ŞÜPHE FESHİNE DAYALI DAVALARDA YARGILAMANIN İADESİ VE YENİDEN YARGILANMA

Year 2020, Issue: 65, 465 - 498, 14.12.2020

Ersin Erdoğan Canan Erdoğan

Abstract

İş sözleşmesi, işçi ile işveren arasında bir güven ilişkisi meydana getirmekte ve buna dayanmaktadır. Taraflar aralarındaki güveni sarsacak nitelikte bir vakıa ile karşılaştıklarında da iş sözleşmesinin devamı istemez ve sözleşmeyi fesih yoluna başvurabilir. Söz konusu bu fesih, şüphe feshi olarak adlandırılmaktadır. Hukukumuzda şüphe feshi doğrudan bir düzenlemeye sahip olmamakla birlikte, genel olarak, işçinin yetersizliğinden kaynaklanan bir fesih nedeni şeklinde değerlendiril-mektedir. Şüphe feshi, üzerinde titizlikle durulması gereken bir fesihtir. Zira şüphe feshinde işverenin güvenini sarsan vakıanın kim tarafından gerçekleştirildiği tam olarak ispatlanamadığından, yanlış bir işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesi ihtimali mevcuttur. Şüphe feshine ilişkin yapılan yargılamada hükmün kesinleşme-sinin ardından yargılamanın iadesine başvurulup başvurulamayacağı sorusu akıllara gelebilir. Bunun için HMK m. 375-376 sayılan nedenlerin varlığı halinde ancak yargılamanın iadesine başvurulabileceği söylenebilir. Ancak belirtilen maddelerdeki her nedenin şüphe feshinin niteliğine uygun olmadığını belirtmek gerekir. Bu kapsamda yargılama sırasında aleyhine hüküm verilen tarafın elinde olmayan nedenlerle elde edilemeyen bir belgenin kararın verilmesinden sonra ele geçirilmesi ile ifadesi karara esas alınan tanığın karardan sonra yalan yere tanıklık yaptığının sabit olması halleri ele alınmaktadır. Ayrıca, son zamanlarda şüphe feshine ilişkin çeşitli yargı kararları ile karşılaşılması sebebiyle, şüphe feshine ilişkin incelenmesi gereken vakıaların incelenmeden karar verilmesi ve bunun akıbeti (yeniden yargılama) değerlendirilmiştir.

Keywords

Şüphe Feshi, İş Sözleşmesinin Feshi, Güven sarsılması, Yargılamanın İadesi, Yalan Yere tanıklık, Yeniden Yargılanma

References

• Ahrendt, Martina, Der Kündigungsschutz bei Arbeitsverhaeltnissen in Frankreich, Baden-Baden 1995.
• Appel, Clemens/Gerken, Doris, “pro und contra Verdachtskündigung”, ArbuR 1995, Heft 6, s. 201-206.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar-Ayvaz, Sema/Hanağası, Emel, Medenî Usûl Hukuku, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019.
• Arslan, Ramazan, Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi, Ankara 1977.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Başbuğ, Aydın, Türk İş Hukukunda Disiplin Cezaları, Türkiye Enerji, Su ve Gaz İşçileri Sendikası -TES-İŞ, Ankara, Ocak 1999.
• Baycık, Gaye, “İş Akdini Fesih Sebebinin Değiştirilmesi”, AÜHFD, Y.2006, C.55, S.1, s.115-134.
• Baycık, Gaye, “Türk Borçlar Kanunu ve İş Kanunu Çerçevesinde Fesih Sebebinin Belirtilmesi ve Değiştirilmesi Sorunu”, Legal İHSGHD, C.9, S.35, Y.2012, s.77-103.
• Baysal, Ulaş, “Şüphe Feshi Kavramı ve Şüphe Feshine İlişkin Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.35, Y.2016, s.83-97.
• Baysal, Ulaş, İşçinin Yetersizliğinden Kaynaklanan Geçerli Sebeple İş Sözleşmesinin Feshi, Adalet Yayınevi, Ankara, Kasım 2011.
• Belling Detlev W., “Die Verdachtskündigung, Arbeitsrecht in der Bewaehrung”, Festschrift für Otto Rudolf Kissel zum 65. Geburtstag, München 1994, s. s.11-50.
• Belling, Detlev W., “Anmerkung zum BAG- Urteil vom 29.07.1993-2 AZR 90/93”, SAE 1994, Heft 6, s.210-217.
• Bernhardt, Marion/Barthel, Thomas, “The ausserordetnliche Tat- und Verdachtskündigung”, AuA 2008, Heft 3, s.150-153.
• Brand, L., “Umstrittene Fragen zur Verdachtskündigung”, RiA 1959, s.278-281.
• Bredemeier, Jörg, “Ausserordentliche Verdachtskündigung- aktuelle Übersicht der Rechtsprechung”, öAT 2014, s.29-30.
• Busch, Mathias, “Die Verdachtskündigung im Arbeitsrecht”, MDR 1995, s.217-223.
• Canbolat, Talat, “İşe İade Kararının Uygulanmasında Dürüstlük Kuralı”, İş Güvencesi ve İşe İade Davaları, Seminer 29 Mayıs 2010, İstanbul 2010, s.81-134.
• Caniklioğlu, Nurşen, “İş Sözleşmesinin İşçiden Kaynaklanan Geçerli Sebeplerle Feshi”, Prof. Dr. Turhan Esener II. İş Hukuku Uluslararası Kongresi, 1. Baskı, İstanbul 2017, s.67-131.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat, İş Hukuku Dersleri, 31. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2018.
• Çopuroğlu, Çağlar, “Geçersiz Fesihlerde Tarafların Fesihten Sonra Öğrendikleri veya İşe İade Sürecindeki Kusurlu Davranışlarının Davaya Etkisi”, İş Hukukunda Genç Yaklaşımlar II, İstanbul 2016, s.171-193.
• Deinert, Olaf, “Die Verdachtskündigung: Neues zu einem alten Thema?”, AuR 2005, Heft 8-9, s.285-297.
• Demir, Fevzi, “Geçerli Sebeple Fesih Kavramı ve Uygulama”, Legal İHSGHD, S.10, Y.2006, s.469-499.
• Demir, Fevzi, İş Hukuku ve Uygulaması, 9. Baskı, İzmir 2016.
• Doğan Yenisey, Kübra, “Şüphe Feshi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.11, Y.2008, s.65-72.
• Dörner, Klemens, “Abschied von der Verdachtskündigung?”, NZA 1992, Heft 19, s.865-873.
• Dörner, Klemens, “Bestandsaufnahme und Kritik eines überkommenen Rechtsinstituts”, AiB 1993, s.147-174.
• Dörner, Klemens, “Neues zur Verdachtskündigung”, AiB 1995, Heft 10, s.663-669.
• Ebeling, Stephan, Die Kündigung wegen des Verdachts, Baden-Baden 2006.
• Edenfeld, Stefan, “Die ausserordentliche Verdachtskündigung- Strafe für den Arbeitnehmer?”, JA 1996, s.379-382.
• Erdoğan, Canan, İş Hukukunda Şüphe Feshi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• Ermenek, İbrahim, “Anayasa Mahkemesinin Bireysel Başvuru Üzerine Verdiği Kararların Medenî Yargılama Hukukuna Yansımaları ve Bu Alanda Ortaya Çıkan Bazı Özel Durumlar”, MİHDER, Cilt 9, Sayı. 26, 2013/3.
• Eylert, Mario, “Die Verdachtskündigung”, NZA-RR, 2014, s.393-408.
• Eylert, Mario/Friedrichs, Anne, “Die Anhörung des Arbeitnehmers zur Verdachtskündigung”, DB 2007, Heft 40, s.2203-2206.
• Fischermeier, Ernst, “Zulaessigkeit und Grenzen der Verdachtskündigung”, Arbeitsgemeinschaft Arbeitsrecht im Deutschen Anwaltverein, Festschrift zum 25 jaehrigen Bestehen, Ed. Bauer, Jubst-Hubertus/Beckmann, Paul Werner/Lunk, Stefan, Boon 2006, s.281;
• Gaul, Björn/Schmidt-Lauber, Stefan, “Die ordnunghsgemaesse Anhörung vor Verdachtskündigung, Wirksamkeitsanforderungen von der Einladung bis hin zur Protokollierung”, ArbRB 2012, s.275-287. Gennard, John/Judge, Graham, Employee Relations, London 2005.
• Günay, Cevdet İlhan, “İşçinin Davranışlarından Kaynaklanan Geçerli Fesih”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.14, Y.2009, s.60-76.
• Hahn, Marius, Die Verdachtskündigung unter Berücksichtigung einer gesetzlichen Regelung, Hamburg 2004.
• Heilmann, Aribert, Verdachtskündigung und Wiedereinstellung nach Rehabilitierung, Heidelberg 1964. Hoefs, Christian, Die Verdachtskündigung, Berlin 2000.
• Hozar, Nağme N., “Alman Hukukunda Şüphe Feshi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık 2008, s.237-243.
• Hromadka, Wolfgang/Maschmann, Frank, Arbeitsrecht Band 1., 6. Auf., Berlin- Heidelberg 2014.
• Joachim, Hans G., “Zur Problematik der Verdachtskündigung”, AuR 1964, s.33-39.
• Kaplan, Kürşat, “Şüphe Feshi ve Türk Hukukundaki Yeri”, Legal İHSGHD, S.27, Y.2010, s.979-998.
• Keser, Hakan, 4857 sayılı İş Kanunu ve Yargıtay Uygulamasında İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshinde Geçerli Sebep, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, Mayıs 2016.
• Kılıçoğlu, Mustafa/Şenocak, Kemal, İş Kanunu Şerhi, 3. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• Klinke, Klaus, “Auf Verdacht hin Kündigung”, AuA 2002, Heft 5, s.224-225.
• Korkmaz, Ramazan, Medenî Usûl Hukuku Açısından Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, İstanbul 2014.
• Köseoğlu, Ali Cengiz, İş Sözleşmesinin İşçiden Kaynaklanan Nedenlerle Bildirimli Feshi, Beta Basım Yayın, İstanbul, Aralık 2011.
• Kuru, Baki, Medeni Usul Hukuku El Kitabı, C. II, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• Langner, Söre/Witt, Boris, “Aktuelles zur Verdachtskündigung”, DStR 2008, s.825-828.
• Lembke, Mark, “Die Verdachtskündigung in Rechtsprechung und Praxis”, RdA 2013, s.82-92.
• Manav, A, Eda, İş Hukukunda Geçersiz Fesih ve Geçersiz Feshin Hüküm ve Sonuçları, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara, Haziran 2009.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş, İş Hukuku, 6.Baskı, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara, 2014.
• Monjau, Herbert, “Die Verdachtskündigung”, DB 1960, s.1067-1070.
• Moritz, Klaus, “Grenzen der Verdachtskündigung”, NJW 1978, Heft 9, s.402-406.
• Müller-Glöge, Rudi/ Preis, Ulrich/ Schmidt, Ingrid, Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 13. Auf., München 2013.
• Namlı, Mert, Türk ve Fransız Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi, İstanbul 2014.
• Naujok, Volker, “Das Spannungsverhaeltnis zwischen Verdachtskündigung und Unschuldsvermutung”, ArbuR 1998, Heft 10, s.398-402.
• Orth, Wolfhard Ulrich, Die Verdachtskündigung im Rechtsvergleich Deutschland, Schweiz, Österreich, und ihre Vereinbarkeit mit Art 6 II EMRK, Wien 2009.
• Otto, Alexander, Der Wegfall des Vertrauens in den Arbeitnehmer als wichtiger Grund zur Kündigung des Arbeitsverhaeltnisses, Berlin 1998.
• Özekes, Muhammet, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku, C. III, İstanbul 2017.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medenî Usûl Hukuku, 7. Bası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2019.
• Pekcanıtez, Hakan, “Bireysel Başvuru Sonunda Verilen Kararların Medenî Yargıya Etkisi”, Anayasa Yargısı S. 35, 2018, s. 73-104.
• Rehbinder, Manfred, Berner Kommentar, Bd. VI/2/2/2, Der Arbeitsvertrag, Art. 331-355 OR, Bern 1992.
• Rehbinder, Manfred, Schweizerischer Arbeitsrecht, 12. Auf. Bern 1995.
• Schlegeit, Tino, Das BAG und die Verdachtskündigung, Frankfurt 2008.
• Scholz, Uwe R., “Kündigung in der Privatwirtschaft wegen Tätigkeit für das Ministerium für Staatssicherheit / Amt für nationale Sicherheit“, BB 1992.
• Schulz, Georg-R., “Verflixte Verdachtskündigung!”, ArbRAktuell 2016, s.365-368.
• Schütte, Reinhard, “Die Verdachtskündigung“, NZA Beil 2, 1991, s.17-23.
• Seeling, Rolf O./Zwickel, Martin, “Die Rechtsprobleme der Verdachtskündigung aus praktischer Sicht”, MDR 2008, s.1020-1025.
• Siebert, Jens, “Ausserordentliche Tat- und Verdachtskündigung und Personalratsanhörung”, Öat 2016, s.51-54.
• Söllner, Alfred/Waltermann, Raimund, Arbeitsrecht, 14. Auf., München 2007.
• Strobel, Michael, Die Rechtsfigur der Verdahctskündigung unter besonderer Berücksichtigung der Rechtslage nach spaeterer Entkraeftung des Verdachts, Hamburg 1966.
• Sümer, Halûk Hâdi, “İş Sözleşmesi Feshedilen İşçinin İşe İade Davası Devam Ederken İşveren Tarafından İşe Davet Edilmesi”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S.4, Y.2006, Davet Edilme, s.90-94.
• Süzek, Sarper, İş Hukuku, 16. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul 2018, s.603; Demir, 2016.
• Tolu, Hazal, İş Sözleşmesinin Haksız Feshi, 1. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2017.
• Umar, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2014.
• v. Hoyningen-Huene, Gerrick/Linck, Rüdiger/Krause, Rüdiger Kündigungsschutzgesetz Kommentar, 15. Auf., München 2013.
• Vitali, Marco, “Die Verdachtskündigung im System von Art 337 ff OR”, ArbR 2000, s.97-122.
• von Steinau-Steinrück, Robert/Glanz, Peter, “Die Verdachtskündigung in der Praxis“, NJW-Spezial 2008, s.274-275.
• Zborowska, Katarzyna, Die ausserordentliche Verdachtskündigung, Mainz 2014.