RİZE İLİNİN NÜFUS COĞRAFYASI ÖZELLİKLERİ VE BUNLARI ETKİLEYEN ETMENLER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2008, Cilt: 12 Sayı: 2, 263 - 283, 18.02.2010

Serhat Zaman Ogün Coşkun

Öz

Sanayilesme, kentlesme ve ekonomik faaliyet kollarında meydana gelen
değisim süreci, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de, nüfusun gelisimi, dağılısı
ve bir takım özelliklerinde belirgin bir dönüsüme yol açmıstır. Bu süreçten en fazla
etkilenen illerden birisi de Rize olmustur. Gerek tarihi süreç içinde ve gerekse
günümüzde, bulunduğu bölgenin ve ülkemizin önemli nüfus birikim alanlarından
birisi olan Rize ilinin, dinamik bir nüfus profili sergilediği görülmektedir.
Rize il nüfusunun Cumhuriyet dönemindeki gelisimi, coğrafi dağılısı, yas ve
cinsiyet yapısı ile göç olaylarının ele alındığı bu çalısmada; ilin nüfus yapısının
bölge ve ülkemizdeki yerinin ortaya konulması hedeflenmistir. Đdari sınırlar
içindeki esitsiz dağılısı ile dikkat çeken il nüfusunu etkileyen coğrafi etmenler ele
alınarak, ilin genel nüfus özellikleri ortaya konulmaya çalısılmıstır.

Anahtar Kelimeler: Rize, nüfus, nüfus dağılısı, demografik özellikler, göçler.

 

Abstract: The process of changing in industrialization, urbanization and
economic activities has caused a significant transformation in the
development, distribution, and certain characteristics of population in
Turkey as well as in the whole world. One of the cities mostly affected
from this process has been Rize. It is seen that Rize which is one of the
most important population accumulation areas of the region and Turkey,
both throughout the history and today, has showed a dynamic population
profile.
In this study by which the development, geographical distribution, age
and gender structure and certain migration events of the population of
Rize were investigated, it was aimed to introduce the place of the
population structure of this city in both the region and the whole country.
The geographical factors affecting the city population, which shows an
unbalanced distribution within the administrative borders, were
investigated and it was tried to present the general population
characteristics of it.

Key Words: Rize, population, distribution of the population,
demographic characteristics, migrations.

Anahtar Kelimeler

Rize, nüfus, nüfus dağılışı, demografik özellikler, göçler

Kaynakça

• Anonim, (1998), Cumhuriyetimizin 75. Yılında Rize, Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Arınç,K., (1997), “Bitlis’te Nüfus Hareketleri”, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Türk Kültürü Araştırmaları Dergisi, sayı: XXXIII/1-2, s. 49- 78.
• Avcı,S., (1992). “Bayburt İlinde Nüfusun Gelişimi ve Dağılışı”, Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 27, s: 159–177.
• Bostan,H.M., (2002), XV. ve XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadî Hayat, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. Bulut,İ., (2000), “Yozgat’ın Nüfus Coğrafyası Özellikleri”, Doğu Coğrafya Dergisi, sayı: 4, s:19-55.
• DİE, Genel Nüfus Sayımları (1927–1935–1940–1945–1950–1955–1960– 1965–1970–1975–1980–1985–1990–1997)- İdari Bölünüş, Ankara.
• DİE, (2002), 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Rize İli, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Yayın No: 2593, Ankara.
• DİE, (2003), 2000 Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Türkiye, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Yayın no: 2759, Ankara.
• Doğanay,H., (1986), “Trabzon’da Nüfus Hareketleri ve Göçler”, A.Ü. Fen- Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, sayı: 15, s: 281–304.
• ……………., (1991a), Demografya (Nüfus Bilimi), Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Ofset Tesisleri, Erzurum.
• ……………., (1991b),"Türkiye’de İç Göçler ve Başlıca Sonuçları”, A.Ü. Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, sayı: 2, s: 133–150.
• ……………., (1997), Türkiye Beşeri Coğrafyası, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, No: 2982, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Ertürk,M.,Yazıcı,H.,Başıbüyük,A., (2000), “İskilip İlçesi'nin Demografik Özellikleri”, Doğu Coğrafya Dergisi, sayı:4, s: 237-271.
• Garipağaoğlu,N., (1999), “Türkiye’de Göç Eden Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Dağılımı”, Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 34, s: 63-71.
• Gök,Y., (2006), “Horasan İlçesinde Nüfus Hareketleri”, Doğu Coğrafya Dergisi, sayı: 16, s: 113–141.
• Gündüz,M.,vd., (2005), Nüfus Sorunu, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Işık,Ş., (1999), “1997 Nüfus Tespiti ve Türkiye Nüfusu Üzerine Bazı Yeni Gözlemler”, Ege Coğrafya Dergisi, sayı: 10, s: 149–173.
• Kahraman,Ö.S., (2005), “Gökçeada’da Göçlerin Nüfus Gelişimi ve Değişimi Üzerine Etkileri”, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Coğrafi Bilimler Dergisi, cilt: 3, sayı: 2, s: 41-55.
• Karabulut,Y., (1989), “Karadeniz Bölgesi Nüfusu (II. Kırsal)”, Coğrafya Araştırmaları Dergisi, cilt: 1, sayı: 1, s: 149–160.
• Karal,Z.E., (1997), Osmanlı İmparatorluğu’nda İlk Nüfus Sayımı 1831, T.C. Başbakanlık DİE., II. Baskı, Ankara.
• Karpat,H.K., (2003), Osmanlı Nüfusu (1830–1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, No:133, İstanbul.
• Karpuz,H., (1992), Rize, Kültür Bakanlığı Yayınları: 1406, Tanıtma Eserleri Dizisi: 48, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Koca,H., (2000), Düziçi İlçesinin Coğrafyası, Atatürk Üniversitesi Yayınları, Yayın No:899, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Yayınları No: 111, Araştırma Serisi No: 46, Erzurum.
• ……………., (2005), Dörtyol Şehri, Aktif Yayınevi, İstanbul.
• Mutluer,M., (2003), Uluslararası Göçler ve Türkiye, Çantay Kitabevi, İstanbul.
• Öngör,S., (1959), “Türkiye’de Dâhili Muhaceret Hakkında” Türk Coğrafya Dergisi, sayı: 18-19, s: 101-118.
• Özgür,M.E, (1998), Türkiye Nüfus Coğrafyası, GMC Basın-Yayın Ltd.Şti., Ankara.
• Özgür,E.M., (2003), “XXI. Yüzyılın Başında Türkiye Nüfusu”, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Coğrafi Bilimler Dergisi, cilt: 1, sayı: 1, s: 43-55.
• Sarıkaya,M., (2004), Milli Mücadele Döneminde Rize, Semih Ofset, Ankara.
• Tandoğan,A., (1970), “Çayeli ve Pazar İlçelerinde Yerleşme-Mesken Tipleri ve Nüfus”, A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: XXVIII, sayı: 3-4, s: 99-155.
• ……………., (1989), Türkiye’de 1975-1980 Döneminde İller Arası Göçler, KTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Genel Yayın No: 141, Fakülte Yayın No: 5, KTÜ Basımevi, Trabzon.
• ……………., (1998), Türkiye Nüfusu, Eser Ofset Yayıncılık, Trabzon.
• Tanoğlu,A., (1966), Nüfus ve Yerleşme, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1183, Edebiyat Fakültesi Coğrafya Enstitüsü Yayınları, No: 45, İstanbul.
• Tarkan,T., (1973), Rize-Hopa Yöresinin Coğrafi Etüdü, Atatürk Üniversitesi Yayınları, No:145, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum.
• ……………., (1976), “Doğu Karadeniz Bölümünün Nüfus ve Yerleşme Özelliklerinin Ana Çizgileri”, Atatürk Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Araştırma Dergisi, sayı: 7, s: 203-218.
• TÜİK, (2005), 2000 Genel Nüfus Sayımı Göç İstatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Yayın No: 2976, Ankara.
• Tümertekin,E., (1968), Türkiye’de İç Göçler, İstanbul Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 1371, Coğrafya Enstitüsü Yayınları, Yayın No:54, Taş Matbaası, İstanbul.
• ……………., (1977), “Türkiye’de İç Göçler Üzerine”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, sayı: 22, s: 29-43.
• Yazıcı,H., (1998), Orta Sakarya Vadisi’nin Coğrafi Etüdü, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1040, Eskişehir.
• Yurt Ansiklopedisi, IX, (1982), “Rize Maddesi”, Anadolu Yayın A.Ş., İstanbul. www.tüik.gov.tr