TIBBİ-AROMATİK BİTKİLERİN SATIN ALIMINDA BİREYLERİN BİLİNÇ DÜZEYİ (ERZURUM MERKEZ İLÇELERİ ÖRNEĞİ)

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 119 - 132, 25.04.2019

Rüveyda Yüzbaşıoğlu Semiha Kızıloğlu

https://doi.org/10.31463/aicusbed.538184

Cited By: 3

Öz

Tıbbi ve aromatik bitkiler; insanoğlunun daha sağlıklı bir
yaşam sürmesi veya çeşitli hastalıklara karşı korumak ve iyileştirmek için kullanılan
bitkilerdir. Dünya pazarlarında her geçen gün tıbbi ve aromatik bitkilere olan
talep giderek artmaktadır. Bu çalışmada, Erzurum ili merkez ilçelerinde
(Aziziye, Palandöken ve Yakutiye) kentsel alanda yaşayan bireylerin tıbbi ve
aromatik bitkileri satın almadaki bilinç düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada,
oransal örnekleme yöntemi kullanılarak 272 birey belirlenmiş ve örnek hacmi
homojen olarak ilçelere dağıtılarak veriler anket yolu ile toplanmıştır.

Araştırma
kapsamın görüşülen bireylerin ortalama yaşı 35.04, %54.04’ü erkek, %76.10’u
evli ve 2,572.72 TL/ay geliri olduğu belirlenmiştir.

Bireylerin
tıbbi aromatik bitkileri satın almada dikkat ettikleri 10 özellik, faktör
analizi sonucu iki faktör halinde özetlenmiştir.

Araştırmada
bireylerin tıbbi aromatik ürünleri satın almayı etkileyen faktörleri binary
logit analiz sonucunda; %1 önem seviyesinde bireylerin tıbbi aromatik ürünleri
satın alım yerlerinden aktarlar, eczaneler ve pozitif etkilediği
belirlenmiştir. Yani bireylerin bilinçli olarak tıbbi aromatik bitkiyi satın
almasını satın alım yerleri ve mevsimsel tüketim istatistiki olarak pozitif
yönde etkilediği belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Binary Logit Analizi, Faktör Analizi, Tıbbi Aromatik Bitkiler

Kaynakça

• Adıgüzel, F. ve Kızılaslan, N. 2016. İstanbul ilinde tıbbi, aromatik ve baharat bitkileri satışı yapan aktarların yapısal özellikleri ve mevzuat hakkındaki görüşleri. Anadolu Tarım Bilim. Dergisi, 31, s:40-59.Akbulut, S. ve Özkan, Z.C. 2016. Herbalist-Customer Profile in Medicinal and Aromatic Herbs Trade: A Case Study of Kahramanmaraş, Turkey. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 16 (1), 246-252.Bayram E, Kırıcı S, Tansı S, Yılmaz G, Arabacı O, Kızıl S ve Telci D. 2010. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretiminin Arttırılması Olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII.Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı , 11-15 Ocak, ANKARA, 437-456.Çelik, Ş. 2012. Türkiye deki İllerin Bitkisel Üretiminin Faktör Analizi ile İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri dergisi, 22(2), 69-76.Çelik, Ş.,Tatlıyer A. 2016. Ranking of provinces in Turkey according to numbers of animals through factor analysis. International Journal of Development Research, 6(2), 6620-6626.Çelik, Y. 2014. Konya İlinde tıbbi ve aromatik bitki satışı yapan aktarların sosyo-ekonomik yapıları üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 1(3), 369-376.Demircioğlu , Y., Yaman, M. ve Şimşek, I. 2007. Kadınların Baharat Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir Araştırma. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (3), s:161-168.Demirçivi, B.M. ve Altaş, A. 2016. Üniversite Öğrencilerinin Baharatlara İlişkin Bilgileri ve Tüketim Tercihleri: Aksaray Üniversitesinde Bir Uygulama. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4/4 s: 88-112.Dicle, M. 2010. İzmir İli Bornova İlçesinde Tıbbı Bitkilere İlişkin Tüketici Davranışlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi)Dölekoğlu, C. ve Yurdakul, O. 2004. Adana İlinde Hane Halkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İİBF Dergisi, 8: 62–86.Faydaoğlu, E. ve Sürücüoğlu, M.S. 2011. Geçmişten Günümüze Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 11 (1) s: 52 – 67.Field,A. 2000. Discovering Statistics Using SPSS for Windows. London: SAGE Publication.Gölükçü, M., Tokgöz, H., Toker, R., Çelikyurt, M.A. ve Tuğrul Ay, S. 2012. Tıbbi ve Aromatik Bitki İşletmelerinin Yapısal Analizi, Erdem Ofset, Antalya, 88s.Gül, A. ve Çelik A.D. 2016. Tıbbi ve Aromatik Bitki Yetiştiriciliği ve Dış Ticareti: Hatay İli Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21 (2), s:227-235.Güler, H.K., Dönmez, İ.E. ve Aksoy, S.A. 2015. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Antibakteriyel Aktivitesi ve Tekstil Sektöründe Kullanımı. SDÜ Fen Dergisi, 10(2).Kalaycı, Ş. 2010. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. BRC Matbaacılık, Ankara.Karademir, M. ve Öztürk, B. 2004. İzmir aktarlarında halka sunulan bitkiler. 14. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı, 29-31.Karpati, L. ve Szakal, Z. 2009. Marketing Characteristics of Tokaj Wine Specialities Based on Factor and Cluster Analyses. Applied Studies in Agribusiness and Commerce – APSTRACT Agroinform Publishing House, Budapest. p: 93-102.Keleş, C. 2007. Yeşil Pazarlama Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Tüketme Davranışları ve Yeşil Ürünlerin Tüketiminde Kültürün Etkisi ile İlgili Bir Uygulama. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme ABD, (Yüksek Lisans Tezi).Kızıloğlu, R. ve Kızılaslan, H. 2013. Consumer behaviors on food purchasing places: A case study of red meat consumption in Turkey, Research&Reviews in Biosciences (RRBS), ISSN : 0974 – 7532, 7 (11), 453-459.Kızıloğlu, R., Kızılaslan, H. ve Gökçe, C. 2013. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğrencilerinin Yeşil Gıda Ürünleri Hakkındaki Bilgi, Görüş ve Tutumları Üzerine Araştırma. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 6, 19-30.Kızıloğlu, R. ve Kızılaslan, H. 2015. TR 83 Bölgesinde Süt ve Süt Ürünleri Tüketiminde Tüketici Davranışlarını Etkileyen Faktörler Ve Talebinin Belirlenmesi. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü TEPGE, Yayın No: 274, ISBN: 978-605-9175-52-4.Kocabaş, Y.Z. ve Gedik, O. 2016. Kahramanmaraş İl Merkezi Semt Pazarlarında Satılan Bitkiler Hakkında Etnobotanik Araştırmalar. Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 6(4) s: 41-50.Kökçü, B., Esen, O. Ve Uysal, İ. 2015. Medicinal plants sold in Çanakkale/Turkey city center herbalists. Biological Diversity and Conservation – 8 / 3 s:80-91.Kurtuluş, K. 2004. Pazarlama Araştırmaları (Genişletilmiş 7. Baskı). Literatür Yayınları, Yayın No: 114, s:397-418, İstanbul.Ness, M. 2000. Multivariate Techniques in Marketing Research. Curso de Especializacion Postuniversitaria en Marketing Agroalimentario, CHIEAM,Spain.Schippmann U, Leaman L J and Cunnigham AB, 2002. Impact of Cultivation and Gathering of Medicinal Plants on Biodiversity: Global Trends and Issues. 12-13 October 2002. Inter-Departmental Working Group on Biological Diversity for Food and Agriculture, Rome.Tabachnick, B.G. ve Fidell, L.S. 1996. Using multivariate statistics (3rd ed.). New York, USA: HarperCollins College Publishers. Tekin, V.N. 2007. SPSS Uygulamalı Bilimsel Pazarlama Araştırmaları. Seçkin Yayıncılık, Ankara.Toker, R., Gölükcü, M. ve Tokgöz, H. 2016. Tıbbi ve aromatik bitkilerin gıda sanayisinde kullanım alanları. (internet erişim: http://www.turktob.org.tr/dergi/makaleler/dergi15/54-59.pdf)Topçu, Y. 2006. Süt Ürünlerinde Marka Rekabeti ve Tüketici Davranışları: Erzurum İli Örneği. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi ABD, (Doktora Tezi).Yılmaz, V. 2009. Türkiye Akarsuları Su Kalitesi Parametrelerinin Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz Yöntemleriyle İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği ABD, (Yüksek Lisans Tezi).Yüzbaşıoğlu, R. ve Ataoğlu, S.N. 2018. Tüketicilerin Kekik Tüketimini Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Manisa İli Salihli İlçesi Örneği. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 4, Sayı 1, s:259-270.