KATOLİK EVRENSELCİLİK VE MARKSİST ENTERNASYONALİZM'DE SİYASETİN NİTELİĞİ ÜZERİNE BİR KARŞILAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 26, 183 - 200, 29.12.2023

Çağdaş Zarplı Melih Coşgun

Öz

Bu çalışmanın amacı bireyin, toplumun ve devletin siyasal tezahürleri bağlamında Katolik inancının ve Marksist düşüncenin mümkün olduğu kadar eleştirel fakat aslen karşılaştırmalı bir analizini yapmaktır. Çalışmanın odak noktalarından ilki Katolik Hristiyan inancı ve bu inanç sistemi içerisinde fikirlerini üreten Aziz Augustinus, Aziz Pavlus, Salisburyli John ve Thomas Aquinas gibi din adamlarının/düşünürlerin temel öğretileridir. Diğer önemli nokta ise Marksist düşüncenin bütünlüğünün önemi göz ardı edilmeden fakat çalışma bağlamından kopmamak adına Marksist enternasyonalizmdir. Birbiriyle ilişkisiz gibi görünen bu iki fenomen arasındaki daha çok benzerlikler ve diğer yandan farklılıklar kavramsal düzeyde çalışmanın temel güzergahını oluşturacaktır. Çalışma neticesinde Katolik Hristiyanlığın ilahi söylemindeki milliyete bakılmaksızın herkese açık olduğu iddiası ile Marksizmin nihayetinde ulusçuluğu reddiyesi, imana dayanan evrensel bir ilahi imparatorluk (tanrının devleti) ile enternasyonalist komünizm ideali, herkese eşit muamele edilmesi gayreti, doğrusal ve ilerlemeci bir tarih anlayışının nihai bir sonuca ulaşması, isyanın meşruiyet kazanmasında temel dayanağın adalet oluşu, özgür irade şeklinde ortaya çıkan bireyselciliği birleşme çağrısıyla toplumsalcılığa dönüştüren yaklaşım gibi benzerliklere ulaşılmıştır. Diğer yandan bir inanç sistemiyle bir dünya görüşünün karşılaştırılmasında ontolojik nedenlerden kaynaklı farklılıklar bulunması kaçınılmazdır. Bu bağlamda bahsi geçen benzerliklerin yanı sıra insanın doğası, ilahi yasa/insani yasa dikotomisi, yönetim biçimi ve devletin kökenine dair ayrışmalar olduğu da görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Katolik Evrenselcilik, Marksist Enternasyonalizm, Toplum, Devlet, Siyaset.

A Comparison of the Quality of Politics in Catholic Universalism and Marxist Internationalism

Öz

The aim of this study is to make a critical but primarily comparative analysis of the Catholic faith and Marxist thought in the context of the political manifestations of the individual, society and the state. The first focus of the study is the Catholic Christianity belief and the fundamental teachings of clergy/philosopher such as Saint Augustine, Saint Paulus, Salisbury’s John and Thomas Aquinas, who produced their theories within this belief system. Another crucial point is Marxist internationalism, without overlooking the importance of the integrity of Marxist thought, but in order not to detach from the context of the study. The study's major focus will mostly be on the similarities and differences between these two phenomena, which seem to be basically unrelated to one another at the conceptual level. As a result of the study, with the claim that Catholic Christianity is open to everyone regardless of nationality in its divine discourse, the similarities such as Marxism's rebuttal of nationalism, the ideal of a universal divine empire (state of god) and internationalist communism based on faith, striving to treat everyone equally, reaching a final conclusion of a linear and progressive understanding of history, being the main basis of justice for the legitimacy of the rebellion, similarities such as the approach transforming individualism emerged in the form of free will into socialism with the call for unity have been reached. On the other hand, it is inevitable that there are differences in comparing a belief system and a worldview due to ontological reasons. In this context, besides the aforementioned similarities, it has also been observed that there are divergences regarding the human nature, the divine law/human-made law dichotomy, regime and the origin of the state.

Anahtar Kelimeler

Catholic Universalism, Marxist Internationalism, Society, State, Politics.

Kaynakça

• Augustinus. (2010). İtiraflar. (Çev. Ç. Dürüşken). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Ağaoğulları, M. A., Köker, L. (2004). İmparatorluktan Tanrı Devletine. Ankara: İmge Kitabevi.
• Alatlı, A. (2020). Batı’ya Yön Veren Metinler II, Rönesans/Protestan Reformu Erken Modern Dönem/Bilim Çağı (1350-1650). İstanbul: Kapı Yayınları.
• Amin, S. (2016). Modernite, Demokrasi ve Din Kültüralizmlerin Eleştirisi. (Çev. F. Başkaya, U. Günsur, G. Öztürk). İstanbul: Yordam Kitap.
• Arnhart, L. (2008). Siyasi Düşünce Tarihi Platon’dan Rawls’a. (Çev. A. B. Bayram). Ankara: Adres Yayınları.
• Bekmen, A. (2010). Marksizm: Praksis’in Teorisi. 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler içerisinde (Der. H. B. Örs). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Brenkert, G. G. (1998). Marx’ın özgürlük etiği. (Y. Alogan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bonaiuti, E., Piana La G. (1917). The Genesis of St. Augustine's Idea of Original Sin. The Harvard Theological Review , Apr., 10(2), 159-175.
• Bourgin, G., Rimbert P. (1966). Sosyalizm. (Çev. A. Angın). İstanbul: Kitapçılık Ticaret Ltd. Şirketi Yayınları.
• Davis, H. B. (1994). İşçi Hareketi, Marksizm ve Ulusal Sorun, (Çev., Y. Alogan), İstanbul: 1. Baskı, Belge Yayınları.
• Demirel, İ., Akalın, İ. (2018). Batı Siyaset Felsefesi Tarihinde Siyasal Tezahürleri Bakımından Tanrı Tasavvurları. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 32, 31-66.
• Eroğul, C. (1974). Marksist Devlet Kuramı Hakkında Bir Not. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 29(1), 113-123.
• Gedikli B., Gedikli, M. E. (2022). Nietzche ve Marx Açısından Ahlak ve Özgürlük, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 39(2), s. 668-681, doi:10.32600/huefd.1028658.
• Grasmci, A. (2014). Hapishane Defterleri. (Çev. A. Cemgil). İstanbul: Belge Yayınları.
• Hobsbawm,E. (2014). Dünya Nasıl Değişir / Marx ve Marksizm Yazıları, (Çev., O. Akınhay), İstanbul: 1. Baskı, Agora Kitaplığı.
• Krapivin, V. (1988). Diyalektik Materyalizm Nedir? (Çev. G. Aysu). İstanbul: Bilsan A.Ş. Bilim ve Sanat Kitapları.
• Lenin, V.İ. (2009), Yenilgicilik ve Enternasyonalizm, (Çev., F. B. Aydar), İstanbul: 1. Baskı, Agora Kitaplığı.
• Lenin, V.İ. (2011). Ulusal Sorun ve Kültürel Özerklik, (Çev. S. ÖZBUDUN), Ankara: 2. Baskı, Ütopya Yayınevi.
• Lenin, V.İ. (2013), Marksizm ve Ulusal Sorun. İçinde Lenin, V.İ. ve J.V. Stalin (Ed.), (Çev., G. Atılgan) Ulusal Sorun Üzerine Eleştirel Notlar (s. 77-116). 3. Baskı,İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Marx, K., & Engels F (1992), Kapitalizm Öncesi Ekonomi Biçimleri, (Çev.,M. Belli), Ankara: 3. Baskı Sol Yayınları.
• Marx, K., & Engels F (2013), Alman İdeolojisi / Feuerbach, (Çev., Sevim Belli), Ankara: 8. Baskı, Sol Yayınları.
• Marx, K. (1977). A Contribution to the Critique of Political Economy. (with some notes by R. Rojas) Progress Publishers. Moscow.
• Marx, K. (2003). Kapital I Kapitalist Üretimin Eleştirel Bir Tahlili. (Çev. A. Bilgi). Ankara: Eriş Yayınları.
• Marx, K., Engels, F. (2021). Komünist Manifesto. (Çev. T. Bora). İstanbul: İletişim Yayınları.
• McNeill, W. (2004). Dünya Tarihi. (Çev. A. Şenel). Ankara: İmge Kitabevi.
• Miller, D. (1994). Blackwell’in Siyasal Düşünce Ansiklopedisi I. (Çev. B. Peker, N. Kıraç). Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Miller, D. (1995). Blackwell’in Siyasal Düşünce Ansiklopedisi II. (Çev. B. Peker, N. Kıraç). Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Moore, B. (2003).Diktatörlüğün ve Demokrasinin Toplumsal Kökenleri Çağdaş Dünyanın Yaratılmasında Soylunun ve Köylünün Rolü. (Çev. Ş. Tekeli, A. Şenel). Ankara: İmge Kitabevi.
• O'Callaghan, J. F. (2003) Reconquest and Crusade in Medieval Spain, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Platon. (2017). Devlet. (Çev. F. Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Polanyi, K. (2014). Faşizmin Özü. Mülkiye Dergisi, 35 (271), 137-162.
• Ruby, C. (2014). Siyaset Felsefesine Giriş. (Çev. A. U. Kılıç). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Russ, J. (2014). Avrupada Düşüncenin Serüveni Antik Çağlardan Günümüze Batı Düşüncesi. (Çev. Ö. Doğan). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Schmitt, C. (2009). Tarih ve Siyaset Üzerine İki Deneme Roma Katolikliği ve Politik Form Kara ve Deniz. (Çev. G. Yıldız). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Skocpol, T. (2004).Devletler ve Toplumsal Devrimler Fransa, Rusya ve Çin’in Karşılaştırmalı Bir Çözümlemesi. (Çev. S. E. Türközü). Ankara: İmge Kitabevi.
• Stalin, J.V. (2013). Marksizm ve Ulusal Sorun. İçinde Lenin, V.İ. ve J.V. Stalin (Ed.), (Çev., G. Atılgan) Marksizm ve Ulusal Sorun (s.11-75). 3. Baskı,İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Şenel, A. (2004). Siyasal Düşünceler Tarihi Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tannenbaum, D. G., Schultz, D. (2010). Siyasi Düşünce Tarihi Filozoflar ve Düşünceleri. (Çev. F. Demirci). Ankara: Adres Yayınları.
• Ullmann, W. (1970). A History of Political Thought: The Middle Ages. Harmondsworth: Penguin Books.
• Waterman, P. (2004). “Emancipating Labor Internationalism”, Centre for Globali International and Regional Studies”, escholarship.org/uc/item/0zc5f88k (Erişim tarihi: 02.03.2023)
• Yeni Ahit. (2020). Bursa: Dorlion Yayınevi.
• Zabunoğlu, Y. K. (2015). Devlet Kuramına Giriş. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Zarplı, Ç. (2016). Sosyalist Teoride Milliyetçilik Tartışmaları: Birikim Dergisi Çevresi Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.