DEPREM SİGORTASI PİRİMİ HESAPLAMASINDA KULLANILMAK ÜZERE GELİŞTİRİLMİŞ DEPREM HASAR GÖREBİLİRLİK RİSKİ BULAN BİR BULANIK UZMAN SİSTEM TASARIMI

Yıl 2006, Cilt: 20 Sayı: 2, 239 - 253, 27.11.2010

Yavuz Kılağız Ahmet Baran İsmet Ulusu

Öz

Nüfusunun %98’i deprem bölgelerinde yaşayan ülkemizde
1990’lı yıllardan sonra doğal afetlerde “zarar azaltma” stratejisi uygulanmaya
başlanmış ve bu çerçevede 1999’da çıkarılan “Zorunlu Deprem Sigortasına Dair
Kanun Hükmünde Kararname” ile depremde oluşabilecek zararların azaltılması
hedeflenmiştir. Bu Kararnamede zorunlu deprem sigortası yapılacak binalar ve
bu binalar için sigorta primlerinin hesap yöntemi tarif edilmiştir. Tarif edilen
hesap yönteminde sigortalanacak binalar için sağlıklı bir deprem hasar
görebilirlik riski hesabı yapılmamaktadır. Bu çalışmada sigorta şirketleri için
zorunlu deprem sigortası kapsamı dışında kalan veya ihtiyari deprem sigortası
yaptırılmak istenen binaların deprem sigortası priminin belirlenmesinde
kullanılmak üzere yeterli sayıda parametre ile deprem hasar görebilirlik riski
hesaplayan bir bulanık uzman sistem önerilmiştir. Önerilen sistemle hem
sigorta şirketlerinin ters seçim yapmalarının önlenmesi, hem de bina
maliklerinin, binalarının deprem hasar görebilirlik risklerini öğrenerek
gereğinde tedbir almalarının sağlanması amaçlanmıştır. Esnek yapısıyla
değiştirilmeye ve geliştirilmeye müsait, kullanımı oldukça kolay olan sistem
Matlab programı, Visual Basic programlama dili ve SQL veri tabanı ile
gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bulanık uzman sistemler, bulanık mantık, deprem hasar görebilirlik riski, zorunlu deprem vergisi

Kaynakça

• Akbulut, T. M., Aytuğ, A. (2005) “Deprem Hasar Görebilirlik Riskinin Gözleme Dayalı Belirlenmesine Yönelik Öneri Değerlendirme Yaklaşımı”,YTÜ Mim. Fak. Dergisi, 1(1), ss.88 98
• Aktuğlu M. A., (1995), Sigorta İşletmeleri ve Muhasebesi, Ege Üniversitesi İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayını, İzmir.
• Baykal, N., Beyan,T. (2004), Bulanık Mantık İlke ve Temelleri, Bıçaklar Kitabevi, Ankara.
• Chen, L.S., Cheng, C.H. (2005), “Selecting IS Personnel Uses Fuzzy GDSS Based On Metric Distance Method”, European Journal of Operational Research, 160, ss. 803-820.
• Depremin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Muhtemel Finans İhtiyacı, http://ekutup.dpt.gov.tr
• Disaster Work Management Working Paper Series No:9,2004
• Elmas, Ç. (2003), Bulanık Mantık Denetleyiciler, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Erduran, E., Yakut, A. (2004) “Drift Based Damage Functions for Reinforced Concrete Columns”, Computers and Structures, Elsevier Publishers, 82(2-3), ss.121 130.
• Federal Emergency Management Agency (FEMA), (1997), NEHRP Guidelines for the Seismic Rehabilitation of Buildings. FEMA 273, Washington.
• Federal Emergency Management Agency (FEMA), (1998), Handbook for the Seismic Evaluation of Buildings-A Prestandard FEMA 310, Washington.
• Federal Emergency Management Agency (FEMA), (2000), NEHRP Prestandard and Commentary for the Seismic Rehabilitation of Buildings FEMA 356, Washington.
• İlki, A. Boduroğlu, H., Özdemir, P., Baysan F., Demir, C., Şirin, S. (2003) “Mevcut Ve Güçlendirilmiş Yapılar İçin Sismik İndeks Yöntemi ve Yapısal Çözümleme Sonuçlarının Karşılaştırılması”, Beşinci Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, AT-119,ss.1 12
• Kanunlar, Yönetmelikler ve Kararnameler (2000), Afet İşleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Karabulut, M., (1988), Sigorta Pazarlaması, Yön Ajans, İstanbul.
• Kosko, B., (1997), Fuzzy Engineering, Prentice Hall Inc., New Jersey.
• Kuşçu, S., (1996), Sigorta Talep Teorisi ve Türkiye Uygulaması, Mega Ofset, Erzurum.
• Nabiyev, V. V. (2003), Yapay Zeka, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Ozcebe, G., Yucemen, M. S., Aydogan, V., Yakut, A. (2003) “Preliminary Seismic Vulnerability Assessment of Existing Reinforced Concrete Buildings In Turkey, Part I: Statistical Model Based on Structural Characteristics”, Seismic Assessment and Rehabilitation of Existing Buildings, NATO Science Series, Kluwer Academic Publishers,4(29), ss. 29-42.
• Say, A. İ., İnelmen, K., Kabasakal, H. (2005) “Örgütlü Katılım ve Afet Yönetimi Etkileşimi”, Öneri, 6(23), ss. 9 18.
• Simovic, S.P. (2001), Fuzzy Set Ranking Methods and Multiple Expert Decision Making, The University of Western Ontario, Ontario.
• Sözen, S., Piroğlu, F. (1999), Acil Durum Yöneticileri için Zarar Azaltma Yöntemleri, ITÜ Afet Yönetim MerkeziYayınları, İstanbul.
• Sucuoglu, H., Yazgan, U. (2003) “Simple Survey Procedures for Seismic Risk Assessment in Urban Building Stocks”, Seismic Assessment and Rehabilitation of Existing Buildings, NATO Science Series, Kluwer Academic Publishers, 4(29), ss. 97-118.
• Şener, S. M., Tezer, A., M., Helvacıoğlu, İ., Trabzon, L. (2002), Ulusal Acil Durum Yönetimi Modeli Geliştirilmesi Projesi, ITÜ Afet Yönetim Merkezi Yayınları, İstanbul. www.dask.gov.tr www.jmo.org.tr
• www.khkm.gov.tr www.undp.org www.worldbank.org
• Zadeh, L. (1965), “Fuzzy Sets”,Information and Control, 8, ss. 338-353.