YASAKLANMIŞ HAKLARIN GERİ VERİLMESİ KARARININ DEVLET MEMURLUĞUNA GİRİŞ KOŞULLARINA ETKİSİNİN YARGI KARARLARI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2025, Volume: 83 Issue: 3, 537 - 574, 15.10.2025

Fatma Ebru Gündüz , Hakan Gündüz

https://doi.org/10.30915/abd.1724540

Abstract

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde devlet memurluğuna alınmanın genel koşulları tek tek sayılmış ve bunlar arasında negatif bir koşul olarak mahkûmiyete de yer verilmiştir. Devlet memuru olabilmek için kişinin belirli bir süre hapis cezasına mahkûmiyetinin veya Kanun’da sayılan bazı suçlardan dolayı bir mahkûmiyetinin bulunmaması gerekmektedir. Yeni ceza adalet sisteminde kural olarak süresiz hak yoksunluğu öngörülmemiştir; hapis cezasına mahkûmiyetin doğurduğu hak yoksunluğunun hapis cezasının infazının tamamlanmasına kadar süreceği düzenlenmiştir. Bununla birlikte, 5237 sayılı TCK dışındaki bazı kanunlarda süresiz hak yoksunluğuna yer verilmesi nedeniyle, 2006 yılında 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’na eklenen 13/A maddesi ile yasaklanmış hakların geri verilmesi müessesesi yeniden kabul edilmiştir. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alan kişinin devlet memuru olup olamayacağı, şayet bu mahkûmiyet hükmü üzerine devlet memurluğundan çıkarılmış ise, yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının kişinin memuriyete geri dönüşünün yolunu açıp açamayacağı konusunda, 657 sayılı Kanunda açık bir düzenleme bulunmadığı gibi yargı kararları arasında da yeknesaklık bulunmamaktadır. Belirtilen nedenlerle, yasaklanmış hakların geri verilmesi kararının devlet memurluğuna giriş koşullarına etkisi yargı kararları ışığında değerlendirilmiş ve konu açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.

Keywords

yasaklanmış hakların geri verilmesi , devlet memurluğu , yargı kararları , hak yoksunluğu , mahkûmiyet

The Effect of Court Decisions on the Restitution of Forfeited Rights on the Conditions for Entering Civil Service

Abstract

Article 48 of the Civil Servants Law No. 657 lists the general conditions for being a civil servant one by one, and includes conviction as a negative condition among these. In order to become a civil servant, a person must not have been sentenced to a certain period of imprisonment or have been convicted of certain crimes listed in the Law. Indefinite deprivation of rights is not envisaged as a rule in the new criminal justice system; it is regulated that the deprivation of rights caused by a sentence to imprisonment will continue until the completion of the execution of the prison sentence. However, due to the provision of indefinite deprivation of rights in some laws other than the Turkish Penal Code No. 5237, the institution of restitution of forfeited rights was re-accepted with Article 13/A added to the Criminal Records Law No. 5352 in 2006. There is no clear regulation in Law No. 657 and no uniformity among court decisions on whether the person who has decided to restitution of forfeited rights can be a civil servant, and whether the decision to restitution of forfeited rights can pave the way for the person to return to the civil service if he/she has been dismissed from the civil service upon this conviction. For the reasons stated, the effect of the decision to restitution of forfeited rights on the conditions for entering the civil service has been evaluated in the light of court decisions and the issue has been tried to be clarified.

Keywords

the restitution of forfeited rights , civil service , judicial decisions , deprivation of rights , conviction

References

• Akgüner, Tayfun. Kamu Personel Yönetimi. 6. Baskı. İstanbul: Der Yayınevi, 2014.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku. 17. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2023.
• Arslan, Çetin. “Yasaklanmış Hakların Geri verilmesi (5352 sayılı Adli Sicil Kanunu md. 13/A).” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 56, no. 4 (Aralık 2007): 1-54.
• Atay, Ender Ethem. İdare Hukuku. 2. Baskı. Ankara: Turhan Kitabevi, 2009.
• Avcı, Ezgi Maya. “Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi.” Ceza Hukuku Dergisi, no. 18 (Nisan 2012): 257-282.
• Avcı, Mustafa. Devlet Memurları Kanunu Kapsamında Kamu Görevliliğine Giriş. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2009.
• Boz, Selman Sacit, Abidin Kadir İnce, Gizem Elif Büyükyıldırım ve Enis Acar. Kamu Personel Hukuku. Editör Selman Sacit Boz. Ankara: Adalet Yayınevi, 2021.
• Bucaktepe, Adil. Ceza Mahkumiyetinin Devlet Memurluğuna Etkisi. Bursa: Ekin Yayınevi, 2015.
• Çağlayan, Ramazan. İdare Hukuku Dersleri. 12. Baskı. Ankara: Adalet Yayınevi, 2024.
• Çiçek, İbrahim. “Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi (Memnu Hakların İadesi).” Terazi Hukuk Dergisi 8, no. 83 (Temmuz 2013): 82-86.
• Çiftcioğlu, Cengiz Topel. “Memnu Hakların İadesi.” İzmir Barosu Dergisi, no. 2 (Ağustos 2024): 101-128.
• Doru Seyit Rasim. “Devlet Memurluğuna Alınma Şartlarından Biri Olarak Mahkumiyet.” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 73, no. 2 (2015): 49-70.
• Erem, Faruk. “Memnu Hakların İadesi.” Adalet Dergisi, no. 6 (Haziran 1948): 621-649.
• Gözler, Kemal ve Gürsel Kaplan. İdare Hukuku Dersleri. 26. Baskı. Bursa: Ekin Yayınevi, 2024.
• Güçlü, Yaşar. “Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi.” Terazi Hukuk Dergisi, no. 41 (Ocak 2010): 131-147.
• Günday, Metin. İdare Hukuku. 10. Baskı. Ankara: İmaj Yayınevi, 2011.
• Karaaslan, Mehmet. “Suç ve Cezaların Memuriyete Etkisi.” Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, no. 1 (Mart 2009): 95-138.
• Koca, Mahmut ve İlhan Üzülmez. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 17. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2024.
• Özbek, Veli Özer. İnfaz Hukuku. 20. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2025.
• Özgenç, İzzet. Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler. 20. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 2024.
• Tan, Turgut. İdare Hukuku. 5. Baskı. Ankara: Turhan Kitabevi, 2016.
• Turhan, Faruk. “Anayasa ve Milletvekili Seçimi Kanununa Göre Seçilmeye Engel Suç ve Cezaların Yeni Ceza Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi.” Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, no. 1-2 (2007): 55-85.
• Ulusoy, Ali D. Türk İdare Hukuku. 6. Baskı. Ankara: Yetkin Yayınevi, 2023.
• Yılmaz, Zekeriya. “Bir Suçtan Mahkûmiyet Nedeniyle Seçme ve Seçilme Ehliyetinden Yoksunluk.” Terazi Hukuk Dergisi, no. 57 (Mayıs 2011): 32-39.