ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN DİNAMİKLERİ: VAR ANALİZİ İLE TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA

Year 2021, , 314 - 326, 30.06.2021

Sefa Özbek , Mustafa Naımoglu

https://doi.org/10.52835/19maysbd.878120

Cited By: 5

Abstract

Dünya genelinde son yıllarda fosil enerji kaynaklarının tükenmeye başlamış olması, yenilenebilir ve alternatif enerji kaynaklarının kurulu güç içerisindeki payının henüz ihtiyaca cevap verecek düzeyde olmayışı, insanoğluna enerjinin kaynaklarının önemini göstermiş ve enerjiyi daha verimli kullanma çabasına yönlendirmiştir. Kaynakları hızla tükenmekte olan dünyamızda, kullanılan enerji miktarının hızla artması ve buna bağlı olarak ekosistem dengesinin bozulması sadece çevreyi koruma konusunda değil, aynı zamanda enerji kullanımı üzerinde de yeni yaklaşımların oluşmasına neden olmuştur. Bu bağlamda, Türkiye ekonomisine ait 1990-2019 dönemi yıllık verileri aracılığıyla Türkiye’de enerji kaynaklarının verimliliğini belirleyen faktörleri ölçmek adına, Vector Error Correction (VAR) analizi yapılmıştır. Söz konusu analizde Türkiye için ilgili dönemde kömür, petrol, doğalgaz, hidro ve biyoyakıt-atık kullanımı değişkenleri kullanılmıştır. Analiz bulguları Türkiye’ de enerji verimliliğinin fosil yakıtlardan çok yenilenebilir enerji kaynağı hidro ve biyoyakıt-atıktan kaynaklandığını göstermektedir.

Keywords

Enerji Verimliliği,, Fosil Yakıtlar,, Yenilenebilir Enerji,, Türkiye.

References

• Adrian, C. and Darnell, A. (1990), Dictionary of Econometrics, England: Edward Elgar Publications.
• Alper, F. Ö. (2018). Yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: 1990-2017 Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 223-242.
• Apergis, N. and Danuletiu, D. C. (2014). Renewable Energy and Economic Growth: Evidence from the Sign of Panel Long-run Causality. International Journal of Energy Economics and Policy, 4(4), 578-587.
• Aslan, A. ve Öcal, O. (2016). The Role of Renewable Energy Consumption in Economic Growth: Evidence from Asymmetric Causality. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 60, 953-959.
• Bayar, Y., ve Bayar, Y. (2014). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanimi ve Ekonomik Büyüme. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 28(2), 253-269.
• Doğan, E. (2016). Analyzing the Linkage between Renewable and Non-renewable Energy Consumption and Economic Growth by Considering Structural Break in Time-series Data. Renewable Energy, 99, 1126-1136.
• Doğan, H., ve Yılankırkan, N. (2015). Türkiye’nin enerji verimliliği potansiyeli ve projeksiyonu. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part C: Tasarım ve Teknoloji, 3(1), 375-384.
• Granger, C.W.J. and Newbold P. (1974), Spurious Regressions in Econometrics, Journal of Econometrics, 2, 111-120.
• Gujarati, D. (1999), Temel Ekonometri, Literatür yayıncılık, (Çevirenler: Ümit ŞENESEN, Gülay Günlük ŞENESEN), İstanbul.
• Gürler, A. Z., Budak, D. B., Ayyıldız, B. ve Kaplan, U. E., Enerji Ekonomisi, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Internatıonal Energy Agency(IEA), (2020), Data and statistics, www.iea.org , 06.02.2020.
• Karaca, O. (2017). Türkiye’de Para ve Maliye Politikalarının Göreli Etkinliği: Var Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13), 227-240.
• Kasap, Y., Şensöğüt, C. ve Ören, Ö. (2020). Efficiency Change of Coal Used for Energy Production in Turkey. Resources Policy, 65, 101577.
• Keating, J.W. (1990), Identifying VAR Models under Rational Expectations, Journal of Monetary Economics, 25, 453-476.
• Koç, E. ve Şenel, M. C. (2013). Dünyada ve Türkiye’de enerji durumu-genel değerlendirme. Mühendis ve Makina, 54(639), 32-44.
• Kumar, V., Leone, R. P. and Gaskins, J. N. (1995), Aggregate and Disaggregate Sector Forecasting Using Consumer Confidence Measures, International Journal of Forecasting, 11(3), 361-377.
• Öcal, O. ve Aslan, A. (2013). Renewable Energy Consumption–Economic Growth nexus in Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 28, 494-499.
• Özgen, F.B. ve Güloğlu, B., (2004), Türkiye’de İç Borçların İktisadi Etkilerinin VAR Tekniğiyle Analizi, METU Studies in Development, 31, 93-114.
• Tarı, R., (2014), Ekonometri, Gözden geçirilmiş 9. Baskı, Umuttepe yayınları, No:32.
• Türkmen, S., Özbek, S. ve Karakuş, M., (2018), Türkiye’de Elektrik Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Ampirik Bir Analiz, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 129-142.
• Uysal, D., Yılmaz, K., ve Taş, T., (2015), Enerji ithalatı ve Cari açık ilişkisi: Türkiye Örneği, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 63-78.
• Ürün, E., ve Soyu, E. (2016). Türkiye’nin Enerji Üretiminde Yenilenebilir Enerji Kaynakları Üzerine Bir Değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31-45.