The Temple Church at Epiphaneia in Cilicia Pedias and its Terracotta Frieze

Year 2023, Issue: 26, 233 - 255, 29.12.2023

Orçun Erdoğan Hatice Pamir

https://doi.org/10.47589/adalya.1414694

Abstract

2006 yılından beri Hatay Arkeoloji Müzesi b a ş k a n l ı ğ ı n d a s ü r d ü r ü l e n E p i p h a n e i a kazılarında çok sayıda yapı kalıntısı ortaya çıkarılmıştır. Bunlar arasında en ilginç buluntu grubuna sahip yapılardan biri Tapınak Kilisesi’dir. İlk kez 1892 yılında bahsedilen kilise, Sütunlu Cadde’nin 40 m güneyinde, erken döneme ait bir antik yapı üzerine oturmaktadır. Ana bünyesini doğuda sütunlarla ayrılmış üç nefli bir naos ile batıda olasılıkla bir narteks oluşturur. Apsisin iki yanında dikdörtgene yakın planlı iki oda bulunur. Sadece en alt sıra örgü taşları günümüze ulaşabilen yapının büyük bir bölümü mozaiklerle; kısmen mermer, tuğla ve opus sectile ile döşenmiştir. Kilisede ele geçen en sıra dışı buluntu grubunu mimari terrakotta parçalar oluşturur. Diş kesimi ve kyma rekta gibi farklı tuğla formları ile bezeme kısmındaki staurogram, haç, svastika, akanthus, yumurta-ok ve boncuk dizisi benzeri süslemeleri temel alınarak üç ana tip içinde sınıflandırılmıştır. Her bir tip ve bu tiplerin alt gruplarında karşılaşılan biçimsel ve süsleme özellikleri, benzer bir in situ örneği bulunamayan bu parçaların özgününde çatı altındaki saçaklık ile belki de pencere ve kapı gibi mimari ögelerin üst kısımlarında bulunduklarına işaret etmektedir. Arkeolojik buluntular ile karşılaştırmalı örnekler, kilise ve terracotta parçaların MS beşinci ya da altıncı yüzyıla ait olduklarını göstermektedir.

Keywords

mimari terrakotta, entablatür, konsol, korniş, diş kesimi, staurogram

Thanks

We would like to give special thanks to Kamuran Öncü and Özen Turan for their contributions in the drawings and to the Hatay Archaeology Museum for their collaboration.

References

• Alföldi-Rosenbaum, E. 1980. The Necropolis of Adrassus (Balabolu) in Rough Cilicia (Isauria). DenkschrWien 146. Ergänzungsbände zu den TAM 10. Vienna: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
• Balmelle, C., M. Blanchard-Lemée, J. Christophe, J.P. Darmon, A.M. Guimier-Sorbets, H. Lavagne, R. Prudhomme, H. Stern. 1985. Le décor géométrique de la mosaïque romaine. Répertoire graphique et descriptif des compositions linéaires et isotropes. Paris: Picard.
• Bayliss, R. 1997. “The Alacami in Kadirli: Transformations of a Sacred Monument.” AnatSt 47:57-87.