Mevsimlik Tarım İşçiliği Üzerine Bir Araştırma: Çarşamba (Samsun) İlçesi Örneği

Year 2023, Volume: 4 Issue: 2, 61 - 81, 05.07.2023

Mücahit Yıldırım , Okan Karakoyun

https://doi.org/10.52835/19maysbd.1320646

Cited By: 1

Abstract

Türkiye, orta kuşakta bulunmasının avantajıyla 4 mevsimin yaşandığı bir ülkedir. Dolayısıyla iklim özellikleri sayesinde yılın her mevsimi farklı tarım ürünleri yetişme imkânı bulmaktadır. Bu ürün çeşitliliği, ülke içerisinde mevsimlik tarım işçiliği olgusunu ortaya çıkarmaktadır. Mevsimlik tarım işçileri, yoksul ve işsiz kesimlerin ekmek parası kazanmak için yılın her bahar döneminden güz döneminin başlangıcına kadar ülkede sürekli farklı tarım ürünlerinin hasadını gerçekleştirmek için şehir şehir gezen, emekleri sömürülüp hor görülen bir işçi sınıfıdır. Türkiye’de sayıları 1 milyonla 2 milyon arasında değişen ve hafife alınmayacak kadar büyük bir emekçi sınıfını oluşturmaktadır. Aldıkları insani hayat şartların altındaki ücretler, derme çatma çadırlardaki zor yaşam mücadeleleri, kendilerini ilgilendiren ve sosyal hayatlarını güvence altına alacak kanunların var olmayışı, büyük bir sosyal dışlanmanın vücut bulmuş halidir. Hem kendi içlerindeki aracılar tarafından sömürülen hem de işverenleri tarafından sömürülen, çaresizlikleri kadere dönüşmüş ve unutulmuş bir sosyal sınıf halini almışlardır. Bu çalışmada, hem mevsimlik tarım işçilerinin hasat dönemlerindeki sosyal yaşamları, çalışma şartları hem de yaşadıkları sorunlar incelenmiştir. Sosyal dışlanmanın sorununun kökeni araştırılmaya çalışılmıştır.

Keywords

Nüfus Coğrafyası, İç Göç, Mevsimlik Tarım İşçiliği, Samsun, Çarşamba

References

• Ağyar, E. Atış, M. (2022) .Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çocukların Maruz Kaldığı Riskler ve Halk İhlalleri. Türk Kamu Yönetim Dergisi, 3 (2) , 189-190
• Akalın, M. (2018). “Mevsimlik Tarım İşçilerinin Barınma Koşullarının Değerlendirilmesi: Yenice, Tarsus, Silifke Örnekleri.” Sosyal Güvence Dergisi, 13, 3-5
• Akgeyik, M. (2022). Mevsimlik Tarım İşçiliği Ve Çocuk İşçiliği üzerine bir araştırma: Hilvan Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Enstitüsü.
• Aslan, K. (2020). Kayısı tarımında mevsimlik tarım işçiliği ve insana yakışır iş olanakları açısından durum analizi: Malatya ili araştırması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Baş, B. (2019). Türkiye’de Tarımsal Dönüşüm ve Mevsimlik Tarım İşçiliği: Adana Örneği, Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Benek, S.,Baydemir., R., Bozdoğan, S. (2020). Covid 19 Pandemi Sürecinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliği ve Çalışma Koşulları Üzerine Bir İnceleme. Türk Coğrafya Dergisi, 76, 82.
• Beyazova, A. (2020). “Kapsayıcı ve Katılımcı Okullar için Eğitimcilere Yönelik Çocuk İşçiliği ve Ayrımcılıkla Mücadele Rehberi: Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çocukları ve Eğitim”. İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, 15.
• Beydili Gürbüz, E. & Yılmaz, Ç. (2021). “ Mevsimlik Tarım İşçiliğinde Çalışma Sürecinin İşçi, Aracı ve İşverenler Açısından Değerlendirmesi Üzerine Nitel Bir Araştırma”, Toplum ve Sosyal Hizmet, 32 (3), 959.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Ve Demirel, F. (2012), Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Fereli , S., Aktaç, Ş., Güneş, F, E. (2016). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Çalışma Koşulları, Beslenme Durumları ve Görülen Sorunlar, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1 (3), 38.
• Kasımoğlu, E. (2006) Tarımda Çalışan Kadınların Sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Kılıç, M. (2006). 4857 Sayılı Yeni İş Kanunu Kapsamında Tarım İşçilerinin Hukuki Durumu. Tarım Ekonomisi Dergisi, 12 (2), 40-41.
• Miga. (2012). Tarımda Mevsimlik İşçi Göçü Türkiye Durum Özeti. İstanbul: Friedrich-Ebert-Stiftung Derneği, 7. Önen, S. (2012). “Mevsimlik Tarım İşçiliği ve Çingeneler ”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (2), 285-286.
• Sevinç, M, R. (2015). Adana İlinde Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Sosyo-Ekonomik Yapısı ve Geleneği, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
• Uyan Semerci, P., Erdoğan, E., Ve Kavak, S. (2014). Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliği Raporu. İstanbul: İstanbul Ticaret Üniversitesi, 12.
• Yıldırım İşler, A,S. (2022). Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Karşılaştığı Sorunların Sosyal Hizmet Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi: Sosyal Hizmetler Enstitüsü.
• Yıldırım İşler, A. S., Yılmaz, Ç. (2020) “ Fındık Tarımı Özelinde Tarım İş Aracılığının Sosyolojik Analizi ” , Emek ve Araştırma Dergisi , 11 (18) , 120-121.
• Yılmaz, C. (2017). Samsun’da Mevsimlik Tarım İşçiliği, Bütünşehir Kent Kültürü Dergisi, (13), 3-6. 4857 Sayılı İş Kanunu / (71), 2, 2003
• Mesleki Sağlık ve Güvenlik Kurulu (MSG). (2010). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yasal Durumu. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 38, https://www.ttb.org.tr/MSG/ (Erişim Tarihi: 27. 03. 2023)
• Mevzuat Bilgi Sistemi (2022). Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5457&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 ( Erişim Tarihi: 18. 04. 2023)
• TÜİK (2022). İşgücü İstatistikleri https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2022- 49390#:~:text=%C4%B0%C5%9Fg%C3%BCc%C3%BC%202022%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20bir%20%C3%B6nceki,%53%2C1%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti. (Erişim Tarihi: 11.04. 2023)
• TÜİK. (2022). Samsun’un Bitkisel Üretim İstatistikleri (meyve, içecek ve baharat bitkileri). https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr ( Erişim Tarihi: 15. 05. 2023)
• TÜİK.(2022). Tarımsal İşletme İşgücü Ücret Yapısı. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tarimsal-Isletme-Isgucu-Ucret-Yapisi-2022-49687 (Erişim Tarihi: 21. 03. 2023 )