Sokratik Sorgulama Yöntemi ile “Ohm Kanunu” Konusunun Öğretimi

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 1, 53 - 63, 30.04.2019

Gülçin Zeybek

Öz

Bu araştırmanın amacı, Meslek Lisesi Bilişim Teknolojileri Alanı 10. Sınıf “temel elektronik ve ölçme dersi” kapsamında “Ohm kanunu” konusunun öğretiminde “Sokratik sorgulama yöntemi” kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve öğrenilenlerin kalıcılığına etkisini tespit etmek ve uygulanan yönteme ilişkin öğrenci görüşlerini almaktır. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 öğretim yılında, Karaman ilinde bir meslek lisesinin Bilişim Teknolojileri alanı 10. sınıf düzeyinde öğrenim görmekte olan 15 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma, tek grup öntest-sontest deneysel model ile yürütülmüştür. Deney grubunda temel elektronik ve ölçme dersinin “Ohm kanunu” konusunda öğrenme ve öğretme yöntemi olarak Sokratik sorgulama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilmiş başarı testi, deneysel çalışmadan önce öntest, deneysel çalışmalardan sonra sontest ve deneysel sürecin bitiminden 1 ay sonra kalıcılık testi olarak uygulanmıştır. Nitel verilerin toplanmasında öğrenciler tarafından tutulan haftalık öğrenme günlüklerinden yararlanılmıştır. Nicel verilerin analizi, betimsel istatistik teknikler ve ilişkili ölçümler için Wilcoxon işaretli sıralar testi kullanılarak yapılmıştır. Öğrenme günlüklerinden elde edilen nitel veriler ise betimsel analiz tekniği kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın nicel bulguları incelendiğinde, Sokratik sorgulama yönteminin, öğrencilerin akademik başarılarını geliştirmede ve öğrenilenlerin kalıcılığını sağlamada etkili olduğu görülmüştür. Araştırmaya katılan öğrenciler, Sokratik sorgulama yönteminin öğrenmeye, kişisel gelişime ve sınıf iklimine olan etkilerine ilişkin genel olarak olumlu görüş belirtmişlerdir. Öğrencilerin büyük kısmı uygulamayı oldukça farklı ve ilgi çekici bulduklarını ve tekrar yapmak istediklerini ifade ederken; bir kısmı fen alanına ait derslerde yapmanın yararlı olacağını dile getirmişlerdir. Araştırma bulguları ilgili alanyazın doğrultusunda incelenerek uygulamaya ve yapılabilecek araştırmalara yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sokratik sorgulama yöntemi, Sokrates, Ohm kanunu, Öğretim yöntemleri

Kaynakça

• Akarsu, B. (1998). Felsefe terimleri sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yayınları.
• Al-Darwish, S. (2012). The role of teacher questions and the socratic method in efl classrooms in kuwait. World Journal of Education, 4(2), 76-84.
• Aydın, H. (2008). Sokrates’in felsefesi ışığında Sokratik yönteme analitik bir yaklaşım. Üniversite ve Toplum Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 8: 2.
• Aydın, M. Z. (2001). Aktif öğretim yöntemlerinden buldurma (Sokrates) yöntemi. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5 (1), 55-80.
• Baysen, E., Güneyli, A. ve Baysen, F. (2012). Kavram öğrenme-öğretme ve kavram yanılgıları: Fen bilgisi ve Türkçe öğretimi örneği. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 1(2): 108-117).
• Boghossian, P. (2012). Socratic pedagogy: Perplexity, humiliation, shame and a broken egg. Educational Philosophy and Theory, 44(7): 710-719.
• Bozer, E. N. (2014). Ortaöğretim 9-12. Sınıf öğrencilerinde Sokratik sorgulama beceri ölçeği geliştirilmesi çalışması. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Konya.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pagem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chang, K., Lin, M. & Chen, S. (1998). Application of the Socratic dialogue on corrective learning of subtraction. Web: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0360131598000177 (Erişim tarihi: 18.03.2018).
• Chorzempa, B. F. & Lapidus, L. (2009). Using socratic discussions in ınclusive classrooms. Teaching Exaptional Children, 41(3), 54-59.
• Cihaner, C. (2007). Eleştirel düşünme kazandırma yönüyle Bilgin Adalı’ nın çocuk kitapları. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• Coşğun, S. (2015). Bir yurttaş yetiştirme denemesi: Sokrates ve ideal insanı. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 68-80.
• Çebi, B. (2006). Sokratesçi öğretme yaklaşımının ilköğretim Türkçe eğitim programına yansıması ve uygulamadaki durum. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun.
• Çoban, O. (2016). Sokratik sorgulama yöntemi ile sorumluluk değerinin öğretimi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Uşak.
• Dadı, M. (2013). Sokrates yönteminin kullanılarak “mol kavramı ve avagadro sayısı” nın öğretilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
• Demirci, F. (2007). İki siyasal eğitim modeli: Sokrates ve Platon’un eğitim ve insan anlayışları (Sokratik ve Platonik eğitim). 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi (10-15 Eylül 2007 Ankara), 105-127.
• Driver, R., Guesne, E. & Tibergihen A. (1998). Childrens’ ideas in science. Milton Keynes: Open University Press.
• Emir, S., Hüner, S. B. ve Uzelli, O. (2012). Sokratik sorgulama yönteminin akademik başarı, eleştirel düşünme ve üstbilişsel farkındalık düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. 2. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı. 27-29 Eylül 2012.
• Epçaçan, C. (2013). Sokrat Semineri tekniğine dayalı öğretimin öğrencilerin okuduğunu anlama becerisine ve okumaya ilişkin tutuma etkisi. Akademik Araştırmalar Dergisi, 58, 93-116.
• Ertuğrul, İ. & İnan, B. (2009). Socratic method: Its role in the cognitive domain of Bloom’s taxonomy and its use in advanced elt literature classes to teach plato’s republic. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(3), 119-125.
• Friedell, E. (2004). Antik Yunan' ın kültür tarihi (Çev. Necati Aça) Ankara: Dost Yayınları.
• Korkmazer, A. (2016). Sokrates yöntemi kullanılarak maddenin hal değiştirmesi konusunun öğretilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
• Kuçuradi, İ. (1998). İnsan ve değerleri, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Platon (1997). Kratylos (Çev. Suad Y. Baydur) İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Ross, G. M. (1996). Socrates versus plato: The origins and development of Socratic thinking. Thinking: The Journal of Philosophy For Children, 12(4), 2-8. Sönmez, V. (2005). Eğitim felsefesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sue, S. (1991). A teacher’s questions in an adult literacy classroom. Possibilieties For Dialogue, Craehd Publications Thesis Series, Universty of South Australia.
• Şişman, S. (2009). Sokratik yöntem kullanılarak yapılan din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinin, öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimleri ve derse karşı tutumları üzerindeki etkileri [Bildiri]. XVIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-3 Ekim 2009, Ege Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İzmir.
• Türkçapar M. H., Kahraman, M. S. ve Sargın, A. E. (2015). Bir teknik - Sokratik sorgulama ile yönlendirilmiş keşif. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1, 47-53.
• Versenyi, L. (2007). Sokratik hümanizm. İstanbul: Sentez Yayıncılık.