TÜRK TİCARET KANUNU, KURUMLAR VERGİSİ KANUNU VE TFRS 3’E GÖRE İŞLETME BİRLEŞMELERİ

Yıl 2021, Sayı: 42, 64 - 81, 08.01.2021

Ferhat Bitlisli Hakkı Kıymık

https://doi.org/10.30794/pausbed.539310

Öz

İşletmelerin ekonomik büyümeye ayak uydurabilmesi, sürekli
artmakta olan nüfus talebini karşılayabilmesi ve üstün rekabet koşullarına
dayanabilmesi için belirli büyüklükte olmaları gerekmektedir. “İşletme
Birleşmeleri” işletmelerin büyüme şekillerinden bir tanesidir.  Türkiye’de İşletme birleşmeleri yasal
düzenlemeler ve muhasebe standartları ile tanımlanmakta ve düzenlenmektedir.
İşletmelerin birleşmesine ilişkin usul ve esaslar detaylı bir şekilde Türk
Ticaret Kanunu’nda (TTK), Birleşmeden doğan karın vergilendirilmesine ilişkin
usul ve esaslar Kurumlar Vergisi Kanununda (KVK) düzenlenmiştir. Birleşme
işlemlerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin usul ve esaslar ise Türkiye
Finansal Raporlama Standardı 3 (TFRS 3) “İşletme Birleşmeleri” Standardında
detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışmada işletme birleşmeleri hakkında
ve muhasebeleştirilmesinde dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgi
verilerek açıklayıcı örnek uygulamalar yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İşletme Birleşmeleri, Türk Ticaret Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu, TFRS 3

Kaynakça

• Acar, A., (2014), “TFRS 3 İşletme Birleşmeleri ve Bir Uygulama”, Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Akay, H., (1997), İşletme Birleşmeleri ve Muhasebesi, Yaylım Matbaası, İstanbul.
• Akgün, A.İ., (2011), “Türkiye Finansal Raporlama Standartları’nda Şerefiye ve Gerçeğe Uygun Değer İlişkisi”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.12 S.2, (39-60).
• Alagöz, A., IFRS-3: İşletme Birleşmeleri Standardı Çerçevesinde Ters İktisap Uygulamaları, http://www.alialagoz.com.tr/doc-dr-alialagoz-makaleleri/isletme_birlesmeleri_standardi_cercevesinde_ters_iktisap_uygulamalari.pdf, (30.06.2017).
• Alptürk, E., Ertelenmiş Vergiler ve TMS12 Uygulamaları, https://www.xing.com/communities/posts/ertelenmis-vergiler-ve-tms-12-uygulamalari-1002155180, (29.06.2017).
• Aydın, N. (1986), “İşletmelerin Dışsal Büyümeleri: Birleşme, Satınalma ve Konsolidasyon”, Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.4 S.2, (201-219)
• Barınır, İ., İşletme Birleşmelerinin Kurumlar Vergisi Kanunu Karşısındaki Durumu ve Özellik Arz Eden Konular, http://www.vergivekanunlar.com/isletme-birlesmelerinin-kurumlar/, (28.06.2017).
• Çeliker, M., O., Yeni Türk Ticaret Kanununda Şirket Birleşmeleri, http://www.vergidegundem.com/tr_TR/publicationPaper?categoryName=Vergide&publicationNumber=6&publicationYear=2012&publicationId=679618, (27.06.2017).
• Demir, V. ve Bahadır, O., (2009), UFRS/TFRS Kapsamında İşletme Birleşmeleri ve Konsolidasyon Açıklamalar ve Uygulamalar, 2. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Demirtaş, S., (2009), “İşletme Birleşmelerinin İşgörenlerin İş Tatminine Etkisi ve Kamu Sektöründe Bir Uygulama”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Dinç, M., (2011), Türk Ticaret Kanunu, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Doğrusöz, B. (2011), “Türk Ticaret Kanunu, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası”, Yayın No: 412, İstanbul.DPT., (2010), “Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS/IAS) ile Uyumlu Türkiye Muhasebe Standartları”, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu Yayınları, Ankara.
• Erdem, Ü. (2016), “Türkiye Finansal Raporlama Standartları 3: İşletme Birleşmeleri”, Muhasebe ve Denetime Bakış, S.47, (149-170).
• Gökçen, G., vd, (2011), Türkiye Finansal Raporlama Standartları Uygulamaları, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Göktuna, H.D.E., (2012), Vergi Hukukunda Birleşme, Bölünme Ve Hisse Değişimi İşlemleri, Legal Yayıncılık, İstanbul.
• Gümrah, A., (2015), “İşletme Birleşmelerinin TFRS-3, TTK ve Vergi Kanunları Açısından Değerlendirilmesi: Borsa İstanbul’da Bir İnceleme”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Güneş, İ.H ve Akbıyık, A.A., (2002), İşletmelerde Birleşme ve Tasfiye Uygulamaları, ISMMMO Yayınları, İstanbul.
• Halibozek, E,P. Ve Kovacich G,L., (2005), Mergers and Acquisitions Security: Corporate Restructuring and Security Management, Elsevier Butterworth-Heinemann, Burlington.
• Kara, M.S., “Şirket Birleşmeleri ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından Değerlendirilmesi”, http://www.alomaliye.com/2015/06/23/sirket-birlesmeleri-ve-kurumlar-vergisi-kanunu-acisindan-degerlendirilmesi/, (30.06.2017).
• Karapınar, A., (2006), Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (IFRS Taslak 3) Göre İşletme Birleşmeleri, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Karğın, M., (2011), TFRS ve Yeni Türk Ticaret Kanunu Kapsamında İşletme Birleşmelerinin Değerlendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi, Gazi Kitabevi, Ankara.Kendigelen, A., (2011), Karşılaştırmalı Yeni Türk Ticaret Kanunu ile Türk Ticaret Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Öztürk, N., (2012), “Ticaret Şirketlerinde Birleşme, Bölünme ve Tür Değiştirme Hükümleri”, Yaklaşım Dergisi, S.238.
• Sayarı, Naz., (2008), “IFRS 3R Kapsamında İşletme Birleşmeleri”, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Tekinalp, Ü. ve Çamoğlu, E., (2012), Açıklamalı, Notlu ve Karşılaştırmalı 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, Vedat Kitapçılık, İstanbul.
• Ulusoy, E., (2012), Gerekçeli-Karşılaştırmalı Yeni 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ve İlgili Mevzuat, Bilge Yayınevi, Ankara.
• Ürper, Y., (2012), Genel İşletme, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 2650, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yalvaç, G. ve Kaya, M.İ., (2011), Gerekçeli-Karşılaştırmalı Türk Ticaret Kanunu, Adalet Yayınevi, Ankara.
• Yetgin, M.S., (2016), “TFRS-3 İşletme Birleşmeleri Standardının Yerel Finansal Raporlama Çerçevesi Hükümlerine ile Karşılaştırılması”, Muhasebe ve Denetim Dünyası, S.1, (119-137).
• 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, (2006).
• 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, (2011).