XIX. YÜZYILIN İKİNCİ YARISINDA PAYAS SANCAĞINDA KULLANILAN MÜSLÜMAN ERKEK ŞAHIS İSİMLERİ

Year 2016, Issue: 56, 303 - 315, 01.10.2016

Salih Akyel

Abstract

Bu makalede XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında Payas kazası Türk kişi adları, dönemin nüfus defterlerine dayalı olarak 1867 yılında Fırka-i Islahiye tarafından yapılan sayımdakiler ele alındı. Bu defterlerdeki toplam 2409 erkek ismi üzerine analitik olarak inceleme yapıldı. 19. Yüzyılın ortalarında Payas kazasında en çok Arapça kökenli isimler kullanılmaktaydı. Ad olarak konulan Mehmed, Ali, Mustafa gibi Arapça kökenli İslami isimlerdir. daha çok peygamber ve onun ehl-i beytinden olan kimselerin isimleri olduğu tespit edilmiştir. Bu adlar, kesinlikle peygamber, halife ve diğer İslam büyüklerinin adlarından alınmıştı. Türkçe ve Farsça kökenli adlar verilirken ise eski Türk dinî inanış ve gelenekleri yansıtan isimler; idarî-askerî ünvan ve terimler; iyi dilek ve temenniler ifade eden adlar; tarihî şahsiyet isimleri, gök cisimleri ve coğrafya isimleri; meslek, hayvan ve maden adları gibi ad gruplarındaki isimler yaygın olarak kullanıldı.

Keywords

Payas, adbilim, İslâmî ad, Arapça, Türkçe, Farsça.

MALE PROPER NAMES USED IN THE SECOND HALF OF THE XIX CENTURY IN PAYAS DEPUTY

Abstract

In this article, Turkish personal names in the Payas district in the second half of the 19th century, those included in the census conducted by the official organization called Fırka-i Islahiye in 1867 based on the population registers of the period, are discussed. An analytical examination has been conducted on the 2409 male names in these registers. In the middle of the 19th century, in the district of Payas, names of Arabic origin were used most often. Most of these are Islamic names of Arabic origin such as Mehmed, Ali, Mustafa, and it has been found that most of them are the names of the Prophet and people of his household. These names were borrowed from the names of the Prophet, caliphs and other major Islamic personalities. When Turkish and Persian names were given, however, names in such name groups as those reflecting ancient Turkish religious beliefs and traditions, administrative-military titles and terms, names denoting good wishes, names of historical personalities, names of heavenly objects, geographical names or professional, animal and mineral names were commonly used.

Keywords

Payas, onomastics, Islamic names, Arabic, Turkish, Persian