Cizre (Şırnak) Konak Mahallesi toplu konutlarının sürdürülebilirlik bağlamında değerlendirilmesi

Yıl 2023, Sayı: 84, 119 - 132, 31.12.2023

Nurullah Tan Canan Koç Türkan Kejanlı

https://doi.org/10.17211/tcd.1275310

Öz

Endüstri Devrimi’nin sonucu olarak kırdan kentlere yoğun göçler yaşanmış ve bu durum özellikle sanayileşmiş kentlerde işçi sınıfın yoğunlaştığı bölgelerde barınma başta olmak üzere birçok sorunu beraberinde getirmiştir. Meydana gelen barınma problemine çözüm bulmak için sosyal konutlar seri şekilde inşa edilmeye başlanarak günümüze kadar ülkelere göre farklı uygulama şekilleriyle devam etmiştir. Türkiye’de 1984 sonrasında Toplu Konut İdaresi toplu konut üretiminde rol almaya başlamıştır. Çalışmada, Cizre’nin kentsel gelişimi ve TOKİ uygulamaları değerlendirilerek, Konak Mahallesi’nde yer alan Bozalan Toplu Konut Alanı çevresel sürdürülebilirlik bağlamında irdelenmektedir. Literatürde, Cizre’nin kentsel gelişimini ele alan çalışmaların sınırlı sayıda olması ve kentteki toplu konut uygulamalarını değerlendiren çalışmanın olmaması alan olarak Cizre’nin seçiminde etkili olmuştur. Cizre kenti belli yıllarda göç alan bir yerleşme olup, günümüzde giderek alansal olarak büyümeye devam etmektedir. İncelenen Bozalan toplu konut alanının kent merkezi ile bağını sağlayacak etkin ulaşım sistemine ve kentin yerel özeliklerini ele alan farklı tasarımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun için sürdürülebilir planlama çalışmaları gerekli olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

kentleşme, sürdürülebilirlik, Bozalan, Sosyal konut

Evaluation of Cizre (Şırnak) Konak Neighborhood Mass Housing in the Context of Sustainability

Öz

As a result of the Industrial Revolution, there has been intense migration from the countryside to the cities, and this has brought along many problems, especially in the areas where the working class is concentrated in industrialized cities. In order to find a solution to the housing problem that has occurred, social housing has been started to be built in series and has continued with different application forms according to the countries until today. In Turkey, after 1984, the Mass Housing Administration (MHA) started to take a role in mass housing production. In the study, the urban development of Cizre and MHA practices are evaluated, and the Bozalan Mass Housing Area in Konak District is examined in the context of environmental sustainability. In the literature, the limited number of studies dealing with the urban development of Cizre and the absence of studies evaluating the mass housing practices in the city have been effective in the choice of Cizre as a case. The city of Cizre is a settlement that has received immigration in certain years, and today it continues to grow in area. There is a need for an effective transportation system that will connect the examined Bozalan mass housing area with the city center and different designs that address the local characteristics of the city. For this, sustainable planning studies are required.

Anahtar Kelimeler

Social housing, urbanization, sustainability, Bozalan

Kaynakça

• Arslanoğlu, A., & Köser, C. E. (2020). Ameliyathane hemşirelerinin sorunlarını inceleyen nitel bir araştırma, Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-14.
• Avcı, N., & Topçu, D. (2019). TOKİ konutlarında yaşamanın sosyo-kültürel yapı üzerindeki etkileri (Akkent mahallesi örneği). Tabula Rasa: Felsefe ve Teoloji, (33), 84-108.
• Bedir Erişti, S.D., Kuzu, A., Kabakçı Yurdakul, I., Akbulut, Y., & Kurt, A.A. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Biser İnşaat. (2022). Projelerimiz. Biser İnşaat. https://www.biser.com.tr/photos/sirnak-cizre-konut-projesi-10.html.
• Bogataj, M., Bogataj, D., & Drobne, S. (2023). Planning and managing public housing stock in the silver economy, International Journal of Production Economics, 260, 108848
• Boyraz, Y. (2000). Cizre ilçesinin sosyokültürel yapısı (Yayın no. 94193) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. (2023). EPlan otomasyon sistemleri yürürlükteki planlar. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı. https://e-plan.gov.tr/e-plan/html/acikPlanlar.html.
• Ece Kaya, B., & Akıner, İ. (2022). Toplu konut ve sosyal konut üretiminin küreselleşme bağlamında irdelenmesi: Dünyadan ve Türkiye’den örnekler. Kent Akademisi, 15(4), 1789-1811.
• Elçi, B. (2019). Cizre ilçesinin fiziki coğrafyası (Yayın no. 590414) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Ertekin, Z. (2005). Cizre`deki mimari eserler (Yayın no. 188238) [Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Golland A., & Gıllen, M. (2004). Housing need housing demand and housing supply. Housing Development. Routledge Publishing.
• Google Earth. (2022). Konum. Google Earth. https://earth.google.com.
• Gül, İ. (2014). Tarihi ve beşeri coğrafya bağlamında Cizre ilçesinde sosyal yapıda toplumsal değişme ve modernleşme (Yayın no. 188238) [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Hançer, G., & Yenice, S. (2022). Toplu konut alanlarında kentsel mekân kalitesinin değerlendirilmesi; Gaziantep Örneği, Modular Journal, 5(2), 155-175.
• Hasol, D. (2010). Mimarlık ve yapı sözlüğü. Yem Yayınevi.
• Kalkınma Bakanlığı. (2018). T.C. Kalkınma Bakanlığı on birinci kalkınma planı (20192023) konut politikaları özel ihtisas komisyonu raporu. Kalkınma Bakanlığı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/04/KonutPolitikalariOzelIhtisasKomisyonu Raporu.pdf.
• Karademir, D. (2014). Cizre ilçesi yerleşmeleri (Yayın no. 391549) [Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Karademir, D. (2019). Cizre şehrinin kuruluş ve gelişimi. Journal of Awareness, 4(4), 433-454.
• Karakaş, B. (2015). Seçilmiş Avrupa ülkelerinde sosyal konut uygulamaları. İş ve Hayat, 1 (2), 47-68.
• Koç, C. (2018). Sürdürülebilir kentleşme politikalarında sosyal konutların yeri: Güneydoğu Anadolu Bölgesi örneği (Yayın no. 525979) [Doktora Tezi, Dicle Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Koçancı, M. (2014). Türkiye’de sosyal konut politikaları ile yoksulluğun yönetimi (Yayın no. 376424) [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Laflı, E. (2012 Nisan 14-15). Eskiçağ’da Cizre arkeolojisi ve tarihi. Uluslararası Bilim, Düşünce ve Sanatta Cizre Sempozyumu bildiri kitabı.
• Muczyński, A. (2016). A comprehensive model of municipal housing stock management, Real Estate Management, 24(2), 57-71
• Negiz, N., & Yalçın, Ö. (2018 Ekim, 25-27). Kentli haklarının Türkiye eksenindeki yeri. KAYSEM 12, 12. Uluslararası Kamu Yönetimi Sempozyumu bildiri kitabı.
• Orhon, İ., Küçükdoğu, M.Ş., & Ok, V. (1988). Doğal iklimlendirme. Toplu Konut İşletmesi Proje Planlama Tasarım El Kitabı, TUBİTAK YAE.
• Özdemir, B.B. (2005). Sürdürülebilir çevre için binaların enerji etkin pasif sistemler olarak tasarlanması (Yayın no. 185943) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Sharafeddin, A., & Arocho, I. (2022). Toward sustainable public housing: A comparison of social aspects in public housing in the United State and Libya, Habitat International. 122,kiye eksenindeki yeri. KAYSEM 12, 12. Uluslararası Kamu Yönetimi Sempozyumu bildiri kitabı.
• Orhon, İ., Küçükdoğu, M.Ş., & Ok, V. (1988). Doğal iklimlendirme. Toplu Konut İşletmesi Proje Planlama Tasarım El Kitabı, TUBİTAK YAE.
• Özdemir, B.B. (2005). Sürdürülebilir çevre için binaların enerji etkin pasif sistemler olarak tasarlanması (Yayın no. 185943) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Sharafeddin, A., & Arocho, I. (2022). Toward sustainable public housing: A comparison of social aspects in public housing in the United State and Libya, Habitat International. 122, 102513.
• Şen, M. (2017). Türkiye’de sosyal konuttoplu konut sorunsalı, politik iradesizlik içerisinde kavram ve işlev kargaşası; işçi sendikaları ve kooperatif deneyimi (19601980) (Yayın no. 467890) [Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Şırnak Valiliği. (2021). Şırnak ili, Cizre ilçesi, Dirsekli ve Bozalan mahalleleri rezerv yapı alanı imar planı değişikliği. Şırnak Valiliği, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü.https://sirnak.csb.gov.tr/sirnak-ili-cizre-ilcesi-dirsekli-ve-bozalan-mahalleleri-rezerv-yapi-alani-imar-plani-degisikligi-duyuru-235325.
• Tan, N. (2019). Cizre tarihi suriçi bölgesinin kentsel koruma açısından irdelenmesi (Yayın no. 607968) [Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Tarım ve Orman Bakanlığı. (2022). Corine arazi kullanım verileri. Tarım ve Orman Bakanlığı. https://corinecbs.tarimorman.gov.tr/.
• Temel, S. (1992). Türkiye’de sosyal konut ve sosyal konut politikaları (Yayın no. 19834) [Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Türel, A. (2016). Konut politikası. Kentsel Planlama Ansiklopedik Sözlük, Ninova Yayıncılık.
• Usta, S., & Ulusoy, A.E. (2023). 1980 sonrası dönemde Türkiye’de konut politikaları: Hükümet programları üzerinden bir inceleme. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(2), 264-288. https://doi.org/10.33712/mana.1294338
• Wassenberg, F. (2004). Large social housing estates: from stigma to demolition? Journal of Housing and the Built Environment. Kluwer Academic Publishers.
• Yaşin, A. (2011). Tarih, kültür ve Cizre. Kent Işıkları Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.