Türkiye’nin Değişen Hanehalkı Yapısı: Tek Kişilik Haneler Ne Durumda?

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 17 - 31, 31.12.2020

Cem Başlevent

https://doi.org/10.51803/yssr.703188

Cited By: 2

Öz

Bu makalede Türkiye İstatistik Kurumu’nun yayınladığı veriler kullanılarak Türkiye’de 2006 yılından bu yana hanehalkı yapısında yaşanan değişim gözlemlenmekte ve bu değişimin konut talebinde ve işgücüne katılımda artış ve gelir dağılımında bozulma gibi olası ekonomik etkilerine dair bir yazın taramasına yer verilmektedir. Farklı yapılara sahip hanehalkları yaygınlık ve gelir düzeyi bakımından karşılaştırıldığında, ortalama hanehalkı büyüklüğündeki azalmayla tutarlı olarak, tek kişilik hanehalklarının sayısının zaman içinde hızla arttığı, ancak bu artışa bu tip hanelerin gelir durumlarındaki – en az iki yetişkinin olduğu, bağımlı çocuksuz hanelere nazaran – gerilemenin eşlik ettiği görülmektedir. Bu trendin nedenini daha iyi anlayabilmek için tek kişilik hanelere odaklanan ve Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması’na ait mikro verileri kullanan bir ampirik çalışma yapılmaktadır. Tek başına yaşayanların yaş dağılımı, bu tip hanelerde yoğunlaşmanın erkeklerde 30 yaş civarında, kadınlarda ise 70 yaş civarında olduğunu göstermektedir. Çoklu regresyon sonuçlarına göre, cinsiyet, yaş, eğitim düzeyi ve medeni durum gibi değişkenler tek kişilik hanehalklarının toplam gelirlerinin belirleyicileri arasında bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

hanehalkı yapısı, tek kişilik hanehalkı, gelir dağılımı, konut talebi, işgücüne katılım

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

The Changing Household Structure in Turkey: How are the Single-person Households Doing?

Öz

This paper includes an examination of the recent changes in household structure in Turkey as well as a literature review on the potential economic consequences of such changes, including those on the demand for housing, labor force participation, and the income distribution. When different types of households are examined - using figures published by annually by TurkStat - in terms of their prevalence and their average income levels, we obtain results that are consistent with the considerable decline in the average household size in Turkey. While there has been a rapid increase in the share of single-person households since 2006, their well-being – in comparison to multiple-adult households with no dependent children – has worsened. In order to better understand the reasons for this trend, we conduct an empirical analysis using micro data from TurkStat’s Survey of Income and Living Conditions. The age distributionof those in single-person households turns out to differ substantially with gender. Males are concentrated around the age of 30, while the average age of females is near 70. According to multiple regression results, gender, age, level of education, and marital status are among the significant determinants of the annual incomes of single-person households. The change in the composition of single-person households with respect to these variables seems to have been responsible for the decline in their relative economic well-being.

Anahtar Kelimeler

household structure, single-person households, economic well-being

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Albertini, M. (2008). Equalizing or not? The effect of changing household characteristics on income inequality. European Sociological Review, 24(3), 285–298. https://doi.org/bbhrsz
• Aldan, A., & Öztürk, S. (2019, Şubat). Kadın işgücüne katılımında artışın belirleyicileri: Kuşak etkisinin ayrıştırılması (Çalışma Tebliği No. 19/05). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Arastirma+Yayinlari/Calisma+Tebligleri/2019/19-05
• Arslan, Y., Ceritoğlu, E., & Kanik, B. (2014). Türkiye’nin nüfus yapısındaki değişimlerin uzun dönem konut talebi üzerindeki etkileri. Central Bank Review, 14(2), 13-29. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Yayinlar/Central+Bank+Review/2014/Sayi+14-2
• Başlevent, C., & Dayıoğlu, M. (2005a). The effect of squatter housing on income distribution in urban Turkey. Urban Studies, 42(1), 31-45. https://doi.org/bjqvch
• Başlevent, C., & Dayıoğlu, M. (2005b). A household level examination of regional income disparity in Turkey. METU Studies in Development, 32(2), 275-302. https://open.metu.edu.tr/bitstream/handle/11511/58541/57-57-1-PB.pdf
• Brandolini, A., & D’Alessio, G. (2003). Household structure and income inequality in Italy. A comparative European perspective. D. Del Boca & M. Repetto-Alaia (Ed.), Women’s work, the family, and social policy. Focus on Italy in a European perspective içinde. Peter Lang.
• Buhmann, B., Rainwater, L., Schmaus G., & Smeeding, T. M. (1988). Equivalence scales, well-being, inequality and poverty: Sensitivity estimates across ten countries using the Luxembourg income study (LIS) database. Review of Income and Wealth, 34(2), 115-142. https://doi.org/fm2m3q
• Cilasun, S. M., & Kırdar, M. G. (2013). Household structure and household income and its components over the life-cycle in Turkey. İktisat İşletme ve Finans, 28(328), 89-116. https://doi.org/fsch
• Coşkun, Y. (2016). Türkiye konut piyasasında talep eğilimleri ve bilgi bakışımsızlığına yönelik politika önerileri. Bankacılar Dergisi, 27(96), 122-143. https://ssrn.com/abstract=2744639
• Çetin, B. I., & Gün, M. (2013). Türkiye’de 2002-2009 yılları arasında gelir bileşenleri ve gelir eşitsizliğinin analizi. Çalışma ve Toplum, (36), 253-292. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TVRRd05UZzNOdz09
• Dayıoğlu, M. (2000). Labor market participation of women in Turkey. F. Acar & A. Güneş-Ayata, Gender and identity construction: Women in Central Asia, the Caucasus and Turkey içinde (ss. 44-73). Brill.
• Eurostat. (2019, Haziran). Eurostat statistics explained: Household composition statistics. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained adresinden 25.12.2019 tarihinde erişildi.
• Filiztekin, A., & Çelik, M. A. (2010). Türkiye’de bölgesel gelir eşitsizliği. Megaron Journal, 5(3), 116-127. http://research.sabanciuniv.edu/16550/1/MEGARON_5_3_116_127.pdf
• Grigoli, F., Koczan, Z., & Topalova, P. (2018, 25 Haziran). Drivers of labor force participation in advanced economies: Macro and micro evidence (Working Paper No. 18/150). International Monetary Fund. https://www.imf.org/~/media/Files/Publications/WP/2018/wp18150.ashx
• Güney, M. K. (2019). Türkiye’de kentsel rant üretimi ve servet bölüşümü adaletsizliği. A. Bakioğlu (Ed.), 9. Ulusal Sosyoloji Kongresi Toplum 4.0 Bildiriler Kitabı içinde (ss. 438-448). Sosyoloji Derneği.
• Gürsel, S., Levent, H., Selim, R. & Sarıca, Ö. (2000). Türkiye’de bireysel gelir dağılımı ve yoksulluk: Avrupa Birliği ile karşılaştırma (Rapor No. 12/295). Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği. https://www.tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/1865-turkiyede-bireysel-gelir-dagilimi-ve-yoksulluk---avrupa-birligi-ile-karsilastirma
• İlkkaracan, İ. (2012). Why so few women in the labor market in Turkey? Feminist Economics, 18(1), 1-37. https://doi.org/fscm
• Kılıç, D., & Öztürk, S. (2014). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı önündeki engeller ve çözüm yolları: Bir ampirik uygulama. Amme İdaresi Dergisi, 47(1), 107-130.
• Kızılgöl, Ö. A. (2012). Kadınların işgücüne katılımının belirleyicileri: Ekonometrik bir analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1), 88-101. https://openaccess.dogus.edu.tr/xmlui/handle/11376/223
• Lerman, R. I. (1996). The impact of the changing U.S. family structure on child poverty and income inequality. Economica, 63(250), S119-S139. https://doi.org/bwphk2
• Lim, B. I., Kim S. T., & Jung, J. U. (2015). A contribution analysis of the increase in 1-2 person families on the income inequality and the income gap. Journal of Digital Convergence, 13(12), 31-39. https://doi.org/fscn
• Martin, M. A. (2006). Family structure and income inequality in families with children, 1976 to 2000. Demography, 43(3), 421–445. https://doi.org/ffxhvh
• OECD. (2005). What are equivalence scales? http://www.oecd.org/economy/growth/OECD-Note-EquivalenceScales.pdf
• OECD. (2008). Growing unequal? Income distribution and poverty in OECD countries. https://doi.org/btvhvn
• Oğuz, S.C. (2003). The use and efficiency of housing stock in Turkey [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Middle East Technical University.
• Özar, Ş., & Günlük-Şenesen, G. (1998). Determinants of female (non) participation in the urban labor force in Turkey. METU Studies in Development, 25(2), 311-328.
• Özdemir Sarı, Ö. B. (2011). Macro implications of households' reinvestment behaviour in existing housing stock. METU Journal of the Faculty of Architecture, 28(2), 127-143. https://doi.org/10.4305/METU.JFA.2011.2.6
• Peichl, A., Pestel, N., & Schneider, H. (2012). Does size matter? The impact of changes in household structure on income distribution in Germany. Review of Income and Wealth, 58(1), 118-141. https://doi.org/ft2rzv
• Pew Research Center. (2019). Religion and living arrangements around the World. https://www.pewforum.org/2019/12/12/religion-and-living-arrangements-around-the-world/
• Selim, R., Günçavdı, Ö., & Bayar, A. A. (2014). Türkiye’de bireysel gelir dağılımı eşitsizlikleri: Fonksiyonel gelir kaynakları ve bölgesel eşitsizlikler (Rapor No. 06/554). Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/8221-turkiyede-bireysel-gelir-dagilimi-esitsizlikleri-fonksiyonel-gelir-kaynaklari-ve-bolgesel-esitsizlikler-raporu
• Tansel, A. (2002). Economic development and female labor force participation in Turkey: Time-series evidence and cross-province estimates (Working Paper No. 01/05). Middle East Technical University.
• Tunalı, İ. (1997). To work or not to work: An examination of female labor force participation in urban Turkey. Proceedings of the 5th Annual Conference of the Economic Research Forum içinde (ss. 163-178). Economic Research Forum.
• Tunalı, İ., & Başlevent, C. (2006). Female labor supply in Turkey. S. Altuğ & A. Filiztekin (Ed.), The Turkish economy: The real economy, corporate governance and reform and stabilization policy içinde (ss. 92-127). Routledge.
• Tunalı, İ., Kirdar, M. G., & Dayıoğlu, M. (2019). Female labor force participation in Turkey: A synthetic cohort (panel) analysis, 1988-2013 (Working Paper No. 1378). Economic Research Forum. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/215240/1/dp12844.pdf
• TÜİK. (2019a, 8 Mayıs). İstatistiklerle Aile, 2018. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2018-30726
• TÜİK. (2019b, 18 Eylül). Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, 2018. https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=30755
• Yavuz, S., & Yüceşahin, M. M. (2012). Türkiye'de hanehalkı kompozisyonlarında değişimler ve bölgesel farklılaşmalar. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15(1), 75-118. https://dergipark.org.tr/en/pub/sosars/issue/11399/136116
• Yıldırım, F. (2013). Türkiye’de ikamet amaçlı konut pazarının makroekonomik değişkenler ile ilişkisi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 2(1), 12-18. https://dergipark.org.tr/en/pub/ssrj/issue/22493/240520
• Yükseler, Z. (2018). Türkiye'de gelir dağılımı: Hangi gelirin dağılımı ölçülüyor? https://doi.org/10.13140/RG.2.2.23671.68003