İMAR HUKUKUNDA BEDELSİZ TERK UYGULAMALARI VE MÜLKİYET HAKKI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Sayı: 72, 323 - 348, 15.05.2024

Mehpare Çaptuğ Dilek

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1484026

Öz

İmar hukukunda bedelsiz terk, özel mülkiyette bulunan bir taşınmazın tamamı veya bir bölümünün, kamu hizmetlerinin yerine getirilmesinde kullanılmak üzere, malike herhangi bir bedel ödenmeksizin, görevli ve yetkili idare lehine terk edilmesidir. Malik taşınmazının terk ettiği kısmı karşılığında ayni ya da nakdi bir karşılık almamaktadır. Ancak yapılan imar uygulamaları sonucunda taşınmazının değerinin artması, özel parselasyon talebinin yerine getirilmesi, taşınmazının kalan kısmında yapılaşmaya gidebilmesi ya da yapılaşma imkânının artması gibi bazı menfaatler elde edebilmektedir. İmar hukukunda bedelsiz terk uygulaması çeşitli kanunlarda öngörülmektedir. Bunun yanı sıra kanuni bir dayanağı olmaksızın yapı izni karşılığında malikin muvafakati ile bedelsiz terk uygulaması söz konusu olabilmektedir. Tüm bu bedelsiz terk uygulamaları kişilerin mülkiyet hakkını sınırlandırmaktadır. Bu sınırlandırmaların hukuka uygun yapılması ise önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bedelsiz Terk, Bedelsiz Devir, Kamulaştırmasız El Koyma, Arazi ve Arsa Düzenlemesi, Düzenleme Ortaklık Payı, Mülkiyet Hakkı

Kaynakça

• Bakırcı M. K, “Bedelsiz Terk Uygulamasının Özel Hukuk Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi”, C. 12, S. 2, Aralık 2022, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss.1005-1045.
• Bilgin H, “7153 ve 7181 Sayılı Kanunlarla İmar Kanununda Yapılan Değişiklikler Üzerine Bir İnceleme”, C. 6, S. 2, Temmuz 2020, Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 339-385.
• Boyar O, “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararlarında Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2004.
• Gemalmaz H. B, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• Gözler, K, Anayasa Hukuku Dersleri, 27. Baskı, Ekin Yayıncılık, Bursa, 2023.
• Gözler K, İnsan Hakları Hukuku, Ekin Yayıncılık, Bursa, 2017.
• Günday M, İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2011.
• Güran S, İfade Hürriyeti Üzerinde İdare’nin Yetkileri, İstanbul, 1969.
• Güzel B, “Türk İmar Hukukunda Düzenleme Ortaklık Payı (DOP) ve Kamu Ortaklık Payı (KOP)”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Kalabalık H, İnsan Hakları Hukukuna Giriş, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Kalabalık H, İmar Hukuku Dersleri, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Kutlu Gürsel M, Kamulaştırma Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Memiş E, Anayasa Hukuku Notları (Türkiye’de Anayasa Gelişimleri Eğrisi, 1808-2011), 6. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2011.
• Metin Y, Ölçülülük İlkesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
• Oğurlu Y, Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
• Örücü E, Taşınmaz Mülkiyetine Bir Kamu Hukuku Yaklaşımı: Mülkiyet Hakkının Sınırlanması, Sulhi Garan Matbaası, İstanbul, 1976.
• Özay İ. H, Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2004.
• Özbudun E, Türk Anayasa Hukuku, 12. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2011.
• Sağlam F, Temel Hakların Sınırlanması ve Özü, AÜSBF Yayınları, Ankara, 1982.
• Sancakdar O, İmar Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2024.
• Şahiniz C. S, Teori ve Uygulamada Kamulaştırmasız El Koyma, İdarenin Özel Mülkiyetteki Taşınmazlara Hukuka Aykırı El Koyması, Seçkin Yayınları, Ankara, 2006.
• Şimşek S, İmar Kanunu 18. Madde Uygulamaları İtiraz Ve Dava Yolları (Arazi Ve Arsa Düzenlemeleri), 5. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Tanör B/Yüzbaşıoğlu N, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 20. Bası, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Tetik A. T, “İmar Hukukunda İfraz ve Tevhit İşlemleri”, S. 158, Y. 34, Ocak-Şubat 2022, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, ss. 125-190.
• Tezcan D/Erdem M. R/Sancakdar O/Önok R. M, İnsan Hakları El Kitabı, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Topuz M, “İmar Hukukunda İfraz ve Tevhid İşlemleri”, C. 94, S. 4, Temmuz- Ağustos 2020, İstanbul Barosu Dergisi, ss. 120-127.
• Yıldırım R, “İdâreye Taşınmaz Mal Kazandıran Bedelsiz Terk, Devir ve Temlikler”, C. 1, S. 2, Temmuz 2016, KTO Karatay Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 13-22.
• Yılmaz M, “İmar Kanunu’nun 18. Maddesi Çerçevesinde Düzenleme Ortaklık Payı Kavramı ve Uygulamaları”, C. 16, S. 3-4, 2010, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, ss. 37-83.