VERGİ DENETİM KURULUNUN YÜKSEK GELİR GRUPLARI GÖZETİM ÇALIŞMALARININ VERGİ HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2025, Sayı: 75, 351 - 365, 08.10.2025

Derviş Altınok

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1799431

Öz

Vergi Denetim Kurulu, kayıt dışı ekonomiyle mücadelede aktif rol üstlenmektedir. Sektör ve grup bazında, faal ve potansiyel mükelleflerin mali bilgilerini analiz etmekte ve tespit ettiği vergisel risklere yönelik önleyici programlar yürütmektedir. Yüksek Gelir Grupları İzleme ve Uyum Programı kapsamında, mükelleflerin vergiyle ilgili sorumluluklarını tam ve gereği gibi yerine getirmesine yönelik gözetim çalışmaları yapmakta, belirlenen riskleri taşıyan mükellefleri bilgilendirerek bu hususlarla ilgili açıklama yapmalarını istemektedir. Bu çalışmalar sonucunda yeterli ve tatmin edici açıklama yapılmadığı ve vergisel yükümlülüklerin de gönüllü olarak yerine getirilmediği durumda vergi denetimi yapılabilmektedir. Bu makalede Kurul tarafından yürütülen gözetim çalışması, izaha davet ve bilgi isteme müesseseleri ile karşılaştırmalı olarak incelenerek vergi hukukunun temel ilkeleri kapsamında niteliği ve sonuçları değerlendirilmektedir. Yukarıda belirtilen denetim faaliyetlerinin bir sonucu olarak, haksız vergilendirmeyi önlemek ve vergilendirilebilir hususların gözden kaçmamasını sağlamak için, vergi idaresinin, kayıt dışı bırakılan vergi ve buna neden olan olayları, vergi usul hukukuna uygun, soyut veya öznel değerlendirmelerden uzak, somut ve objektif delillere dayalı denetim yöntemleri kullanarak ispatlaması gerektiği ifade edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vergilendirme , Vergi incelemesi , İspat

Evaluation of the Tax Inspection Board’s Oversight Activities of High-Income Groups from a Tax Law Perspective

Öz

The Tax Inspection Board plays an active role in combating the informal economy. It analyzes the financial information of active and potential taxpayers on a sector and group basis and implements preventive programs targeting identified tax risks. Under the High Income Groups Oversight and Compliance Program, it conducts oversight activities aimed at ensuring taxpayers fully comply with their tax obligations, informing taxpayers carrying identified risks and requesting explanations regarding these matters. If sufficient and satisfactory explanations cannot be provided and tax obligations are not voluntarily fulfilled as a result of these activities, a tax audit may be conducted. This article examines the oversight activities carried out by the Board, inviting explanations and requesting information, in a comparative manner, and evaluates their nature and consequences within the framework of the fundamental principles of tax law. It is stated that as a result of the aforementioned oversight activities, in order to prevent unjust taxation and ensure that taxable matters are not overlooked, the tax administration must prove the events giving rise to the unrecorded tax and the associated tax liability using audit methods compliant with tax procedural law, free from any abstract or subjective assessments, and based on concrete and objective evidence.

Anahtar Kelimeler

Taxation , Tax inspection , Evidence

Kaynakça

• Gözler K/ Kaplan G, İdare Hukuku Dersleri, 17. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2015.
• Gümüşkaya G, Vergi Hukukunda İspat, Onikilevha, İstanbul, 2024,
• Kaneti S , Vergi Hukuku, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1989.
• Karakoç Y, Genel Vergi Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2024.
• Karataş Durmuş N, “Vergi Hukukunda İspat ve Delil”, C.18, S. 3-4, 2014, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss.505-528.
• Mutluer M K/ Dayanç Kuzeyli N N, Vergi Hukuku Genel ve Özel Hükümler, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2019.
• Oktar S A, Vergi Hukuku, 11. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul, 2016.
• Ortaç, F R/ Yılmaz Furtuna, E, “Pişmanlıkla Verilen Beyannamenin İhtirazî Kayıtla Verilebilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”, C. 8, S. 2, 2017, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss: 423 - 452.
• Öncel M/ Kumrulu A/ Çağan N/ Göker C, Vergi Hukuku, 33. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2024.
• Pekcanıtez H/ Atalay O / Özekes M, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 3. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2015.
• Saban N, Vergi Hukuku, 11. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• Şenyüz D/ Yüce M/ Gerçek A, Vergi Hukuku (Genel Hükümler), 13. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2022.
• Şişman G, “Demokratik Ülkelerin Anayasalarında Yasallık, Mali Güce Göre Vergilendirme ve Eşitlik İlkelerinin Vergi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”. C. 17, S. 2, 2009, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss.31-48.
• Taşkan Y Z, Vergi Hukuku, 7. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2024.
• Türk Hukuk Kurumu, Türk Hukuk Lügatı, 3. Baskı, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü, Ankara, 1991.