasındaki etkileşimin liberal ideolojinin ortaya çıktığı 16. ve 17. yüzyıllara kadar gittiği görülmektedir. Günümüzde ise bu ilişki çeşitli mekanizmalar aracılığıyla birbirini destekleyen ve geliştiren yapılar olarak devam etmektedir. Bu iki yapının devamlılığı devletin yönetim sistemini oluşturan kamu yönetimi yapıları ile sağlanmaktadır. Kamu yönetimi bu süreçte küreselleşme ve ulus-devleti birbirine eklemleyen ve uyumlaştıran bir sistem olarak işlev görmektedir. Bu çalışmada söz konusu kapsamda küreselleşme ve ulus-devlet ilişkisinin kamu yönetiminin değişimi üzerindeki etkisi incelenmeye çalışılmıştır. Önce liberalizm ile ilgili temel bilgiler verilmiş; bu ideolojinin bireyci ve özgürlükçü devlet, sınırlı minimal devlet, sosyal refah devleti ve küçük ama güçlü devlet tezleri değerlendirilmiştir. Ardından muhafazakârlık-neomuhafazakârlık, yeni-sağ ve bu gelişmelerin Türk kamu yönetimine etkisi incelenmiştir. Bu kapsamda yönetimde devletin etkinleştirilmesi çabaları, yönetimde sivil toplumun etkinliğinin artması, yönetimde demokratikleşme ve yerelleşme eğilimleri Türk kamu yönetiminde değişim kapsamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Ulus Devlet, Değişim, Liberalizm, Muhafazakârlık

Kaynakça

• AKPINAR, Mahmut (2011), “Gün Işığında Yönetim Açısından Türk Kamu Yönetiminde Açıklık ve Şeffaflık Sorunu”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.16(2), ss.235-261.
• AKYEL, Recai ve KÖSE, Hacı Ömer (2010), “Kamu Yönetiminde Etkinlik Arayışı: Etkin Kamu Yönetimi İçin Etkin Denetimin Gerekliliği”, Türk İdare Dergisi, S.466, ss.9-45.
• ALP, Salih (2009), “Refah Devleti Düşüncesinin Gelişimi ve Bir Liberal Alternatif Olarak Üçüncü Sektör”, Maliye Dergisi, S.156, ss.265-279.
• ASLAN, Seyfettin (2010), “Türkiye’de Sivil Toplum”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, S.9(31), ss.260-283.
• ATEŞ, Hamza ve NOHUTÇU, Ahmet (2006), “Kamu Hizmeti Sunumunda Gönüllü Kuruluşlar ve Devlet”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.6(11), ss.244-276.
• AYDINLI, Halil İbrahim (2003), “1980 Sonrası Türk Belediye Sisteminde Yeni Liberal ve Desentralist Eğilimler”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5, ss.73-86.
• AYKAÇ, Burhan (1999), “Türkiye’de Kamu Yönetiminin Küçültülmesi, Yerel Yönetimler ve Yerel Demokrasinin Amaçları”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.1(1), ss.1-12.
• BAKAN, Selahaddin ve ARPACI, Işıl (2012), “Liberal Değişim Sürecinde Dönüşen ve Dönüştüren Muhafazakârlık”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, S.2(2), ss.131-140.
• BALTACI, Cemal (2004), “Yeni Sağ Üzerine Bir Eleştiri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.9(2), ss.359-373.
• BAYHAN, Vehbi (2002), “Demokrasi ve Sivil Toplum Örgütlerinin Engelleri: Patronaj ve Nepotizm”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.26(1), ss.1-13.
• BİLGİN, Vedat (2013), “Değişim Sorunları”, Feodaliteden Küreselleşmeye Temel Kavram ve Süreçler (Ed. Tevfik Erdem), Lotus Yayınevi, Ankara, 3. Baskı, ss.17-30.
• BORATAV, Korkut (2015), “The Turkish Bourgeoisie Under Neoliberalism”, Research and Policy on Turkey, S.1(1), ss.1-10.
• CONWAY, David ve YAYLA, Atilla (2011), "Klasik Liberalizm", Liberal Düşünce Dergisi, S.64, ss.85-90.
• ÇAHA, Ömer (1994), “Osmanlı'da Sivil Toplum”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.49(3), ss.79-99.
• ÇELİK, Abdülhalim (2010), “Refah Devletinde Kriz ve Yeniden Yapılanma”, Journal of Social Policy Conferences, S.50, ss.301-320.
• ÇOLAK, Çağrı D. (2016), “Yeni Sağ’ı Oluşturan Bileşenlerin Birbiri ile Çelişen Kavramları Üzerine Bir Değerlendirme”, The Journal of Academic Social Science Studies, S.44, ss.351-361.
• ÇOLAK, Çağrı D. (2019), “XI. Kalkınma Planında Yeni Kamu Yönetişimi Paradigmasından İzler”, Ombudsman Akademik, S.11, ss.39-71.
• DEMİREL, Demokaan (2007), “Küreselleşme, Etkin Devlet ve Türkiye”, Türk İdare Dergisi, S.456, ss.107-128.
• DİNÇER, Mehmet (2003), “Eğitimin Toplumsal Değişme Sürecindeki Gücü”, Ege Eğitim Dergisi, S.3(1), ss.102-112.
• DPT – DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI (2007), 2008 Yılı Programı, DPT Yayını, Ankara.
• DUMAN, Fatih (2013), “Modern Siyasal İdeolojiler”, Feodaliteden Küreselleşmeye Temel Kavram ve Süreçler (Ed. Tevfik Erdem), Lotus Yayınevi, Ankara, 3. Baskı, ss.153-197.
• ERCOŞKUN, Burak (2019), “Tarihsel Bir Perspektiften Türkiye'de Liberalizm”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, S.72, ss.105-122.
• ERGÜZELOĞLU KİLİM, Esra (2010), “Devletçiliğin Neo’su: Etkin Devlet”, Toplum ve Demokrasi Dergisi, S.4(8), ss.55-74.
• EROĞLU, Hacer Tuğba (2006), “Yönetime Katılma Biçimleri ve Yerel Yönetimlerde Demokratik Mekanizmalar”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.6(11), ss.190-206.
• ERYILMAZ, Bilal (2019), Kamu Yönetimi, Umuttepe Yayınları, Kocaeli, 12. Baskı.
• FEIOCK, Richard C., MOON, M. Jae and PARK, Hyung Jun (2008),” Is the World “Flat” or “Spiky”? Rethinking the Governance Implications of Globalization for Economic Development”, Public Administration Review, S.68(1), ss.24-35.
• FERGUSON, Barry (2019), “Competing for Influence: The Role of the Public Service in Better Government in Australia”, The Role and Activities of the Public Service, ANU Press, Acton, ss.167-222.
• FERGUSON, James (2010), “The Uses of Neoliberalism”, Antipode, S.41, ss.166-184.
• GAMBETTI, Zeynep (2009), “İktidarın Dönüşen Çehresi: Neoliberalizm, Şiddet ve Kurumsal Siyasetin Tasfiyesi”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S.40, ss.145-166.
• GÖKÇE, Orhan ve TURAN, Erol (2008), “Kamu Yönetiminin Dönüşümü ve Dönüşümün Temel Unsurları”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.8(15), ss.175-200.
• GÖRMEZ, Kemal (1997), Yerel Demokrasi ve Türkiye, Vadi Yayınları, Ankara.
• GÜL, Hüseyin, KAMALAK, İhsan ve SALLAN GÜL, Songül (2017), “Amerikan Başkanlık ve Fransız Yarı-Başkanlık Sistemleri Işığında Türkiye’nin Cumhurbaşkanlığı Hükümeti Sistemi”, Strategic Public Management Journal, S.3, ss.101-120.
• GÜL, Serdar Kenan (2008), “Kamu Yönetiminde ve Güvenlik Hizmetlerinde Hesap Verebilirlik”, Polis Bilimleri Dergisi, S.10(4), ss.71-94.
• GÜRAN, Mehmet Cahit (2001), “Etkin Devlet ve Türkiye”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.19(1), ss.199-218.
• GÜZELSARI, Selime (2003), “Neo-Liberal Politikalar ve Yönetişim Modeli”, Amme İdaresi Dergisi, S.36(2), ss.17-34.
• HARRIES, Owen (2004), “Muhafazakârlığın Anlamı”, Liberal Düşünce Dergisi (Çev. Metin Boşnak), S.34, ss.91-101.
• HARVEY, David (2016), “Neoliberalism is a Political Project”, Jacobin Magazine (E-Article), 23.07.2016, https://jacobin.com/2016/07/david-harvey-neoliberalism-capitalism-labor-crisis-resistance/ (Date of Access: 03.08.2022).
• HAYDAROĞLU, Ceyhun ve TATLISU, Satı (2016), “Turgut Özal Dönemi Yeni Sağ Devlet ve Liberalizm: Devlet ve Piyasa İlişkisinin Politik Ekonomisi”, Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.1(1), ss.27-41.
• HAYEK, Friedrich August ve ÇETİN, Ünsal (2009), “Liberalizm”, Liberal Düşünce Dergisi, S.14(55), ss.197-224.
• HEYWOOD, Andrew (2011), Siyaset (Çev. Bekir Berat Özipek, Bican Şahin, Mete Yıldız, Zeynep Kopuzlu, Bahattin Seçilmişoğlu, Atilla Yayla), Adres Yayınları, Ankara, 4. Baskı.
• HEYWOOD, Andrew (2018), Siyaset Teorisine Giriş (Çev. Murad Köse), Küre Yayınları, Ankara, 9. Baskı.
• KARA, Mustafa (2016), “Türkiye’de Merkezileşme-Yerelleşme Tartışmaları ve Hizmet Sunumunda Ölçek Sorunu”, Yönetim Bilimleri Dergisi, S.14(27), ss.249-276.
• KARAÇOR, Süleyman ve OLTULU, Arif (2011), “Demokrasi ve Yönetişim Boyutu ile Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı”, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.11(22), ss.403-418.
• KARAHANOĞULLARI, Yiğit (2019), “Türkiye’de Neoliberalizmin Kuruluş Süreci: 1980-1994”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.74(2), ss.429-464.
• KİLİM, Esra E. (2010), “Devletçiliğin Neo’su: Etkin Devlet” Toplum ve Demokrasi, S.4(8-9-10), ss.55-74.
• KOÇAK, Süleyman Yaman ve EKŞİ, Ali (2010), “Katılımcılık ve Demokrasi Perspektifinden Türkiye’de Yerel Yönetimler”, Süleyman Demirel Üniversitesi FEF Sosyal Bilimler Dergisi, S.2010(21), ss.295-307.
• KONGAR, Emre (2012), “Toplumsal Yapı-Örgütsel Yapı Üzerine Bir Deneme”, Türkiye’de Kamu Yönetimi (Ed. Burhan Aykaç, Şenol Durgun, Hüseyin Yayman), Nobel Yayıncılık, Ankara, 2. Baskı, ss.111-123.
• KÖROĞLU, Ahmet (2012), “Türkiye’de 1990’lı Yıllarda Ortaya Çıkan Siyasi Liberalizm Pratikleri”, İnsan ve Toplum, S.2(3), ss.119-138.
• KÜÇÜK, Ayşe (2019), “Türkiye’de Sosyal ve Siyasal Değişim: 1980 ve Sonrası”, Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, S.3(4), ss.20-45.
• NABATCHI, Tina (2010), “Addressing the Citizenship and Democratic Deficits: The Potential of Deliberative Democracy for Public Administration”, The American Review of Public Administration, S.40(4), ss.376-399.
• ÖKMEN, Mustafa ve CANAN, Kadri (2009), “Avrupa Birliği’ne Üyelik Sürecinde Türk Kamu Yönetimi”, Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.16(1), ss.139-171.
• ÖVGÜN, Barış (2016), “Kamu Yönetimi Reformunda Bir Açmaz: Yerelleşme mi, Merkezileşme mi?”, Mülkiye Dergisi, S.40(3), ss.159-180.
• ÖZGİŞİ, Tunca (2014), “Türkiye’de Toplumsal Değişimin Siyasi Katılıma Etkisi”, TESAM Akademi Dergisi, S.1(1), ss.52-101.
• ÖZİPEK, Bekir Berat (2004), “Muhafazakâr Siyasetin Temelleri”, Liberal Düşünce Dergisi, S.34, ss.5-9.
• SEZER, Özcan ve BÜYÜKPINAR, Rabia (2021), “Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı ve Türkiye'de Yerelleşme Politikaları”, Uluslararası Batı Karadeniz Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, S.5(1), ss.80-105.
• SOBACI, Mehmet Zahid (2007), “Yönetişim Kavramı ve Türkiye’de Uygulanabilirliği Üzerine Değerlendirmeler”, Yönetim Bilimleri Dergisi, S.5(1), ss.195-208.
• STIGLITZ, Joseph (2014), “Küresel Kurumların Vaatleri”, Küresel Dönüşümler Büyük Küreselleşme Tartışması (Ed. David Held, Anthony McGrew), Phoenix Yayıncılık, Ankara, ss.566-570.
• SUNAY, Reyhan (2003), “Küreselleşme ve Demokrasi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S.11(1-2), ss.51-93.
• ŞAHİN, Levent ve ÖZTÜRK, Mustafa (2011), “Küreselleşme Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye'deki Durumu”, Journal of Social Policy Conferences, S.54, ss.3-29.
• ŞENER, Bülent ve ÇOLAK, Çağrı D. (2015), “Türkiye’de Yeni Sağ’ın Kamu Yönetimi Anlayışı: Turgut Özal ve ANAP”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.3(18), ss.393-417.
• TALAS, Mustafa (2011), “Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi”, Türklük Bilimi Araştırmaları, S.29, ss.387-401.
• TAŞÇIER, Ali Mert (2018), “Neoliberalizmde Merkezileşme-Yerelleşme Gerilimi: İl Özel İdareleri, YİKOB Örnekleri ve Yerelde Merkezileşme”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.5(14), ss.650-662.
• TAŞTEKİN, Abdullah ve AKÇA, Hakan (2021), “Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na Türkiye’nin Koyduğu Çekincelerin Yeniden Değerlendirilmesi”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, S.3(3), ss.594-609.
• TAYYAR, Ayşegül ve ÇETİN, Birol (2013), “Liberal İktisadi Düşüncede Devlet”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.14(1), ss.107-120.
• ULUÇ, A. Vahap (2014), “Liberal-Muhafazakâr Siyaset ve Turgut Özal’ın Siyasi Düşüncesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, S.12(23), ss.107-140.
• UYGUN, Oktay (2015), “Yerel Yönetim Reformu İçin Anayasal İlkeler”, Strategic Public Management Journal, S.1(2), ss.1-27.
• YAYLA, Atilla ve SEYİTDANLIOĞLU, Mehmet (1998), “Türkiye’de Liberalizm”, Liberal Düşünce Dergisi, S.10-11, ss.52-64.
• YEŞİLDAL, Ali (2020), “Sivil Toplum ve Yerel Yönetimlerde Katılımcı Yönetişim: Sivil Toplumcu Bir Yaklaşım”, Sosyal Bilimler Üzerine Makaleler, S.2020(2), ss.31-44.
• YILMAZ, Abdullah (2007), “AB'ye Uyum Sürecinde Türk Kamu Yönetiminin Dönüşümü Üzerine Notlar”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.17, ss.1-26.