60+Tazelenme Üniversitesi Öğrencilerinin Afet Bilinci Algı Düzeyleri

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 69 - 77, 30.12.2023

Ferda Alper Ay Ziynet Bahadır Barış Kılıç Faruk Ay Gülüşan Özgün Başıbüyük

https://doi.org/10.46414/yasad.1384942

Öz

Bu çalışmanın amacı, Akdeniz Üniversitesi bünyesinde 60+ Tazelenme Üniversitesi öğrencilerinin afet bilinci algısı düzeylerinin belirlenmesi ve sosyodemografik özelliklere göre afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesidir. Araştırmanın örneklemini Türkiye’de Akdeniz Üniversitesi bünyesinde 60+ Tazelenme Üniversitesinde (6 Şubat 2023 depremlerinden sonra) 15.05 – 15.06.2023 tarihleri arasında eğitim gören 265 kişi oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Afet Bilinci Algı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS.23 istatistik paket programı aracılığıyla tanımlayıcı istatistikler, bağımsız örneklem t testi ve ANOVA testi kullanılarak değerlendirilmiştir. Katılımcıların afet bilinci algı düzeyleri genel olarak “yüksek”, afet sonrası bilinç algı düzeylerinin “orta” düzeyde olduğu saptanmıştır. Cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu ve afet eğitimi değişkenleri ile katılımcıların afet bilinci algı düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Afet öncesi bilinç ve yanlış afet bilinci düzeyleri afet eğitimi almayanlarda daha yüksek iken; afet sonrası bilinç düzeyleri ise afet eğitimi alanlarda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak afet eğitimlerinin artırılarak daha yaygın ve kapsamlı şekilde verilmesi, eğitimlerin toplumun her kesimine ulaşması ve farklı yaş grupları, meslek grupları ve sosyoekonomik düzeyler göz önünde bulundurularak çeşitlendirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması önem taşımaktadır. Afetlerin etkilerini en aza indirgemek ve doğru bilgiye dayalı hazırlıklar yapmak açısından afet eğitimlerinde afet öncesi bilinç ve yanlış afet bilinci konularına daha fazla yer vermeleri önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Afet öncesi bilinç, yanlış afet bilinç algısı, afet sonrası bilinç, afet eğitimi ve yönetimi, yaşlı nüfus.

Disaster Awareness Perception Levels of 60+Freshening University Students

Öz

This study aims to determine the levels of disaster awareness perception among a cohort of 60+ Refreshment University students at Akdeniz University. This study further examines these levels in relation to various sociodemographic factors. The sample of the study consisted of 265 people enrolled at 60+ Refreshment University (subsequent to 6 February 2023 earthquakes) within the body of Akdeniz University in Turkey between 15.05 and 15.06.2023. The Disaster Awareness Perception Scale was used to collect the data. The research data analyses were conducted utilizing descriptive statistics, independent sample t-test, and ANOVA test within the SPSS.23 statistical package program. The findings indicated that the disaster awareness perception levels of the participants were generally “high” and their post-disaster awareness levels were “moderate”. Statistically significant differences were found between the variables of gender, marital status, educational status disaster education, and the disaster awareness perception levels of the participants. While pre-disaster awareness and false disaster awareness levels were higher in those who did not receive disaster education; Post-disaster awareness levels were higher in those receiving disaster education. As a result, it is important to increase disaster training and provide it more widely and comprehensively, tailoring them to distinct need of varying age groups, professional strata, and socio-economic levels. In order to minimize the effects of disasters and make preparations based on accurate information, it may be suggested that more emphasis should be placed on pre-disaster awareness and false disaster awareness in disaster training.

Anahtar Kelimeler

Pre-disaster awareness, false perception of disaster awareness, post-disaster awareness, disaster education and management, older adults population

Kaynakça

• AFAD (2023a). Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı. Https://www.Afad.Gov.Tr/Aciklamali-Afet-Yonetimi-Terimleri-Sozlugu, Erişim Tarihi: 15.05.2023
• AFAD (2023b). Afet Türleri. Https://Www.Afad.Gov.Tr/Afet-Turleri, Erişim Tarihi: 15.05.2023
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (Spss Uygulamalı). Sakarya: Sakarya Kitabevi, B.4.
• Arslanoğlu, A., Erdoğan, M., Düdükcü, Y., & Keçeli, S. (2023). Sağlık inanç modeli’ne dayalı acil durum afetlere bireysel hazırlık ve bunları etkileyen faktörler. Afet ve Risk Dergisi, 6(2), 367-390.
• Aydın, F. (2010). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin “Deprem” kavramını algılamaları: fenomenografik bir analiz. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 801-817.
• Boğazpinar Gün, S. (2017). AFAD’ın Eğitici Eğitimi Programlarının Değerlendirilmesi: Birey ve Aile İçin Afet Bilinci Eğitmen Eğitimi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakır, Ö., & Atalay, G. (2020). Afetlerde özel gereksinimli grup olarak yaşlılar. Resilience, 4(1), 169- 186.
• Demirkaya, H. (2007). İlköğretim 5, 6 ve 7. sınıf öğrencilerinin depreme yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(3), 37-51.
• Doğulu, C. (2018). Bir sosyal psikolog gözüyle afetler. Pivolka, 8(27), 13-15.
• Fountain, L., Tofa, M., Haynes, K., Taylor, M. R., & Ferguson, S. J. (2019). Older adults in disaster and emergency management: What are the priority research areas in Australia? International Journal of Disaster Risk Reduction, 39, 1-11.
• Güldü, Ö. (2023). Afet bilinci ve stresli durumlarla başa çıkma arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 638-658.
• Hurnen, F., & McClure, J. (1997). The effect of increased earthquake knowledge on perceived preventability of earthquake damage. The Australasian Journal of Disaster and Trauma Studies (Electronic Journal), 3.
• Işık, Ö., Aydınlıoğlu, H. M., Koç, S., Gündoğdu, O., Korkmaz, G., & Ay, A. (2012). Afet yönetimi ve afet odaklı sağlık hizmetleri. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 82-123.
• Işık. M., & Özcan, V. (2023). Kamu çalışanlarının afet bilinci ve farkındalık düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir alan araştırması. Uluslararası Akademik Birikim Dergisi, 6(4),780-795.
• İzbırak, R. (1992). Coğrafya Terimleri Sözlüğü. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Karakuş, U. (2013). Depremi yaşamış ve yaşamamış öğrencilerin deprem algılarının, metafor analizi ile incelenmesi. Doğu Coğrafya Dergisi, 18(29), 97-116.
• Marangoz, M., & Çağrı, İ. (2023). Doğal afetlerin ekonomik, sosyal ve çevresel etkilerinin 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler bağlamında girişimciler açısından değerlendirilmesi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 24(52), 1-30.
• Navarrete-Valladares, C., Sandoval-Díaz, J., & Sandoval-Obando, E. (2023). Experience and local memory of older people in the face of disasters: a systematic review. Frontiers in Public Health, 11, 1163561.
• Öcal, A. (2007). İlköğretim aday öğretmenlerinin deprem bilgi düzeyleri üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 104-110.
• Özcan, V. (2023). Kamu Çalışanlarının Afet Bilinci ve Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bitlis Eren Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Acil Durum ve Afet Yönetimi Anabilim Dalı, Bitlis.
• Özkul, B., & Karaman, E. (2007). Doğal afetler için risk yönetimi. TMMOB Afet Sempozyumu, 5(7), 251-260.
• Sür, Ö. (1993). Türkiye’nin deprem bölgeleri. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2, 53-65.
• Şahin, C., & Sipahioğlu, Ş. (2002). Doğal Afetler ve Türkiye. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Şahin, C. (1991). Türkiye Afetler Coğrafyası. Ankara: Gazi Üniversitesi Yayın No:172, Gef Yayın No: 21.
• Şeker, B. D. (2023). Doğal afetlerin göç üzerindeki etkileri: depremler ve Türkiye. Göç Dergisi, 10(2), 173-187.
• Şimşek, M. Ş., & Çelik, A. (2013). Yönetim ve Organizasyon. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Tabachnick, B. G., & FidelL, L. S. (2013). Using multivariate statistics (5th ed). Boston, MA: Allyn & Bacon, (6), 497-516.
• T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. (2014). Türkiye, Afet Farkındalığı ve Afetlere Hazırlık Araştırması. Ankara.
• Tekin, Ö., & Dikmenli, Y. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının afet bilinci algısı ve deprem bilgi düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 258-271.
• Timalsina, R., & Songwathana, P. (2020). Factors enhancing resilience among older adults experiencing disaster: a systematic review. Australasian Emergency Care, 23(1), 11–22.
• Tufan, İ., Orhan, K., Özgür, Ö., Demirdaş, F. B., Tiryaki, S., Ulusal, F., & Barkın, D. (2022). Afetlerde yaşlılara yardım ve destek: Afet gerontolojisi. Geriatrik Bilimler Dergisi, 5(1), 14-20.
• Yarmohammadian, M. H., Akbari, F., Niaraees, A., & Rezaei, F. (2023). Elders in natural disasters: Community-based health organization (cbho) education and preparedness. Journal of Education and Health Promotion, 12, 153.
• Yüksel, A. (2018). İş sağlığı ve güvenliğinde hastane afet planlarının yeri ve önemi. Sağlık Hizmetleri ve Eğitimi Dergisi, 2(1), 25-32.