YÖN DERGİSİ EKSENİNDE TÜRK SOSYALİZMİ TEZİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 249 - 265, 30.04.2019

Nurdan Güven Toker

Öz

Bu çalışmada
1960 sonrası Türk siyasal hayatının şekillenmesinde önemli bir yere sahip olan
Yön dergisi ve ilk kez bu dergide ifade edilen Türk Sosyalizmi tezi ele
alınmıştır. Yön dergisi 1961 yılından 1967 yılına kadar toplam 222 sayı
siyasal, sosyal ve ekonomik konuların ele alındığı haftalık yayınlanan
dergidir. Söz konusu dergide ifade edilen düşünceler bir bakıma 1930’lu
yıllarda Kadro dergisinde gelişen düşünce akımının devamı olarak kabul
edilebilir. Bu çalışmada ortaya konulmaya çalışılacağı üzere, Türk Devrim
ilkeleri ekseninde devletçi bir iktisat politikasının kalkınmayı sağlayabilecek
en önemli unsur olarak görülmesi gibi konular aynı kalmakla birlikte, Yön
hareketi içinde ifade edilen düşünceler dönemin yeni siyasal yapısı ile uyumlu
olarak bazı farklılıklar göstermektedir. 1961 Anayasasındaki "sosyal
devlet" kavramı ve yeni anayasa ile özgürlüklerin daha önce olmadığı kadar
genişletilmesi bu iki dönem arasındaki farklılığın temelini teşkil etmiştir.
Türk sosyalizmi tezi ise 60'ların göreli özgürlük ortamında ortaya atılan,
Türkiye'ye özgü yeni bir model olarak sunulmuştur. Bu bağlamda, Yön dergisi ve
Türk sosyalizmi tezi 27 Mayıs 1960 askeri darbesi sonrası değişen dönemin
koşulları ekseninde ele alınmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Yön Dergisi, Sosyalizm, Devletçilik, Türk Sosyalizmi, Sosyalist Kültür Derneği

TURKISH SOCIALISM THESIS IN THE AXIS OF YÖN JOURNAL

Öz

In this study, Yön Journal, which has an important
place in shaping the Turkish political life after 1960, and the Turkish
Socialism thesis which was mentioned for the first time in this journal are
discussed. Yön dealing with
political, social and economic matters was published on a weekly basis from
1961 to 1967 with a total of 222 issues. The ideas expressed in Yön can be considered as the follow-up of
the thoughts developed in the 1930s in the Kadro
(Cadre) Journal. As it is tried to be put forward in this study, although
the issues such as the fact that a statist economic policy can be considered as
the most important factor in the development of Turkish Revolution principles,
the opinions expressed in Yön
movement indicate some differences in accordance with the new political
structure of the period. The concept of the social state laid down in the 1961
Constitution and the greater expansion of freedom than ever before by the new
constitution were the basis of differences between these two periods. Turkish
socialism thesis, which was put forward in the 'relatively free atmosphere' of
the 60s, presented a new model specific to Turkey. In this regard, Yön Journal and Turkish socialism thesis
were handled in the context of the conditions of the changing period after the
military coup of May 27, 1960.

Anahtar Kelimeler

Yön Journal, Socialism, Statism, Turkish Socialism, Socialist Culture Association

Kaynakça

• Ahmad, F. (1977). The Turkish Experiment in Democracy 1950-1975. London: C. Hurst&Company.
• Akbulut, E., & Tuncay, M. (2012). İstanbul Komünist Grubundan (Aydınlık Çevresi) Türkiye Komünist Partisi'ne (1919-1926). (Vol.I). İstanbul: Sosyal Tarih Yayınları.
• Atılgan, G. (2008). Yön Devrim Hareketi, Kemalizm ve Marksizm Arasında Geleneksel Aydınlar. İstanbul: Yordam Kitap.
• Avcıoğlu, D. (1962a, February 14). İnönü'den Beklediğimiz. Yön (9), p. 3.
• Avcıoğlu, D. (1962b, February 21). Rejim Buhranı. Yön (10), p. 3.
• Avcıoğlu, D. (1962c, October 3). Eski ve Yeni Türkiye. Yön (42), p. 3.
• Avcıoğlu, D. (1963, April 10). Sosyalizme Giden Yollar. Yön (69), pp. 8-9.
• Aydemir, Ş. S., & Celal, S. (1924b). Lenin ve Leninizm. (E. Republished by Salkımsögüt Yayınları in 2005, Ed.) Aydınlık Külliyatı No:10.
• Aydemir, Ş. S. (1962a, January 24). Fikir Atatürkçülüğü ve Kelime Atatürkçülüğü. Yön (6), p. 9.
• Aydemir, Ş. S. (1962b, January 31). Türk Sosyalizmi ve Fikir Atatürkçülüğü. Yön (7), p. 7.
• Aydemir, Ş. S. (1962c, February 7). Çağın Gerisinde Kalmak. Yön (8), p. 6.
• Aydemir, Ş. S. (1962d, April 11). Kemalizm Orta Malı Değildir. Yön (17), p. 9.
• Aydemir, Ş. S. (1962e, April 25). Garip Bir Devletçilik. Yön (19), p. 9.
• Aydemir, Ş. S. (1962f, May 14). Hayali Bir Açıkoturum. Yön (22), p. 8.
• Aydemir, Ş. S. (1962g, May 23). Şu Bilinmeyen Mustafa Kemal. Yön (23), pp. 10-11.
• Aydemir, Ş. S. (1962h, May 30). 27 Mayıs İhtilalinde İki Cereyan. Yön (24) , p. 8.
• Aydemir, Ş. S. (1962i, June 6). New York Borsasında Buhran ve Türkiye. Yön (25), p. 15.
• Aydemir, Ş. S. (1962j, June 20). Atatürk Kadroyu Niçin Destekledi. Yön (27), pp. 10-12.
• Aydemir, Ş. S. (1962k, August 29). Sosyalizm ve Kapitalizm. Yön (37), p. 20.
• Aydemir, Ş. S. (1962l, September 5). Komunizm İle Mücadele. Yön (38), p. 8.
• Aydemir, Ş. S. (1962m, September 12). Artık Devletçilik Yetmez. Yön (39), p. 14.
• Aydemir, Ş. S. (1962n, September 19). Sosyal Devlet ve Türk Sosyalizmi. Yön (40), p. 20.
• Aydemir, Ş. S. (1962o, October 31). Akımlar Arasında. Yön (46), p. 9.
• Aydemir, Ş. S. (1962p, November 7). Atatürk'ün Özlediği Türkiye'yi Kurabildik Mi? Yön (47), pp. 12-14.
• Aydemir, Ş. S. (1963a, January 2). Tribün Politikası ve Ankara'da Bir Miting. Yön (55), p. 16.
• Aydemir, Ş. S. (1963b, January 9). Türk Sosyalizminin İlkeleri. Yön (56), pp. 8-10.
• Aydemir, Ş. S. (1963c, January 23). Memleketçi Sosyalizmin İlkeleri-I. Yön (58), p. 16.
• Aydemir, Ş. S. (1963d, January 30). Marksizm, Memleketçi Sosyalizm ve İhtilal. Yön (59), p. 16.
• Aydemir, Ş. S. (1964, November 27). Atatürk ve Dogmatizm-Doktrin-Aksiyon. Yön (87), p. 16.
• Aydemir, Ş. S. (1970, November 17). Plan Fikri İlk Olarak Türkiye'de Ortaya Atıldı. Milliyet, p. 5.
• Aydemir, Ş. S. (2011). İnkılap ve Kadro. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Aydemir, Ş. S. (2016). Suyu Arayan Adam. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Ertan. T. F. (1994). Kadrocular ve Kadro Hareketi. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
• Güven-Toker, N. (2019). A Biographical Study of a Utopian Intellectual:Şevket Süreyya Aydemir. İstanbul: Unpublished Doctoral Thesis by Yeditepe University.
• Karpat, K. (2010). Osmanlı'dan Günümüze Asker ve Siyaset. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Özdemir, H. (1986). Kalkınmada Bir Strateji Anlayışı: Yön Hareketi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Soysal, M. (1962, February 21). Teşhiste Yanılma. Yön (10), p. 14.
• Süreyya, Ş. (1924, February). Lenin ve Leninizm. Aydınlık (20), pp. 519-523.
• Süreyya, Ş. (1925, February). Diyalektik Nedir-3. Aydılık (29), pp. 783-784.
• Süreyya, Ş. (1932). Plan Mefhumu Hakkında. Kadro (5), pp. 5-12.
• Süreyya, Ş. (1933a, June). Faşizm. Kadro (18), pp. 5-14.
• Süreyya, Ş. (1933b, August). Beynelminel Fikir Hareketleri Arasında Türk Nasyonalizmi III. Türk Nasyonalizmi. Kadro (20), pp. 4-11.
• Süreyya, Ş. (1933c, September). Beynelminel Fikir Hareketleri Arasında Türk Nasyonalizmi III. Türk Nasyonalizmi. Kadro (21), pp. 5-14.
• Süreyya, Ş. (1934a, May). Yeni Devletin İktisadi Fonksiyonları. Kadro (29), pp. 4-14.
• Süreyya, Ş. (1934b, June). İş Kanunu Yeni Cemiyetin Temel Kanunlarından Biridir. Kadro (30), pp. 5-15.
• Süreyya, Ş. (1934c-1935, December-January). Sosyal Milliyetçiliğin Zaferi. Kadro (35-36), pp. 8-22.
• Tachau, F. (1991). The Republican People's Party, 1945-1980. In M. Heper, & J. M. Landau (Eds.), Political Parties and Democracy in Turkey (pp. 99-119). London: I.B. Tauris&Co.Ltd.
• Toker, M. Ş. (2018). An Islamist Intellectual in Turkish Political Life: An Intellectual and Political Biography of Necip Fazıl Kısakürek (1904-1983). İstanbul: Unpublished Doctoral Thesis by Yeditepe University.
• Tuncay, M. (1978). Türkiye'de Sol Akımlar:1908-1925 (Vol. I). İstanbul: Bilgi Yayınevi.
• Üstel, F. (2004). İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları (1912-1931). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yanardağ, M. (1988). Türk Siyasal Yaşamında Kadro Hareketi. İstanbul: Yalçın Yayınları.
• Açıkoturum. (1963a, May 23). Yön (75), pp. 8-11.
• Bildiri. (1961, December 20). Yön (1), pp. 12-13.
• Coca Cola Zehirdir İçmeyin!. (1965, July 9). Yön (119). p.1.
• Seçim Sonuçları Washinton'u Sevindirdi. (1965a, October 15). Yön (133), pp. 4-5.
• Seçimler ve Yön. (1965b, September 10). (128), p. 4.
• Sosyalist Kültür Derneği Bildirisi. (1963b, January 16). Yön (57), p. 16.
• Sosyalist Kültür Derneği Tüzük. (1962, December 19). Yön (53), p. 9.