Gece Ekonomisinde Emek ve Muğlaklaşan Sınırlar: Kadın Barmenler ve Cinsel Taciz

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 2, 521 - 544, 30.12.2018

Halime Ünal Reşitoğlu Özge Tokat

Öz

Bu makale neo-liberal politikaların iş gücü yapısı ve niteliğinde yarattığı dönüşümler üzerinden kadın barmenlerin müşterileri tarafından maruz bırakıldıkları cinsel taciz deneyimlerine odaklanmaktadır. Çünkü bu süreçte işin değişen doğası, ağırlıklı olarak hizmetler sektöründe olmakla birlikte tüm sektörlerde kadın çalışanları cinsel tacize karşı savunmasız bırakmaktadır. Artık çalışanların sadece işlerini yapabilecek bilgi ve beceriye sahip olmaları yetmemekte ürünün değerini artırmak için emek sürecine öznellikleri ile de dahil olmaları gerekmektedir. Bundan dolayı iş tanımında olduğu gibi, iş yerinde neyin cinsel taciz olduğu hakkındaki sınırlar da muğlak bir hal almaktadır. Özellikle gece ekonomisi içinde yer alan müşteriler ile yoğun etkileşimi gerekli kılan işlerde cinsellik pasif bir şekilde mekâna girmekte ve çalışanın emeğinin bir uzantısı haline gelmektedir. Ayrıca, gece hayatının kültürel atmosferi istenmeyen cinsel ilgiyi normal- leştirerek cinsel tacizi görünmez kılmaktadır. Bu makalenin amacı kadın barmenlerin müşterileri tarafından cinsel tacize maruz bırakılma deneyimlerine ve nasıl tepki verdiklerine ışık tutmaktır. Bu amaca ulaşmak için bir anlatı çalışması tasarlanmıştır. Ankara’da barda çalışan veya çalışmış olan 7 kadın barmen ile derin- lemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Bulgular katılımcıların işlerini yaparken sıklıkla cinsel tacize maruz kaldıklarını ortaya çıkarmıştır. Kadın barmenlerin çeşitli stratejiler geliştirerek (örneğin, barı fiziksel bir sınır olarak kullanarak, görmezden gelerek, durumu kişiselleştirmemeye çalışarak, hayalî nişanlılar yaratarak ve giyimlerini kısıtlayarak) cinsel tacize karşı bir kalkan oluşturmaya çabaladıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cinsel Taciz, Gece Ekonomisi, Duygusal Emek, Cinselleştirilmiş Emek

Kaynakça

• Acker J. (1990). “Hierarchies, Jobs, Bodies: A Theory of Gendered Organizations”. Gender and Society 4/2 (1990) 139-158.
• Adkins L. (1995). Gendered Work: Sexuality, Family and the Labour Market. Buckingham 1995.
• Anderson T., Daly K. & Rapp L. (2009). “Clubbing Masculinities and Crime: A Qualitative Study of Philadephia Nigthclub Scenes”. Feminist Criminology 4/4 (2009) 302-332.
• Aydemir M. & Alıcılar A. (2009). “The Relationship Between Ethical Climate and Sexual Harrasment: An Emprical Study with Nurses”. İş Ahlakı Dergisi 2/3 (2009) 75-95.
• Bayram G. O. & Dinç H. (2012). “Sexual Harrasment among Health Workers and Students”. International Journal of Human Sciences 9/1 (2012) 20-34.
• Beck U. (2000). The Brave New World of Work. Çev. P. Camillar. Cambridge 2000.
• Bolton S. C. (2004). Emotion Management in the Work Place. New York 2004.
• Bruner L. K. & Dever M. (2014) “Work, Bodies and Boundries: Talking Sexual Harrasment in the New Economy”. Gender, Work ad Organization 21/5 (2014) 459-471.
• Çelik Y. & Çelik S. Ş. (2007). “Sexual Harrasmnet Against Nurses in Turkey”. Journal of Nursing Scholarship 39/2 (2007) 200-206.
• Coffey J., Farrugia D., Adkins L. & Threadgold S. (2018). “Gender, Sexuality, and Risk in the Practice of Affective Labour for Young Women in Bar Work”. Sociological Research Online (2018) 1-16.
• Creighton H. (1982). “Tied by Double Apron Strings: Female Work Culture and Organization in a Resturant”. Insurgent Sociologist 11 (1982) 59-64
• Erdemir F., Çıtak E. A., Ulusoy H. & Geçkıl E. (2011). “Hemşilerin Hastalar Tarafından Cinsel Tacize Uğrama Durumlarının Belirlenmesi”. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi (2011) 27-35.
• Eurofound (2017). 6 th European Working Conditions Survey-Overview Report (2017 Update). Publications Office of the European Union, Luxembourg 2017. Kaynak: <https://www.eurofound. europa.eu/surveys/european-working-conditions-surveys/sixth-european-working-conditions-survey- 2015>.
• Gerni M. (2001). “İşyerinde Cinsel Taciz: Erzurum İlinde Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Uygulama, Ankara Üniversitesi”. SBF Dergisi 56/3 (2001) 19-46.
• Good L. & Cooper R. (2016). “‘But It’s Your Job to Be Friendly’: Employess Coping with and Contesting Sexual Harassment from Customers in the Service Sector”. Gender, Work and Organization 23/4 (2016) 447-469.
• Griffing C., Szmigin I., Bengry-Howell A., Hackley C & Mistral W. (2012). “Inhabiting the Contradictions: Hypersexual Feminity and the Culture of Intoxication among Young Women in UK”. Feminism & Psychology 23/2 (2012) 184-206.
• Guerrier Y. & Adib A. S. (2000). “‘No, We Don’t Provide That Service’: The Harassment of Hotel Employees by Customers”. Work, Employment and Society 14/4 (2000) 689-705.
• Guiffre P. & Williams C. L.(1994). “Boundary Lines: Labelling Sexual Harrasment in Restaurants”. Gender and Society 8/3 (1994) 374-401.
• Hall E. J. (1993). “Smiling, Deferring, and Flirting Doing Gender by Giving ‘Good Service’”. Work and Occupations (1993) 20 452-471.
• Hochschild A. R. (1983). The Managed Heart: Commercialization of Human Feelings. Berkeley 1983.
• Hubbard P. (2007). “The Geographies of ‘Going Out’: Emotion and Embodiment in the Evening Economy”. Eds. J. Davidson, L. Bondi & M. Smith, Emotional Geographies (2007)117-134. Aldershot.
• Huebner L. C. (2008). “It is Part of the Job: Waitress and Nurses Define Sexual Harassment”. Sociological Viewpoins (Fall 2008) 75-90.
• Kavanaugh P. R. & Anderson T. L. (2009). “Managing Physical and Sexual Assault Risk in Urban Nightlife: Individual and Environmental Level Influences”. Deviant Behavior 30/8 (2009) 680-714.
• Kısa A. & Dziegielewski S. F. (1996). “Sexual Harrasment of Female Nurses in a Hospital in Turkey”. Health Services Management Research 9 (1996) 243-253.
• Kısa A., Dziegielewski S. F. & Ateş M. (2002).”Sexual Harasment and Its Consequences: A Study within Turkish Hospitals”. Journal of Health & Social Policy 15/1(2002):77-94.
• Knights D. & Thamen T. (2005). “Embodying Emotional Labour”. Eds. B. Brandth, E. Kvande & D. Morgan, Gender, Bodies and Work (2005) 31-41. Aldershot.
• Leyshon M. (2008). “‘We’re Stuck in the Corner’: Young Women Embodiment and Drinking in the Counrtryside”. Drugs: Education, Prevention and Policy 15/3 (2008) 267-289.
• MacKinnon C.A. (1979). The Sexual Harrasment of Working Women: A Case of Sex Discrimination. New Haven 1979.
• Mears A. (2014). “Aesthetic Labor for the Sociologies of Work, Gender and Beauty”. Sociology Compass 8/12 (2014) 1330-1343.
• Mellgren C., Andersson, M. & Ivert A. K. (2017). “‘It Happens All the Time’: Women’s Experiences and Normalization of Sexual Harrassment in Public Space”. Women and Criminal Justice (2017) 1-20. Kaynak: <https://doi.org/10.1080/08974454.2017.1372328>.
• Mishler E.G. (1986). Research Interviewing: Context and Narrative. Cambridge 1986.
• Muñoz C. L., Wood N. T. & Solomon M. R. (2006). “Real or Blarney? A Cross-cultural Investigation of the Perceived Authenticity of Irish Pubs” Journal of Consumer Behaviour 5/3 (2006) 222-34
• Neuman W. L. (2013). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. Çev. S. Özge. Ankara 2013 6.
• Nicholls E. (2017). “‘Dulling It Down a Bit’: Managing Visibility, Sexualities and Risk in the Night Time Economy in Newcastle, UK”. Gender, Place and Culture 24 /2 (2017) 260-273.
• Riach K. & Wilson F. (2014). “Bodyspace at the Pub: Sexual Orientations and Organizational Space”.Organization 21/3 (2014) 329-345.
• Spradley J. P. & Mann B. J. (1975). The Cocktail Waitress Women’s Work in a Man’s World. New York 1975.
• Standing G. (2014). Prekarya: Yeni Tehlikeli Sınıf. Çev. E. Bulut. İstanbul 2014.
• Şahin M., Aydın B. & Sarı S. V. (2012). “Avm’lerde Çalışan Kadın Satış Danışmanlarının Cinsel Tacize İlişkin Görüşleri”. Cumhuriyet International Journal of Education 1/2 (2012) 67-81.
• Taylor S. (1997) “‘Empowerment’ or ‘degradation’? Total Quality Management and the Service Sector”. Ed. R. K. Brown, The Changing Shape of Work (1997) 171-202. New York.
• Toker Y. (2016). “İşyerlerinde Cinsel Taciz: Kapsamı, Öncülleri, Sonuçları, Kurumsal Baş Etme Yöntemleri”. Türk Psikoloji Yazıları 19/38 (2016) 1-19.
• Ulusoy H., Swigart V. & Erdemir F. (2011). “Think Globally, Act locally: Understanding Sexual Harassment from a Cross-Cultural Perspective”. Medical Education 45 (2011) 603-612.
• Unur K. & Şanlı S. C. (2018). “Staj Yapan Öğrencilere Yönelik Cinsel Taciz: Otel İşletmeleri Örneği”. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi 15/1 (2018) 189-161.
• Waitt G., Jessop L. & Gorman-Murray A. (2011). “The Guys in There just Expect to be laid: Embodied and Gendered Social-Spatial Practices of a ‘Night out’ in Wollongong, Australia”. Gender, Place and Culture. A Journal of Feminist Geography 18 (2011) 255-275.
• Warhurst C. & Nickson D. (2009). “‘Who’s Got the Look?’ Emotional, Aesthetic and Sexualized Labour in Interactive Services”. Gender, Work and Organization 16/3 (2009) 386-404.
• Wolkowitz C. (2006). Bodies at Work. London 2006.