Mustafa Kemal’in Selahattin Saip Bey’i Arnavutluk’ta Görevlendirmesinin Sebep ve Sonuçları (1920-1923)

Year 2008, Volume: 24 Issue: 70, 57 - 74, 03.03.2008

Selma Yel Halil Özcan

Abstract

Arnavutluk, Balkan Savaşları sonucu bağımsızlığını kazanmış, ancak
daha henüz kendi iç birliğini oluşturamadan Türkiye gibi kendisini savaşın ve işgallerin ortasında bulmuştur. Balkan savaşları esnasında Arnavutluk’un, Osmanlı Devleti ile arasındaki bağlantısı kesilmiş ve Sırp, Karadağ
ve Yunan saldırılarına maruz kalmıştır. I. Dünya Savaşı içerisinde de İtalya,
Fransa ve Avusturya, Arnavutluk’u işgal etmişlerdir. I. Dünya Savaşı sonrasında ise Sırbistan, Karadağ, Yunanistan ve İtalya’nın Arnavutluk’a yönelik işgal ve tehdidi sürmüştür.1920 yılında, benzer şekilde hem Türkiye
hem de Arnavutluk Hükümeti emperyalist devletlerle ve onların uzantılarıyla savaşmak mecburiyetinde kalmıştır. Mustafa Kemal, Kurtuluş Savaşı
ile Anadolu’yu kurtarmaya çalışırken, bir taraftan da tarihten gelen dostluğun bir gereği ve stratejik sebeplerden dolayı Arnavutluk ordusunun kurulmasına yardımcı olmak üzere Selahattin Saip Bey’i Arnavutluk’a göndermiştir. Bu hadise, Mustafa Kemal’in sadece Türk milletinin bağımsızlığı
için değil, aynı zamanda diğer mazlum milletlerin bağımsızlığı için de çaba gösterdiğinin bir kanıtıdır.

Keywords

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, Arnavutluk, Mustafa Kemal, Selahattin Saip Bey, Askerî Yardım

The Reasons And Results Of Mustafa Kemal’s Chargıng Of Selahattin Saip Bey In Albanıa (1920-1923)

Abstract

Albania has secured its independence just after the Balkans Wars, before constitute its the country had found itself under attacks, occupation and in war again just like what happened in Turkey. Being split from the
Ottoman Impire’s territory, Albania’s lands has faced attacks of Serbia,
Montenegro, Greek. And occupied by Italy, France and Austria during the
1st World War. The threaten of Serbia, Montenegro, Greece and Italy has
been continued after the 1st World War. In 1920 both Turkey and Albania
Government had been forced to be in warfare against the imperialist states and their allies. Mustafa Kemal has charged Selahattin Saip Bey to
help the Albania to from the national army for both reasons of strategic
and historical relations between two countries. This case is an indication
of the fact that Mustafa Kemal endeavoured not only for the independency
of Turkey but other oppressed countries as well.

Keywords

Turkish Great National Assembly Government, Albania, Mustafa Kemal, Military Aid, Selahattin Saip Bey

References

• AKŞİN, Sina ve FIRAT, Melek, İki Savaş Arası Dönemde Balkanlar, Balkanlar, Ortadoğu ve Balkan İncelemeleri Vakfı Yayınları, İstanbul, 1993, s.97–124.
• ALPAN, Necip P. www.arnavutuz.biz/forum.
• ALPAN, P.Necip, “Türkiye İle Arnavutluk’un İstiklâl Savaşlarındaki Paralelizm Doğrultusunda Yaptıkları İşbirliği”, X. Türk Tarih Kongresi, VI. Cilt, TTK Basımevi, Ankara, 1994, s.2897–2904.
• Anadolu’da Yeni Gün Gazetesi, “Arnavutluk ile Yunanistan Arasında”, 16 Mayıs 1921, Sayı:230–610, s.1.
• Atatürk’ün Milli Dış Politikası: (Milli Mücadele Dönemine Ait 100 Belge) 1919–1923, T.C. Kültür Bakanlığı, Atatürk Dizisi, C.1, Ankara, 1994.
• BABACAN, Hasan, Mehmet Talât Paşa 1874-1921, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2005.
• BAYUR, Yusuf Hikmet, Balkan Savaşları: İkinci Balkan Savaşı II, Yeni Gün Haber Ajansı, İstanbul, 1999.
• BİLGEN, Deniz, ABD’li Gözüyle Sivas Kongresi,Amerikan Mandası ve Gazeteci L.E.Browne’in Faaliyetleri, İST.,2004
• DOSTER, Barış, Atatürk, Türk Dünyası ve Mazlum Milletler, Toplumsal Dönüşüm Yayınları, İstanbul, 2004.
• GIAFFO, Lou, ALBANIA: Eye Of The Balkan Vortex, Xlıbrıs Corporation, United States Of America, 1999.
• Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi, “Arnavutluk Harbi Umumiyeyi Nasıl Geçirmiştir?”, 6 Haziran 1926, sayı: 1766, s.3.
• Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi, “Prens David Hükümetinin Iskadı”, 30 Mayıs 1926, sayı: 1759, s.3.
• HAMDİ, Ahmet, Arnavutluk Hakkında, İstanbul,1920.
• HEATON-AMSTRONG, Captian Duncan, The Six Month Kingdom:Albania 1914, I.B.Tauris&Co.Ltd., London, 2005.
• İslâm Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul, 1991.
• KAÇİ, Nesip, “Atatürk Arnavutluk’ta Nasıl Değerlendiriliyor?”, Atatürk’ün Ölümünün 50. Yılı Sempozyumu (31 Ekim- 1 Kasım 1988), Ankara Üniversitesi, Ankara, 1988, s.49–58.
• KOLLU, Atilla, Türkiye-Balkan İlişkileri 1919–1939, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlke ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış) Doktora Tezi, Ankara, 1996.
• POLAT, Anila, “Türkiye Cumhuriyeti’nin Kurulduğu Yıllarda Arnavutluk Cumhuriyeti İle İlişkileri (1920–1938)”. http://www.hbektas.gazi.edu.tr/
• SOYAK, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar, Yapı Kredi Yayınları, 3.Baskı, İstanbul, Ocak 2006.
• SPHPUZA, Gazmend, “Atatürk ve Türkiye Arnavutluk İlişkileri”, Ankara Üniversitesi TİTE Atatürk Yolu Dergisi, yıl 3, c.2, s.6, Ankara, Mayıs 1990, s. 335-347
• SPHPUZA, Gazmend, “Arnavutluk-Türkiye İlişkileri”, Ankara Üniversitesi TİTE Atatürk Yolu Dergisi, yıl 6, c.3, Ankara, Mayıs 1993, s. 311-321.
• SPHPUZA, Gazmend, “Atatürk ve Türkiye Arnavutluk İlişkileri”, Ankara Üniversitesi TİTE Atatürk Yolu Dergisi, yıl 3, c.2, s.6, Ankara, Mayıs 1993, s. 335-347
• SPHPUZA, Gazmend, “Arnavutluk ile Türkiye Arasında Diplomatik İlişkilerin Kurulması (1923–1926)”, Uluslararası Konferans: Atatürkçülük ve Modern Türkiye, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Yayın No:582, Ankara, 22–23 Ekim 1998, s. 175–182.
• ŞİMŞİR, Bilâl N., Türkiye-Arnavutluk İlişkileri, Büyükelçilik Anıları (1985-1988), Asam Yayınları, Ankara, 2001.
• ŞİMŞİR, Bilâl N., Doğunun Kahramanı Atatürk, Bilgi Yayınevi, Ankara,1999.
• TBMM Zabıt Ceridesi, İçtima 1, Cilt 18, s.12.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Hürriyetin İlânı: İkinci Meşrutiyet’in Siyasi Hayatına Bakış, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2004.
• VICKERS, Mıranda, The Albanians, WBC Ltd., London, 1997.
• Vakit Gazetesi, “Arnavutluk Yunan İhtilafı”, 11 Mayıs 1921, sayı:1230, s.1.
• Vakit Gazetesi, “Arnavutluk’ta Umumî Seferberlik”, 29 Mayıs 1921,sayı:1248,s.1.
• Vakit Gazetesi “Arnavutluk’ta Yunan Aleyhtarlığı Artıyor”,15 Mayıs1921, sayı:1234 s.2.
• Vakit Gazetesi, “Arnavutluk-Yunan İhtilafı”, 8 Mayıs 1921, sayı:1227, s.1.
• Vakit Gazetesi, “Müstakil Arnavutluk”, 27 Nisan 1921, sayı:1216, s.2.
• YEL, Selma, “Atatürk ve İnkılâplarının Arnavutluk’taki Tesirleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, cilt XIX, sayı 55, Mart 2003, s.106–123.