20 Mart 2019 Ucarı-Yeniköy (Acıpayam, Denizli) Depremi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 14 - 26, 29.06.2020

Ramazan Demirtaş Bekir Murat Tekin

https://doi.org/10.46464/tdad.729857

Cited By: 1

Öz

Fethiye-Burdur Fay Sistemi ile Acıpayam-Serinhisar Çöküntüsü’nün kesişim bölgesinde, Ucarı ile Yeniköy (Acıpayam, Denizli) arasında; 20 Mart 2019 (Mw 5.5), dört dakika sonra Mw 4.8 ve 31 Mart Mw 4.9 büyüklüğünde üç deprem oldu. Acıpayam’ın 7 km doğusu, Yeniköy’ün yaklaşık 700 m güneyinde, 100-150 m uzunlukta kesme kırıkları gözlenmiştir. Kırık uzunlukları 1 m ile 10 m ve açıklıkları 2-5 cm arasında değişmektedir. Süreksiz kırıklar K10D gidişli sağa sıçramalı ve bağlantıları K30-40B gidişli olup, GGD blokları 1-2 cm düşmüştür. Saha verileri, artçı deprem dağılımı, fay düzlemi çözümleri ve InSAR sonuçlarına göre, deprem Acıpayam-Serinhisar Çöküntüsü’nde 10.76 km ile 7.0 km arası derinlikte, yaklaşık 8-10 km uzunlukta bir yırtılma oluşturmuştur. Yırtılma çöküntüyü GB’dan sınırlayan K50B gidişli, 420 KD’ya eğimli ve kayma açısı, R = -89 derece olan eğim atımlı normal faylanmanın iki parçası ve bu parçalar arasındaki transferi sağlayan sol yanal doğrultu atımlı bir fay üzerinde gelişmiş ve GD’dan KB’ya doğru ilerlemiştir.

Anahtar Kelimeler

Çöküntü, kesme kırıkları, sağa sıçrama, kayma açısı

Destekleyen Kurum

AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı

Teşekkür

Deprem parametreleri, odak mekanizması ve InSAR çözümleri, zemin-hasar ilişkisine ilişkin güçlü-hareket verileri, ön-hasar tahmini, artçı depremler ile derinlik-kesit dağılımı gibi birçok çalışmalarla bu makalenin hazırlanmasında katkı veren AFAD Deprem Daire Başkanlığı personeline ve arazi çalışmaları sırasında, deprem bölgesi ile ilgili sunum yapan, teknik bilgi veren ve lojistik destek sunan Denizli il Afet ve Acil Durum Müdürü, şube müdürleri ve personeline çok teşekkür ederiz.

20 March 2019 Ucarı-Yenikoy (Acipayam, Denizli) Earthquake

Öz

Three damaging earthquakes, respectively Mw 5.5 on 20 March 2019, Mw 4.8 following four minutes later and Mw 4.9 on 31 March 2019 occurred between Ucari and Yenikoy villages (Acipayam, Denizli) at the intersection of the Fethiye-Burdur Fault System and the Acipayam-Serinhisar graben. 100-150 m long and N10E striking en-echelon surface cracks ranging from 1 m to 10 m with right steps were observed in 7 km east of Acipayam, about 700 m south of Yenikoy. The right stepping cracks with 2-5 cm wide opening were linked with N30-40W trending cracks, which GGD blocks slipped down 1-2 cm. Based on the field studies for surface fractures, aftershock distribution, fault plane solutions and InSAR results, it is thought that earthquake caused to rupture approximately 8 to10 km part of a N50W trending buried normal fault dipping 420 to NE consisting of two sub segments making with right step and a small transfer fault with N10E striking sinistral strike-slip at the depths of 10.76 km to 7.0 km and propagated upward from SE to NW direction in the Acipayam-Serinhisar graben.

Anahtar Kelimeler

Graben, shear cracks, right step, rake

Kaynakça

• AFAD, 2019. 20 Mart 2019 Acıpayam (Denizli) Mw 5.5 depremine ilişkin ön değerlendirme raporu. Erişim adresi: https://deprem.afad.gov.tr/downloadDocument?id=1667
• Akyuz H.S., Altunel E., 2001. Geological and archaeological evidence for post-Roman earthquake surface faulting at Cibyra, SW Turkey. Geodinamica Acta, 14, p. 95-101.
• Ambraseys N.N., 1988. Engineering Seismology. Earthquake Engineering and Structural Dynamics, (17), p. 1-105, 1988.
• Barka A., Reilinger R., Şaroğlu F., Sengor A.M.C., 1995. The Isparta Angle: Its importance in the neotectonics of the eastern Mediterranean region. In: O. Piskin, M. Ergun, Y. Savascın, G. Tarcan (Eds.), International Earth Sciences Colloquium on the Aegean Region, p. 3-18, 9-14 October, 1995 Izmir - Golluk, Turkey.
• Bozcu M., Yagmurlu F., Senturk M., 2007. Some Neotectonic and Paleoseismological features of Fethiye-Burdur Fault zone, SW-Anatolia. Geological Engineering, 31(1).
• Demirtaş R., Yağyemez B., Penirci O., Uğraş M., 2008. Burdur Fayının Bölgesel Tektonik İçindeki Konumu ve Yüzey Faylanması Tehlike Zonu (Tampon Bölge) Açısından Değerlendirme. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/331741544
• Dumont J.F., Uysal Ş., Şimşek Ş., Karamanderesi İ.H., Letouzey J., 1979. Güneybatı Anadolu'daki Grabenlerin Oluşumu. MTA Dergisi, 97, 7-17.
• Elitez İ., Yaltırak C., Akkök R., 2009. Morphotectonic Evolution of the Middle of Burdur-Fethiye Fault Zone: Acıpayam, Gölhisar and Çameli Area, SW Turkey. International Symposium on Historical Earthquakes and Conservation of Monuments and Sites in the Eastern Mediterranean Region 500th Anniversary Year of the 1509 September 10 Marmara Earthquake, 1012 September 2009, İstanbul, Proceedings.
• Emre Ö., Duman T.Y., Özalp S., Elmacı H., Olgun Ş., Şaroğlu F., 2013. Active fault map of Turkey with explanatory text, Ankara. General Directorate of Mineral Research and Exploration, Special Publication Series-30.
• Ergin K., Güçlü U. Uz Z., 1967. A Catalogue of Earthquakes for Turkey and surrounding area 11 AD to 1964 AD. İTÜ Earth Physics Institute Publications, İstanbul.
• Hall J., Aksu A.E., Yaltirak C., Winsor J.D., 2009. Structural Architecture of the Rhodes Basin: A Deep Depocentre that Evolved since the Pliocene at the Junction Of Hellenic and Cyprus Arcs, Eastern Mediterranean. Marine Geology, 258, 1-23.
• Kadirioğlu F.T., 2019. 20 Mart 2019 Acıpayam depremi InSAR görüntüsü ve yorumu.
• Karabacak V., 2011. Geological, Geomorphological and Archaeoseismological Observations Along the Cibyra Fault and Th eir Implications for the Regional Tectonics of SW Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences (Turkish J. Earth Sci.), Vol. 20, 2011, 429–447.
• Karaman M.E., 1986. Burdur İli çevresindeki yerleşim alanlarının depremselliği. Müh. Jeolojisi Türk Milli Komitesi Bült. No: 8, 23-30.
• Karaman M.E., 1990. Isparta güneyinin temel jeolojik özellikleri. TJK.Bült.,33, 57-67.
• Kartal R.F., 2019. 20 Mart 2019 Acıpayam depremi ve artçı-şoklarının fay düzlemi çözümleri.
• Koçyiğit A., 2000. Güneybatı Türkiye'nin depremselliği. Batı Anadolu'nun depremselliği sempozyumu (BAD SEM2000), Bildiriler, s:30-38.İzmirValiliği.
• Kurcer A., Ozdemir E., Uygun G.C., Duman T.Y., 2016. The first paleoseismic trench data from Acıpayam fault, Fethiye-Burdur fault zone, SW Turkey. Bulletin of the Geological Society of Greece, vol. L, p. 75-84 Proceedings of the 14th International Congress, Thessaloniki, May 2016.
• Öcal N., 1958. 25 Nisan 1957 Fethiye zelzelesi. İstanbul Kandilli Rasathanesi Sismoloji, No:3, İstanbul.
• Shebalin N.V., Karnik V., Hedzievski D., 1974. Cataloque of Earthquakes. UNDP/UNESCO, survey of seismicity of Balkan region, Skopje-1974.
• Taymaz T., Price S., 1992. The 1971 May 12 Burdur earthquake sequence, SW Turkey: a synthesis of seismological and geological observations. Geophysical Journal International, 108, 589-603.
• Ten Veen J.H., Boulton S.J., Alcicek M. C., 2008. From palaeotectonics to neotectonics in the Neotethys realm: The importance of kinematic decoupling and inherited structural grain in SW Anatolia (Turkey). Tectonophysics, 473, 261-281.
• Yağmurlu F., 2000. Burdur fayının sismotektonik özellikleri. Batı Anadolu’nun depremselliği sempozyumu, Bildiriler, 43-152, İzmir.
• Yağmurlu F., Bozcu M., Şentürk M., 2005. Burdur-Fethiye arasındaki bölgede Burdur fayının sismotektonik özellikleri. TübitakÇAYDAG, Proje No:101Y027, 79 s., (Yayınlanmamış Rapor).
• Yaltırak C., Elitez İ., Aksu A., Hall J., Çiftçi G., Dondurur D., Akkök R., Küçük M., Güneş P., 2010. The Relationship and Evolution of the Burdur-Fethiye Fault Zone, the Rhodes Basin, Anaximander Seamounts, the Antalya Gulf and the Isparta Angle since Miocene to Recent in Tectonics of the Eastern Mediterranean. 63. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 5-9 Nisan 2010, Ankara.