KAMBİYO SENETLERİNE ÖZGÜ HACİZ YOLUYLA TAKİPTE MENFİ TESPİT DAVASININ NİTELİKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 839 - 901, 29.12.2021

Ali Fuat Çiçekli

https://doi.org/10.52273/sduhfd..931504

Cited By: 1

Öz

Menfi tespit davası, cebri icra hukukuna etki eden İcra ve İflas Kanunu m. 72 hükmünde düzenlenmiş bir maddi hukuk davasıdır. Bu davayla borçlu, borçlu olmadığını tamamen genel yargılama usullerine göre ispat ederek icra takibinin etkisinden kurtulmaktadır. Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte de m. 170/b hükmünün m. 72’ye yaptığı atıf gereği menfi tespit davası açılabilmektedir. Ancak kambiyo senetlerine özgü takibin kendisine özel nitelikleri gereği menfi tespit davası da bu ölçüde farklılaşmaktadır.
Kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, kambiyo senetlerinin niteliği gereği genel haciz yoluyla takipten daha hızlı işlemektedir. Bu hızlı işleyiş de gerçekte borçlu olmayanın aleyhine olarak ispat hususunu zorlaştırmaktadır. Nitekim bu takip yolunda genel haciz yoluyla takibe nazaran borçlunun savunma araçlarını etkin ve hızlı şekilde kullanma imkânı oldukça kısıtlıdır. Bu bağlamda menfi tespit davası, kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte genel haciz yoluyla takibe nazaran daha fazla önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

kambiyo senedi, menfi tespit davası, genel haciz yoluyla takip, kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takip, haciz

Kaynakça

• ADIGÜZEL, Burak, “Yargıtay Kararları Işığında Kambiyo Senetlerinde Bile Bile Borçlu Zararına Hareket”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, S. 2, 2018, ss. 129-148.
• AKİL, Cenk, “Takip Konusu Adi Senetteki Sahtelik İddiasının İcra Takibine Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 16, Özel Sayı 2014, Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, Basım Yılı: 2015, ss. 2405-2422.
• AKİL, Cenk, “Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk Hakkında Usul Hukuku Bakımından Bazı Değerlendirme”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 2020, C.11, S.41, ss.307-324.
• ALAGONYA Yavuz, “"Senede Karşı Senetle İspat" Kuralı ve "Hayatın Olağan Akışı" Kavramı”, Prof. Dr. Necip Kacayusufpaşaoğlu'na Armağan, 2004, ss. 521-531.
• ANSAY, Sabri Şakir, Hukuk Yargılama Usulleri, Ankara Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1960.
• ARAL, Fahrettin, Türk Borçlar Hukukunda Takas, Yetkin Yayınları, Ankara, 2010.
• ARSLAN, Ramazan vd., İcra ve İflas Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018.
• ATALAY, Oğuz, “Adi Senetler Hakkında Sahtelik İddiası ve Sonuçları”, Ersin Çamoğlu’na Armağan, İstanbul, 2013, ss. 547- 556.
• AYLİ, Ali-ÜÇER, Mehmet, “Çekte Bedelsizlik İddiası ve Açılabilecek Dava”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 39, 2018, ss. 413-451.
• BÖRÜ, Levent, “Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile Takipte İmzaya İtirazın Takibi Durdurup Durdurmayacağının Değerlendirilmesi”, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Dergisi S. 4, 2012, ss. 257-265.
• BULUTTEKİN, Derya, “Medeni Yargılama Hukukunda Farazi İkrar”, Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Diyarbakır, 2015.
• ÇİFTÇİ, Pınar, İcra Hukukunda Menfaat Dengesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2008.
• ERDÖNMEZ, Güray, “Adi Ve Resmi Senette Sahtelik İddiasının Hukuk Davalarına Ve İcra Takiplerine Etkisi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2016, S.123, ss. 147-208.
• ERGÜN, Mevci, Kambiyo Senetlerine Özgü Takip Yolları, Yetkin Yayınları, Ankara, 1989.
• ERMAN, Eyüp Sabri, Poliçe-Bono-Çek ve Kambiyo Senetlerine Ait Özel Takip Yolları, Güney Matbaacılık, Ankara, 1973.
• ERTEKİN, Erol-KARATAŞ, İzzet, Uygulamada Ticari Senetler Hukuku, Feryal Matbaacılık, Ankara, 1992.
• DEYNEKLİ, Adnan, “Bonoda Bedel Kaydının ve Talilin (Bedel Kaydının Aksini İddia Etmenin) İspat Yüküne Etkisi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: IX, Sayı: 1-2, 2005, ss. 153-170.
• EKMEKÇİ, Ömer vd., Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, On iki Levha Yayınları, İstanbul, 2019.
• GÖKSOY, Yaşar Can, “Kambiyo Senetlerine Dayalı Menfi Tespit Davalarında İspat Yükü Açısından “Hayatın Olağan Akışı” Kavramı”, Ticaret Hukuku Sempozyumu 2021 Bildiri Kitabı Sorunlar ve Çözüm Önerileri 9-12 Şubat 2021, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021, ss. 539-562.
• GÖKSU, Mustafa, “6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Senetle İspat Kuralları ve Bunların İstisnaları”, Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 1, S. 1, ss. 53-65.
• GÜRDOĞAN, Burhan, İcra Hukuku Dersleri, Ajans Türk Matbaası, Ankara, 1970.
• HANAĞASI, Emel, Davada Menfaat, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• HELVACI, Mehmet, “Kambiyo Senetlerine Özgü Takip Yolları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 2013, C. LXXI, S. 2, ss. 165-192.
• İNAN, Nurkut, Türk Hukukunda Hatır Senetleri ve Özellikle Hatır Bonoları, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 1969.
• IŞIKTAÇ, Yasemin-METİN, Sevtap, Hukuk Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
• KARSLI, Abdurrahim, İcra ve İflas Hukuku, Alternatif Yayınları, İstanbul, 2014.
• KENDİGELEN, Abuzer-KIRCA, İsmail, Kıymetli Evrak Hukuku: Genel Esaslar Kambiyo Senetleri, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2019.
• KİRAZ, Taylan Özgür, “Âdi Senetlerde Sahtelik İddiasına İlişkin Düalist Yapı Üzerine Bir İnceleme”, Legal Medeni Usul ve İcra İflas Hukuku Dergisi (MİHDER) S. 1, 2013, ss. 43-72, (Senet).
• KİRAZ, Taylan Özgür, Medeni Yargılama Hukukunda İkrar, Bilge Yayınevi, Ankara, 2013, (İkrar).
• KOÇYİĞİT, İlker-BULUR, Alper, Ticari davalarda Dava Şartı Arabuluculuk, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2019.
• KURU, Baki, İcra ve İflas Hukuku Cilt 2, Evrim Dağıtım, İstanbul, 1990, (Cilt 2).
• KURU, Baki, Menfi Tespit ve İstirdat Davası, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2003, (Menfi Tespit).
• KURU, Baki, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2013, (El Kitabı).
• KURU, Baki, İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı, Legal Yayınevi, İstanbul, 2015, (Ders Kitabı).
• KURU, Baki-BUDAK, Ali Cem, Tespit Davaları, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2010.
• MUŞUL, Timuçin, Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2016.
• ÖNAY, Işık, Yenileme, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• ÖZEKES, Muhammet, İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler, Ankara, Adalet Yayınevi, 2009.
• ÖZEKES, Muhammet-ÇİFTÇİ Pınar, “Menfî Tespit Davalarını Zorunlu Arabuluculuğa Dahil Saymanın Gereksizliği Üzerine (İstanbul Bam Kararları Örneğinden Bir Bakış)”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2020, S.148, ss.101-104.
• PEKCANITEZ, Hakan vd., İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• POSTACIOĞLU, İlhan E., Medeni Usul Hukuku Dersleri, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1975.
• POSTACIOĞLU, İlhan E., İcra Hukuku Esasları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
• POROY, Reha-TEKİNALP, Ünal, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2019.
• PULAŞLI, Kıymetli Evrak Hukukunun Esasları, Ankara, Adalet Yayınevi, 2019.
• SEROZAN, Rona, Borçlar Hukuku: Genel Bölüm Cilt 3, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014. TANRIVER, Süha, “Dava Şartı Arabuluculuk Üzerine Bazı Düşünceler”,2020, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, C.32, S.147, ss.111-142.
• ŞİMŞEK, Edip, “Kambiyo Senetleri ve Hukuki İlişki Sorunu”, Yargıtay Dergisi, 1978, C.4, S.3, ss.281-296.
• TANRIVER, Süha, Medeni Usul Hukuku Cilt I, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• TAŞPINAR, Sema, “Fiili Karinelerin İspat Yükünün Dağılımındaki Rolü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. 45, S.1, 1996, ss. 533-572.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi vd., Tekinay Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
• TÜRK, Ahmet, “Kambiyo Senedi Borçlusu Tarafından Açılan Bedelsizliğe ve Hükümsüzlüğe Dayalı Menfi Tespit Davalarının
• Gösterdiği Özellikler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 7 Özel Sayı, 2005, ss. 307-382. UMAR, Bilge-YILMAZ, Ejder, İsbat Yükü, Kazancı Matbaacılık, İstanbul, 1980.
• ULUKAPI, Ömer, Medeni Usul Hukukunda Dava Arkadaşlığı, Mimoza Yayınları, Konya, 1991.
• UYAR-Talih vd., Olumsuz (Menfi) Tespit ve Geri Alma (İstirdat) Davaları, Bilge Yayınevi, Ankara, 2015.
• UYAR, Talih, “Takip Konusu Senedin Sahte Olarak Düzenlenmiş Olduğu İleri Sürülerek, İcra Takibinin Durdurulması Nasıl Sağlanabilir?”, İstanbul Barosu Dergisi S.2, 2012, ss. 199-207.
• UYAR, Talih, ““Kambiyo Senetlerindeki Mücerretlik İlkesi”, “Kambiyo Senedinin Hayatın Olağan Akışına Aykırı Olduğu” İddiasına Dayalı “Menfi Tespit Davası”nın Açılmasını Engeller Mi?”, İstanbul Barosu Dergisi, C. 87, S. 3, 2013, ss. 243-257.
• ÜLGEN, Hüseyin vd. Kıymetli Evrak Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2021.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku Cilt I-II, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2000.
• YARDIM, Mehmet Ertan, “Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yoluyla Takipte İtiraz”, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul, 2012
• YEŞİLDAL, Gül Sema, “Kambiyo Senetlerine Özgü İcra Yolu İle Takipte Menfi Tespit Davaları”, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2010
• YILDIRIM, Ali Haydar, “Türk Hukuku’nda Vadeli Çek (İleri Tarihli Çek) Ve Bunun Doğurduğu Sonuçlara İlişkin Bazı Tespitler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XXI, S.4, 2017, ss. 91-119. YILDIRIM, M. Kâmil-DEREN-YILDIRIM, Nevhis, İcra ve İflas Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.
• YILMAZ, Ejder, “İcra İnkar Tazminatı Açısından “Likid Alacak” Kavramı”, Bankacılar Dergisi, 2008, S. 67, ss.58-93.
• YILMAZ, Gülşah, “Yargıtay Kararları Işığında Bononun Ta’lili”, Ankara Barosu Dergisi S. 4, 2020, ss. 1-36, (YILMAZ, Gülşah).
• YILMAZ, Halil, “Senedin (Bononun) Talil Edilmesi”, Terazi Hukuk Dergisi, C.9, S.100, Aralık 2014, ss. 335-344, (YILMAZ, Halil).
• YILMAZ, A. Lerzan, Kambiyo Senetlerinde Def’iler, Beta Yayınları, İstanbul, 2007, (YILMAZ, Lerzan).