Rational drug use awareness of the nurses in the Turkish Republic of Northern Cyprus Near East University Hospital

Yıl 2012, Cilt: 16 Sayı: 2, 150 - 154, 07.03.2014

Hale Toklu Rümeysa Demirdamar Bülent Gümüşel Ersin Yarış Gül Dülger

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi’ndeki hemşirelerin akılcı ilaç kullanımı konusundaki farkındalığı

Öz

GİRİŞ VE AMAÇ: İlaçların irrasyonel (akılcı olmayan) kullanımı hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkelerde ciddi
tıbbi ve ekonomik sorun oluşturmaktadır. Akılcı ilaç kullanımı (AİK) sağlık çalışanlarından oluşan bir takım çalışmasını
gerektirir. Sağlık sisteminde hemşirelerin ilaçların akılcı kullanımı konusundaki rolü önemlidir. Hekim ve eczacıların AİK konusundaki bilgilerini değerlendirmeye yönelik çalışmalar mevcuttur. Ancak hemşirelerin AİK konusundaki
bilgilerini değerlendirmeye yönelik bir çalışmaya rastlanmamıştır.
YÖNTEM: Bu çalışmada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (K.K.T.C.) Yakın Doğu Üniversitesi Hastanesi’nde görevli ve
ankete katılmayı kabul eden 44 hemşirenin AİK konusundaki bilgi düzeyleri ve tutumları değerlendirilmiştir.
BULGULAR: Görüşülen hemşirelerin tamamı kadındır ve yaş ortalaması 38 ± 13’tür. Hemşirelerden %50’si sağlık
meslek lisesi, %11.4’ü önlisans, %38.6’sı ise lisans mezunudur. Hemşirelerin mesleki deneyimleri ortalama 16 ± 12
yıldır. Hemşirelerin %77,3’ü AİK kavramını daha önce hiç duymadıklarını belirtti. Hemşirelerin istem/reçetelerde en
çok karşılaştıkları sorun okunaksız yazı (%76.7) iken, diğer sorunlar arasında piyasada/hastane eczanesinde bulunmayan
ilaç (%37.5), eksik kullanım talimatı (%46.2), doz hatası (%24.4), farmasötik dozaj formu hatası (%8.8) yer aldı.
Hemşirelerin bu sorunları çözmek için en yüksek oranda (%97.8) hekimlere, hekimden sonra ise %89.2 oranında meslektaşlarına
danıştığı anlaşıldı. Hemşirelerin %80’i mesleğin uygulanış şeklini tatmin edici bulduğunu söylerken
%96’sı AİK ile ilgili düzenlenecek eğitime katılacağını ifade etti.
SONUÇ: Hemşirelere yönelik AİK eğitiminin, probleme dayalı öğrenim formatında yapılandırılmış bir eğitim modeli
olarak, standardize edilerek yüksek okulların müfredatında yer alması için çaba gösterilmesi gerekir. Ayrıca çalışmakta
olan hemşirelerin de bu eğitimlerle temas etmesi sağlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

hemşire, hasta, rasyonel, akılcı ilaç kullanımı, Kıbrıs, eğitim, sorun

Kaynakça

• Laing RO. Rational Drug Use: An Unsolved Problem: Tropical Doctor 1990; 20:101-3.
• Yarış E. Bilimsel, toplumsal, örgütsel açılardan akılcı ilaç. [Rational Drug Use in Scientific, Social and Organizational Aspects]. Türk Eczacılar Birliği MISED 2011; 25-26:16-19.
• Abacıoğlu N. Akılcı (rasyonel) ilaç kullanımı. [Rational Drug Use]. Üniversite ve Toplum 2005; 5(4).
• Melli M. Akılcı İlaç Kullanımı. “Eczacılık Fakülteler- indeki Farmakologlar İçin Akılcı İlaç Kullanımı Eğitici Eğitimi” [Rational Drug Use Training Programme for the Pharmacologists in Pharmacy Schools-Trainers Guide] Kurs Kitapçığı, sayfa 11-12. 31Mart-03 Nisan 2009, Mar- mara Üniversitesi, Haydarpaşa, Istanbul, Turkey.
• Walsh AM, Edwards HE, Courtney MD, Wilson JE, Mon- aghan SJ. Fever management: paediatric nurses’ knowl- edge, attitudes and influencing factors. J Adv Nurs 2005; 49:453-64.
• Akıcı A, Uğurlu ÜM, Gönüllü N, Oktay Ş, Kalaça S.
• Pratisyen Hekimlerin Akılcı İlaç Kullanımı Konu- sunda Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. [The evaluation of the knowledge and attitude of general practitioners about rational use of drugs]. STED 2002; 11: 253–7.
• Toklu HZ, Akıcı A, Oktay S, Cali S, Sezen SF, Key
• er Uysal M. The pharmacy practice of community pharmacists in Turkey. Marmara Pharm J 2010; 14: 53-60.
• Akıcı A, Kalaca S, Uğurlu ÜM, Toklu HZ, İskender E, Oktay Ş. Knowledge of Patients About Their Prescribed Drugs in Primary Healthcare Facilities. Pharmacoepide- miol Drug Saf 2004; 13: 871–6.
• Akıcı A. Prescribing in elderly according to the principles of rational drug use and the dimentions of drug utilization in elderly in Turkey. Turkish J Geriatrics 2006; 9: 19–27.
• Gökçekuş L, Toklu HZ, Gümüşel B, Demirdamar R. Dis- pensing practice in the community pharmacies in the Turkish Republic of Northern Cyprus. Int J Clin Pharm 2012. Epub ahead of print. DOI 10.1007/s11096-011-9605-z
• Erdil F. Yaşlıların İlaç Kullanımında Eczacı-Hemşire İşbirliğinin Önemi. Geriatri, Yaşlı Sağlığına Multidisiplin- er Yaklaşımı. [The importance of collaboration of nurse and pharmacist for drug use in the elderly]. Türk Eczacılar Birliği Eczacılık Akademisi Yayını, Ankara; 2009; 91–6.
• Ozer E, Ozdemir L. Yaşlı Bireyde Akılcı İlaç Kullanımı ve Hemşirenin Sorumlulukları. [Responsibility of the nurse in rational drug use in the elderly] Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2009; 16:42–51.
• Toklu HZ, Dülger GA. Rational drug use and the role of the pharmacist. Marmara Pharm J 2011; 15: 89-93.
• Toklu HZ, Akıcı A, Keyer Uysal M, Dülger G. The role of the doctor and pharmacist in improving patient compli- ance in the process of rational drug use. Turkish J Family Practice 2010; 14:139-45.
• Kaya H. Küresel Sağlığı Geliştirmede Hemşirelik Eğitimi. [Nursing education for improving global health]. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2010; 7: 360–5.
• Kulwicki A. Improving global health care through diver- sity. J Transcult Nurs 2006; 17:396-7.
• Demirdamar R, Toklu HZ, Gumusel B. Pharmacy Educa- tion in Turkish Republic of Northern Cyprus. Educ Res 2012; 3:1-6.
• Toklu HZ, Dülger GA. Akılcı ilaç kullanımı eğitimi ve eczacılık. [Rational drug use education and pharmacy practice]. Türk Eczacılar Birliği MISED 2011; 25-26:20-3.
• Toklu HZ, Ayanoğlu Dülger G, Akıcı A, Gümüşel B, Yarış E. Akılcı İlaç Kullanımı Eğitici Eğitimi Kursu’nun Anket Sonuçlarına göre Değerlendirilmesi. [Evalua- tion of the rational drug use training] Türk Farmakoloji Derneği Bülteni 2009; 102: 21.
• Toklu HZ, Yarış E, Akıcı A, Gümüşel B, Küçükgüzel GU, Ayanoğlu Dülger G. Anket sonuçlarıyla akılcı ilaç kullanımı eğitimine bakış. [An overwiew of the rational drug use training] Havan 2010; 61: 31-2.
• Toklu HZ, Dulger G, Yaris E, Gumusel B, Akici A. First impressions from a short training course in rational use of drugs for the pharmacologists in the pharmacy schools in Turkey. Value in Health 2009; 12: A249.