Milli Mücadele Döneminde Bolu Livasında Düzenlenen Mitingler, İhtifaller ve Tezahürat

Year 2011, Volume: 27 Issue: 80, 241 - 292, 07.07.2011

Erol Evcin

Abstract

Millî Mücadele döneminde İtilâf Devletleri’nin Anadolu’daki işgallerine başkaldıran ve Türk milletinin haklı sesini dünya kamuoyuna duyurmaya çalışan mitinglerin önemi oldukça büyüktür. Bu
bağlamda çalışmamızda, Mondros Mütarekesi’nin akabinde Anadolu’da başlayan işgalleri kınamak, Türk milletinin Mustafa Kemal
Paşa’ya, TBMM’ye güvenini ve desteğini dile getirmek, işgal bölgelerindeki halka ve cephedeki askerlere moral vermek, Türk Ordusu’nun elde ettiği başarıları kutlamak üzere Bolu livasında düzenlenen mitingler, ihtifâller ve tezâhürât ele alınmıştır.
İstanbul ve Ankara gibi iki önemli merkez arasında stratejik bir
bölgede yer alan Bolu livasında geniş halk kitlelerinin katılımıyla yapılan bu gösteriler, Bolu halkının Millî Mücadele yolundaki birlik ve
beraberliğini ortaya koymuş ve yurdunu İtilâf Devletleri’nin işgalinden kurtarma konusundaki azmini dile getirmiştir.

Keywords

Bolu, Millî Mücadele, Miting, İhtifâl, Tezâhürât

The Domenstrations, Commemoration Ceremonies And Ovatıons Whıch Were Organized In The Bolu Dıstrıct In The Period Of The Turkısh National Struggle

Abstract

Importance of the demonstrations by which invasions of the allied powers in Anatolia were rebelled and the fair voice of the Turkish
people was announced to the whole world public opinion, during the
national period, is quite important. In this context, the study discusses the demonstrations, commemoration ceremonies and ovations
which were organized in the Bolu district in order to censure the invasions initiated in Anatolia following the Mondros Ceasefire Agreement, express the trust of the Turkish people in Atatürk and their
support to him, express their trust in and support to Turkish Grand
National Assembly, give morale to people in the regions of the invasions and the soldiers in the battlefields in Anatolia and celebrate the
successes of the Turkish army.
These demonstrations which were performed in the Bolu district
which is located in strategic region between two important centers
of Ankara and Istanbul, with the participation of many people, set
forth the union and solidarity of the Bolu people in the national
struggle and expressed their perseverance in the subject of saving
the country from the invasion of allied powers.
Key Words: Bolu, National Struggle, Demonstration, commemoration ceremony, Ovations.

References

• Arşiv Belgeleri: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Arşivi,
• ATAZB, K.20, G.168, B.168/1.
• ATAZB, K.26, G.31, B.31/46, 89, 90.
• ATAZB, K.26, G.54, B.54/20, 47, 65.
• Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Genelkurmay Başkanlığı Harp Dairesi Başkanlığı Yayını, S.52, Vesika No:1202, Ankara, Haziran 1965.
• Gazeteler: Bolu Gazetesi
• Dertli Gazetesi
• Türkoğlu Gazetesi
• Hatıra, Salname, Telif, Tetkik Eser, Makale ve Yayımlanmamış
• Tezler Akgül, Suat, “Paris Konferansı’ndan Sevr’e Türkiye’nin Paylaşılması
• Meselesi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.VIII, S.23, Ankara, Mart 1992.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk (1919-1927), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1997.
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1964.
• Apak, Rahmi, İstiklâl Savaşı’nda Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1990.
• Baykara, Tuncer, Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk İlkeleri, İzmir, 1993.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, 1914-1918 Genel Savaşı, C.III, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarik Kurumu Yayınları, Ankara, 1981.
• Bıyıklıoğlu, Tevfik, Trakya’da Millî Mücadele, C.I, Ankara, 1959.
• Bolu Livası Salnamesi (R.1341-M.1925), Bolu, Bolu Hükûmet Matbaası, (ty).
• Erdeha, Kâmil, “Millî Mücadele’de Livalar ve Mutasarrıflar, Bolu Mutasarrıflığı I”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi, C.7, S.46, Ankara, OcakMart 1977.
• Evcin, Erol, Birinci Dünya Savaşı’ndan Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşuna Bolu ve Çevresi ve İz Bırakanları, Ankara Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 2011.
• Gönlübol, Mehmet ve diğerleri, Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1995), Ankara, 1996.
• Jaeschke, Gotthard, Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar (30 Ekim 1918-11 Ekim 1922), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1989.
• Karabekir, Kâzım, İstiklâl Harbimiz, C.I, Emre Yayınları, İstanbul, 1993.
• Konrapa, Mehmet Zekâî, Bolu Tarihi, Bolu Vilayet Matbaası, Bolu, 1964.
• ___________________, İsyan Günlerinde Bolu, Bolu Belediyesi Yayınları, Bolu, 2009.
• Konukçu, Enver, “Bolu Bölgesine Ait Millî Mücadele Kronolojisi”, Atatürk Devrimleri Enstitüsü Dergisi, C.1, Erzurum Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, Temmuz 1978.
• Meray, Seha L., Osman Olcay, Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküş Belgeleri, Mondros Bırakışması, Sevr Andlaşması, İlgili Belgeler, Ankara, 1977.
• Mumcu, Ahmet, Türk Devriminin Tarihi Temelleri ve Gelişimi, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1996, s.93.
• Özkaya, Yücel, Türk İstiklâl Savaşı ve Cumhuriyet Tarihi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayını, Ankara, 1981.
• ____________, “Ulusal Bağımsızlık Savaşı’nda Anadolu’nun ve Kamuoyunun Durumu” Atatürk Yolu, C.3, S.5, Ankara, Mayıs 1990.
• Sarı, Hüseyin, Millî Mücadele’de Bolu, Kemal Matbaası, Bolu, 1995.
• Sarıbay, Selim, İstiklâl Savaşı’nda Mudurnu-Bolu-Düzce, Yay.Haz.: A.Utkan Boyacıgiller, Aydın, 1943.
• Selvi, Haluk, İşgal ve Protesto, İzmir’in İşgali İle İlgili Protesto Telgrafları (15 Mayıs 1919-30 Temmuz 1919), Değişim Yayınları, İstanbul, 2007.
• Sofuoğlu, Adnan, Millî Mücadele’de Kocaeli, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2006.
• Şahingöz, Mehmet, Ali Rıza Paşa Hükûmeti’nin İstifası ve Tepkileri, Bizim Büro Basımevi, Ankara, 2001.
• __________________, İzmir, Maraş ve İstanbul’un İşgali Üzerine Yapılan Protesto ve Mitingler, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, 1986.
• _______________, “Maraş’taki Ermeni Mezâlimi Üzerine”, I. Uluslararası Atatürk Sempozyumu (Açılış Konuşmaları-Bildiriler, 21-23 Eylül 1987), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 1994.
• _______________“Millî Mücadele’de Protesto ve Mitingler”, Türkler Ansiklopedisi, C.17, Ankara, 2002.
• Şimşir, Bilâl N., İngiliz Belgelerinde Atatürk (1919-1938), C.I, Atatürk Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1992.
• Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.I, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1991.
• Yalçın, Durmuş ve diğerleri, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, C.I, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2000.