The First Examples of Free Poetry in Jordanian Literature

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 57, 20 - 49, 29.12.2023

Seher Doğancı

https://doi.org/10.32330/nusha.1371192

Öz

Jordan, which was a province of Syria under the auspices of the Ottoman Empire until the twentieth century, has no written or oral records of folk poems, songs, or literature before 1921. This includes the absence of poets and literary figures. Literary movements in Jordan are divided into three stages. The first of these stages is the Literature of the Emirates Period, covering the period between 1921 and 1946. This literature is from the period when Jordan's contact with poets from Bilad al-Sham and other Arab countries such as Lebanon, Hejaz, and Iraq continued. In this period, when literary works were written in Qur'anic Arabic, the subject was the struggle against British and French colonialism. Jordanian poetry experienced its golden age in this period in the hands of Jordanian poets, among who were Mustafa Wehbît't-Tel, nicknamed 'Arâr, and Husnî Zaid. The second is called Literature between Nakba (Catastrophe) and Nakse (Defeat), covering the period between 1948 and 1967. This literature begins in 1948, when half a million Palestinians took refuge on the eastern coast of Jordan. This period, which occurred within the framework of Jordanian-Palestinian identity, gives the first examples of free poetry by 'Abdu'r-Rahîm 'Omar and Teysîr Subûl. The third period is Post-Nekse Literature, which continues from June 1967 to the present day and is considered the beginning of Modern Jordanian Literature. This study aims to translate from Arabic to Turkish the free poetry examples in the Literature between Nakba and Nakse, the second period of Jordanian literature. In this study, which includes the translation and analysis of five different poems by five different poets who wrote poems in this form, the subject, symbols, and language of the poems were determined using document analysis, one of the qualitative research methods.

Anahtar Kelimeler

Teysîr Subûl, ‘Abdu’r-Rahîm ‘Omar, ’Ahmed ’Ebû ‘Urkûb, Kemâl Nâsır, Selîm Debâbne

Proje Numarası

yok

ÜRDÜN EDEBİYATININ İLK SERBEST ŞİİR ÖRNEKLERİNDE TEMATİK İNCELEME

Öz

XX. yüzyıla kadar Osmanlı Devleti himayesinde Suriye’ye bağlı bir vilayet olan Ürdün’ün 1921’den önceye ait halk şiirleri, şarkıları ve edebiyatına dair yazılı ve sözlü kayıtları yoktur. Buna şairler ve ediplerin yokluğu da dâhildir. Ürdün’deki edebî hareketler üç merhaleye ayrılır. Bu merhalelerin birincisi 1921 ve 1946 yılları arasını kapsayan Emirlikler Dönemi Edebiyatı’dır. Bu edebiyat Ürdün’ün Bilâdu’ş-Şâm ve diğer Arap ülkelerinden Lübnanlı, Hicâzlı ve Iraklı şairlerle irtibatının devam ettiği dönemdir. Edebi eserlerin Kur’an Arapçası ile yazıldığı bu dönemde konu olarak İngiliz ve Fransız sömürgesine karşı mücadele işlenir. Ürdün şiiri bu dönemde Ürdünlü şairlerin elinde altın çağını yaşar ve bunlar arasında ‘Arâr lakaplı Mustafâ Vehbît’t-Tel ve Husnî Zeyd yer alır. İkincisi, 1948 ve 1967 yılları arasını kapsayan Nekbe (Felaket) ve Nekse (Yenilgi) Arasındaki Edebiyat olarak adlandırılır. Bu edebiyat 1948 yılında yarım milyon Filistinlinin Ürdün’ün doğu sahillerine iltica etmesiyle başlar. Ürdün-Filistin hüviyeti çerçevesinde oluşan bu dönem, ilk serbest şiir örneklerini ‘Abdu’r-Rahîm ‘Omar ve Teysîr Subûlle verir. Üçüncü dönem ise Haziran 1967’den günümüze kadar devam eden Nekse Sonrası Edebiyat olup Modern Ürdün Edebiyatının başlangıcı sayılır. Bu çalışma Ürdün Edebiyatının ikinci dönemi Nekbe ve Nekse Arasındaki Edebiyat’ta yer alan serbest şiir örneklerinin Arapçadan Türkçeye çevirisini amaçlamaktadır. Bu formda şiirler kaleme alan beş ayrı şairin beş farklı şiirlerinin tercümesini ve tahlilini ihtiva eden bu çalışmada şiirlerin konusu, simgeleri ve dili nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılarak yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Teysîr Subûl, ‘Abdu’r-Rahîm ‘Omar, ’Ahmed ’Ebû ‘Urkûb, Kemâl Nâsır, Selîm Debâbne

Etik Beyan

ETİK BEYANI GEREKLİ KILACAK BİR ÇALIŞMA DEĞİL

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

yok

Teşekkür

YOK

Kaynakça

• ‘Abdu’r-Rahîm ‘Omar Şâ‘ir ‘Arâbî Filistînî]. (2014, 12 Mayıs). Facebook. https://www.facebook.com/profile.php?id=100063477403563&sk=photos
• ‘Alî, Y. ( 2021, Eylül). Eş-Şâ‘iru’l-Kâ‘idu Kemâl Nâsır…el-’Udebâ’u Hîne Yûkidûne ‘s-Sevrate Bi’ecsâdihim. Mecelletun ‘Arabiyyun 21. https://arabi21.com/story/1385649 (erişim 01.10.2023)
• ‘Alyân, H. (b.t). Teysîr Subûl 1939-1973. Câmi‘a Philadelphia, 30-36. https://www.philadelphia.edu.jo/philadreview/issue7/no7/6.pdf (erişim 20.09.2023)
• ’Ebû ‘Urkûb, A. (1964, Eylül). Kelimâtun ‘alâ Şâhideti Kabrin. Mecelletu’l-’Afaku’l-Cedid, 10,(3) 22. https://palarchive.org/index.php/Detail/objects/292030/lang/ar_PS (erişim 30.09.2023)
• ’Enîs, İ. (1981). Mûsîkî’ş-Şi‘r (1. Baskı). Mektebe el’Ancelo el-Mısrıyye.
• ’Eyûb, S. (2008). El-Felûcetu: Min Şuarâ’i’l-Felûceti: ’Ahmed ’Ebû ‘Arkûb. Filistîn fî’z-Zâkirati. https://www.palestineremembered.com/Gaza/al-Faluja/Story9059.html (erişim 30.09.2023)
• ’İsmâ’îl, A. (1961). eş-Şa‘ru’l-‘Arabîyyu’l-Mu’âsiru (1. Baskı). Dâr’ul-Avde.
• Câbir, N. Y. & el-Hûrânî, M. İ. (2019). En-Nassu’l-Muvâzî fî Şi‘ri ‘Abdu’r-Rahîm ‘Omar- Dirâse Sîmyâ’iyye.
• Dirâsâtu’l-‘Ulûmu’l- ’İnsâniyyeti ve’l-İctimâ‘iyyeti, 46,( 4), 214-222. https://journals.ju.edu.jo/DirasatHum/article/view/15841 (erişim 28.09.2023)
• Debâbne, S. (1962, Ocak). El-Fakır ve’l-Berâ’. Mecelletu’l-’Afaku’l-Cedid, 7, 22. https://palarchive.org/index.php/Detail/objects/292002/lang/ar_PS (erişim 01.10.2023)
• Doğancı, S. (2023). Modern Ürdün Şiiri: Mustafâ Vehbî’t-Tel Örneği. G. Kurt (Ed.), Filoloji Alanında Uluslararası Çalışmalar Haziran 2023 ( 1. Baskı, 95-110) içinde. Serüven Yayınları.
• ed-Desûkî, A. (1960). Cemâ‘a Abollo (1. Baskı). El-Hey’etü’l-Mısriyyeti’l ‘Âmme. ed-Divân. (b.t.). Teysîr Subûl Merhabâ. https://www.aldiwan.net/poem99977.html (erişim 20.09.2023)
• el-’Esed, N. (1961). eş-Şa‘ru’l-Hadîs fi Filistîn ve’l-’Urdun (1. Baskı). Dâru’l-Feth.
• el-Harâhişe, A. M. (2017). eş-Şa‘ru’l-Hur fi’l-Memleketü’l-Ürdüniyyeti’l-Hâşimiyye 1948-1967 (1.Baskı). Vuzâtatu’s-Sekâfe.
• El-Ma’mûrî, N. (2004). ‘Aşayât Vâdî’l-Yâbîs Dîvân Şâ’iru’l-’Urdun Mustafâ Vehbi’t-Tel (1. Baskı). El-’Ehliyye li’l- Neşr ve’t-Tevzî‘.
• El-Mâdî, M.& Mûsâ, S. (1841). Târîhu’l-’Edebi fi’l Karni’l-Aşrîne 1900-1959 (1. Baskı). Mektebetü’l Muhtesibi.
• Emekli, İ. (2012). Modern Filistin Şiirinde Fedvâ Tûkân ve Şiirlerinden Seçmeler. Şarkiyat Mecmuası, 21, 23-42. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusarkiyat/issue/1012/11360 (erişim 14.09.2023)
• er-R’ey Gazetesi ( 2008, 9 Mayıs). İntişâlu Turâse’ş-Şâ‘iru’l-Urduniyyî Selîm Debâbne min Vahdeti’n-Nisyân. https://alrai.com/article/274630 (erişim 01.10.2023)
• es-Sâ’iğ, Y. (1978). eş-Şa‘ru’l-Hur fi’l-‘Irâk (1. Baskı). Matba‘atu’l ’Edebiyyeti’l Bağdâdiyye.
• Eş-Şükrî, Ğ. (1968). Şa‘rna’l-Hadîsu ’ila ’eyne (1. Baskı). Dâr’ul-Ma‘ârif
• Hûrî, S. (2013,06,18). ‘Abdu’r-Rahîm ‘Omar: ‘Âşıku’l -Vatani ve’l- Hurriyyeti. El-Kuds. https://www.alquds.co.uk/%D8%B9%D8%A8%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%8A%D9%85-%D8%B9%D9%85%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%82-%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B7%D9%86-%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%A9/ (erişim 29.09.2023)
• Kaddûrah, Z. (1975). Târîhu’l-‘Arabi’l-Hadîsu (1. Baskı). Dâr’ul- Nahdati’l ‘Arabiyyeti.
• Katâmî, S.(1989). el-Hareketü’l-’Edebiyyetü fi’l-Urdun (1. Baskı). Vuzâratu’s-Sekâfe.
• Kızılcık, A. (2009). Çağdaş Arap Şiirinin Öncülerinden Fedvâ Tûkân ve Şiirlerinde Yalnızlık ve Hüzün Teması. Şarkiyat Mecmuası 14 (0), 59-70. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusarkiyat/issue/999/11246 (erişim 14.09.2023)
• Sâlih, M. (1986). Hazâ Huva’l- Beyâtî (1. Baskı). Vuzâratu’s-Sekâfe ve’l-’İ‘lâmu’l- ‘Irâkıyye.
• Tûkân, F. (1985). el-Hareketu’ş-Şa‘riyyetu fi’l-’Urdun (1. Baskı). Menşûrât Şakîr ve ‘Okkaşe.