BELİRSİZ ALACAK DAVASINDA ÖZELLİK ARZ EDEN BAZI DURUMLARIN YARGITAY KARARLARI IŞIĞINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2025, Volume: 83 Issue: 2, 696 - 741, 15.05.2025

Ömer Faruk Demir

https://doi.org/10.30915/abd.1607083

Abstract

Belirsiz alacak davası, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile ilk defa yasal zemine kavuşmuştur. HMK m. 107’de düzenlenen belirsiz alacak davası, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren konusu, işlevi ve yargılamadaki işleyişi bakımından tartışma konusu yapılmış doktrin ve yargı kararlarında birçok görüş farklılığına neden olmuştur. Belirsiz alacak davasına ilişkin bu tartışmalara paralel olarak 7251 sayılı Kanun ile yasa koyucu HMK m. 107’de değişiklik yapmıştır. Fakat bu değişikliğe rağmen hala belirsiz alacak davasının uygulanmasına yönelik bir takım belirsizlik ve tartışmalar doktrin ve yargı kararlarında mevcuttur.
Belirsiz alacak davasında hukuki yarar hususu, talep artırımın ne zaman ve kaç kez yapılacağı, hâkimin hangi andan itibaren davacıya talep artırım için süre vereceği, bakiye alacak için ek dava meselesi, zamanaşımı ve faizin başlangıç anı, manevi tazminat alacaklarının bu davaya konu edilebilmesi ve kısmi dava ile olan ilişkisi gibi hususlarda belirsizlik ve tartışmalar mevcuttur. Bu çalışmamızda, belirsiz alacak davasında özellik arz eden bu hususlar güncel Yargıtay kararları ışığında değerlendirilmektedir.

Keywords

Belirsiz Alacak Davası , Talep Artırım , Ek Dava , Hukuki Yarar , Zamanaşımı

EVALUATION OF SOME SPECIAL CASES IN THE UNDETERMİNED CLAİM LAWSUİT IN THE LIGHT OF THE JUDICIAL DECISIONS

Abstract

The undetermined claim lawsuit has gained legal ground for the first time with the Code of Civil Procedure No. 6100. HMK m. 107 of the Code of Civil Procedure, the undetermined claim lawsuit has been discussed in terms of its subject matter, function and functioning in the proceedings since its entry into force, and has caused many differences of opinion in the doctrine and judicial decisions. In parallel with these discussions regarding the undetermined claim lawsuit, the legislator amended Article 107 of the HMK with the Law No. 7251. However, despite this amendment, there are still some uncertainties and discussions in the doctrine and judicial decisions regarding the application of the undetermined claim lawsuit.
There are uncertainties and discussions regarding the legal interest in the undetermined claim lawsuit, when and how many times the claim can be increased, from which moment the judge will give the plaintiff time to increase the claim, the issue of additional lawsuit for the balance receivable, the commencement of the statute of limitations and interest, the possibility of subjecting non-pecuniary damages to this lawsuit and its relationship with the partial lawsuit. In this study, these issues, which are characteristic of the undetermined claim lawsuit, are evaluated in the light of the recent decisions of the Court of Cassation.

Keywords

Undetermined Claim Lawsuit , Claim Increase , Additional Claim , Legal Interest , Statute of Limitations

References

• Akil, Cenk, “Belirli Alacağın Belirsiz Alacak Davasına Konu Edilmesi Durumunda Mahkeme Ne Tür Bir Karar Vermelidir?” YÜFHD, Cilt 14, Sayı 2, 2017, s.195-209.
• Arslan, Ramazan, Yılmaz, Ejder, Taşpınar Ayvaz, Sema ve Hanağası, Emel, Medenî Usul Hukuku, Ankara, Yetkin Yayıncılık, 6. Baskı, 2020.
• Aslan, Kudret, Akyol Aslan, Leyla ve Kiraz, Taylan Özgür, “Koşulları Oluşmadan Açılan Belirsiz Alacak Davasında Mahkemece Verilecek Karar”, in Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan, İzmir, DEÜHFD, Cilt 16, Özel Sayı, 2014 (Basım Yılı: 2015), s.975-1024.
• Atalı, Murat, Ermenek, İbrahim ve Erdoğan, Ersin, Medeni Usul Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları, 4. Baskı, 2021.
• Basım, Aybüke “Kısmi Dava, Belirsiz Alacak Davası Ve Manevi Tazminat Taleplerinin Bu Davalara Konu Olup Olamayacağı Sorunu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 65, Sayı 4, 2016, s.2685-2723.
• Baumann Wey, Sabine, Die unbezifferte Forderungsklage nach Art. 85 ZPO, Zürich, Schulthess Verlag, 2013.
• Budak, Ali Cem “Belirsiz Alacak Davası”, Bankacılar Dergisi, Özel Sayı, 2013, s.82-86.
• Budak, Ali Cem ve Karaaslan, Varol, Medeni Usul Hukuku, İstanbul, Filiz Kitapevi, 2022.
• Budak, Ali Cem ve Karademir, Dilek, “Şartları Oluşmadığı Halde Belirsiz Alacak Davası Açılırsa Hâkim Nasıl Karar Vermelidir?”, YÜFHD, Cilt 13, Sayı 1, 2016, s.130-142.
• Çil, Şahin ve Kar, Bektaş, 6100 Sayılı HMK’ya Göre İş Yargısında Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava, Ankara, Yetkin Yayınları, 2. Bası, 2013.
• Darende, İhsan M., “Belirsiz Alacak Davası-Kısmi Dava İlişkisi”, Leges Hukuk Dergisi, Sayı 25, 2012, s.11-26.
• Ercan, İbrahim, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Belirsiz Alacak Davası”, Medeni Usul Ve İcra İflas Hukukçuları Toplantısı, İzmir, 2012.
• Erdem, Mehmet, Özel Hukukta Zamanaşımı, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2010.
• Ermenek, İbrahim, Medenî Usul Hukukunda Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması, Ankara, Yetkin Yayıncılık, 2014.
• Erzurumlu Işık, Nurbanu, “Davanın Belirsiz Alacak Davası Olarak Açıldığının Dava Dilekçesinde Gösterilmesi Gerekip Gerekmediği Meselesi”, YBHD, Sayı 2, 2024, s.179-221.
• Gözütok, Zeki ve Albayrak, Adem, Alfabetik Medeni Usul El Kitabı, Ankara, Adalet Yayınevi, 2020.
• Karaaslan, Varol, “Manevi Tazminat Davaları Belirsiz Alacak Davası Şeklinde Açılabilir Mi?”, Medeni Usul Ve İcra İflas Hukuku Dergisi, Cilt 10, Sayı 29, 2014/3, s.39-59.
• Karamercan, Fatih, “Belirsiz Alacak Davasından Sonra Ek Dava Açılabilir Mi?”, İMHFD, Cilt 10, Sayı 12, 2022, s.83-107.
• Kazmaz Tepe, Büşra, “Beden Bütünlüğünün İhlalinden Doğan Tazminat Davalarının Dava Türleri Bakımından İncelenmesi”, DEUFHD, Cilt 22, Sayı 2, 2020, s.1123-1153.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, Turhan Kitapevi, 26. Bası, 2022.
• Kırtıloğlu S. Serhat, “Medeni Yargılama Hukukunda Objektif Dava Birleşmesi”, EÜHFD, Cilt 18, Sayı 3–4, 2014, s.133-172.
• Kiraz Taylan, Özgür, “Belirsiz Alacak Davası”, Çatı Dergisi, Sayı 30, 2012, s.16-19.
• Kurtoğlu, Bahar Tuna, Die unbezifferte Forderungsklage Analyse, Problemstellungen und Lösungsansätze, bezogen auf das türkische, schweizerische und deutsche Recht, Berlin, Peter Lang Verlag, 2019.
• Kuru, Baki, Usul El Kitabı Cilt 1, Ankara, Yetkin Yayıncılık, 2020.
• Kuru, Baki ve Aydın, Burak, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku, Ankara, Yetkin Yayıncılık, 7251 sayılı Kanun Değişiklikleri İşlenmiş 4. Baskı, 2020.
• Loosli, Peter, Die Unbezifferte Forderungsklage, unter Berücksichtigung des Kantons Zürich, Zürich, Schulthess Polygraphischer Verlag, 1986.
• Meriç, Nedim, “Hâkimin Davayı Aydınlatma Yükümlülüğü”, DEÜHFD, Cilt 11, Özel Sayı, 2009 (Basım Yılı: 2010).
• Özekes, Muhammet, “Anayasa Mahkemesi’nin Kararı Karşısında Kısmi Dava ile Belirsiz Alacak Davası Arasındaki Sınırın Belirlenmesi Sorunu”, in Emel Hanağası, Mustafa Göksu (Ed.), Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan, Cilt II, Ankara, 2014, s.1589-1606.
• Pekcanıtez, Hakan, Belirsiz Alacak Davası, Ankara, Yetkin Yayınları, 2011.
• Pekcanıtez, Hakan, “Belirsiz Alacak Davasının İş Hukukunda Uygulanması”, DEÜHFD, Cilt 15, Özel Sayı, 2013 (Basım Yılı: 2014), s.933-968.
• Pekcanıtez, Hakan, “İşçilik Alacaklarında Belirsiz Alacak Davası”, in Prof. Dr. Turhan Esener Armağanı, 1. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, Ankara, Seçkin Yayınları, 1.Baskı, 2016.
• Pekcanitez, Hakan, Medeni Usul Hukuku, (Ed. Pekcanıtez, Hakan, Özekes, Muhammet, Akkan, Mine ve Taş Korkmaz, Hülya), Cilt 3, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 15.Bası, 2017.
• Pekcanıtez, Hakan, Atalay, Oğuz ve Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 11.Bası, 2023.
• Simil, Cemil, Belirsiz Alacak Davası, İstanbul, On İki Levha Yayıncılık, 2013.
• Sungurtekin Özkan, Meral, Türk Medeni Yargılama Hukuku, İzmir, Barış Kitapevi, 2013.
• Tanrıver, Süha, “Bedensel Bütünlüğün İhlalinden Kaynaklanan Zararlara İlişkin Olarak Açılabilecek Olan Davaların Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Öngördüğü Dava Tipolojisi Bağlamında İrdelenmesi”, Yeni Yasal Düzenlemeler Işığında Bedensel Zararların Tazmini Esasları ve Usulü Kongresi, 4-6 Nisan 2013, Ankara, 2013.
• Tanrıver, Süha, “Belirsiz Alacak Davası Ve Bu Bağlamda Uygulamada Yaşanan Güncel Sorunlar”, Türkiye Noterler Birliği Dergisi, Sayı 2, 2015, s.3-38.
• Tanrıver, Süha, Medeni Usul Hukuku (Usul), Cilt I, Ankara, Yetkin Yayınları, 2021.
• Yavaş, Murat, “Belirsiz Alacak Davasının İş Davalarına Etkileri”, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş Hukukunda Güncel Sorunlar (2) Seminer-Mayıs 2012, Kadir Has Üniversitesi Yayınları, 2012, s.555-81.
• İnternet Kaynakları:
• www.kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr
• www.kazanci.com.tr
• www.legalbank.net
• www.lexpera.com.tr