Büyükşehir Belediye Kanunu’nun Kahramanmaraş İli Ölçeğinde Analizi

Year 2014, , 102 - 135, 01.10.2014

Mehmet Gürbüz Uğur Yıldırım Aziz Belli

https://doi.org/10.30803/adusobed.188832

Cited By: 7

Abstract

Türkiye’de şehirlerin nüfus ve mekânsal alan olarak büyümesi ve toplumun
belediyelerden hizmet beklentilerinin artması, belediye kanununda yeni düzenlemeler
yapma ihtiyacını doğurmuştur. Bu nedenle, 1982 Anayasasında büyük yerleşim
birimleri için özel yönetim birimleri kurulabilir hükmü getirilmiş ve bu hükme
dayanılarak 1984 yılında ilk defa büyükşehir belediyesi (BŞB) kurulmuştur. Daha sonra
büyükşehir belediyesi ile ilgili birkaç düzenleme yapılmış ve son olarak 2012 yılında
6360 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunla birlikte 2014 yılı yerel
seçimlerinden sonra büyükşehir olan Kahramanmaraş’ta, belediye sınırı il mülki
sınırları ile birleştirilmiş, belde belediyeleri kapatılmış, belde, bucak ve köylerin idari
statüleri kaldırılarak tüzel kişiliği olmayan mahalle statüsüne dönüştürülmüştür.
Büyükşehir kanunu kabul edilmeden önce sadece şehir ve kasabaların mücavir alan
sınırı içerisinde hizmet veren belediyeler, bu kanun ile beraber kırsal yerleşmelere de
hizmet vermeye başlamıştır. Bu değişiklik belediye yönetim anlayışında bir ezberi
bozmuş ve merkez (şehir) yönetiminden mekânsal alan yönetimine geçilmiştir.
Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’nin hizmet alanının mülki sınırlar olarak
belirlenmesi ve belde belediyelerinin kapatılması ölçek ekonomileri bakımından olumlu
bir gelişme olup belediye hizmetlerinin etkin ve verimli sunulması yoluyla hizmet birim
maliyetlerinin düşürülmesi sağlanacaktır. Fakat il merkezinden yüksek ve sıradağlarla
ayrılmış kuzey bölgelerinde hizmet maliyetinin artacağı, görev, yetki, sorumluluk,
temsil ve katılım açısından önemli değişiklikler ortaya çıkacağı belirlenmiştir.
Kahramanmaraş ilindeki belediyeler arasında değişen görev, yetki ve sorumluluk
dağılımının rantabl bir şekilde sürdürülmesi mümkün görülmemektedir. Büyükşehir
belediyesinin yükümlü olduğu hizmetlerini sorumlu olduğu bölgelere götürmesinde ilin
coğrafi büyüklüğü, topografik çeşitliliği ve mekânsal uzaklığı hizmetlerin kalite ve birim
maliyeti kadar hizmetin ihtiyaç olduğu zamanda ulaştırılmasını da etkileyecektir. Aynı
zamanda şehirler için hazırlanan belediye mevzuatımız ve hizmet kültürümüz kırsal
alanlara hizmet vermeye uygun değildir. Bu nedenle Büyükşehir Belediye Kanunu ile
belediye hizmet alanına giren kırsal bölgelerde kırsal politikaların uygulanmasında
yeni sorunlar ortaya çıkabilir. Öte yandan yerel yönetimlerde yetki, kaynak ve ölçek
büyüklüğünü artıralım anlayışına dayanılarak yapılan yönetsel dönüşümle ve
bütünşehir/büyükşehir düzenlemesi ile ilin coğrafi/mülki sınırlarına taşınması bölgesel
yönetim tartışmalarını da beraberinde getirecektir

Keywords

Büyükşehir Belediye Kanunu, Kahramanmaraş, Değişiklikler

References

• AK PARTİ YEREL GENEL MERKEZİ YEREL YÖNETİMLER BAŞKANLIĞI, (2012). Sorular ve Cevaplarla
• (www.akparti.org.tr/upload/documents/akparti_buyuksehir_yasasi.pdf ) Yeni Büyükşehir Belediye Yasası, ARIKBOĞA, E., (2007a). “Türk Yerel Yönetim Sisteminde Reform ve Yeni Kamu Yönetimi”, Kamu
• Yönetimi Yazıları, B. Eryılmaz, M. Eken, M. L. Şen (Der.), Nobel Yayınları, ss. 42–70. ARIKBOĞA, E., (2007b.) “Yerel Yönetimlerde Ölçek Sorunu ve Belediye Reformu”,
• V. Kamu Yönetimi Forumu (18–20 Ekim 2007), Umuttepe, Kocaeli.
• ARIKBOĞA E. (2008) “Türkiye’de Belediyelerin Büyüklüğü ve Kentin Bütünlüğü Sorunu: Reform ve Uygulama Analizi”, (Ed. F. Neval Genç, Abdullah Yılmaz, Hüseyin Özgür) “Dönüşen Kentler ve Değişen
• Yerel Yönetimler içinde”, Gazi Kitabevi, Ankara, s. 299–330. ARIKBOĞA E., (2009), “Ölçek Reformunun Büyükşehir Belediye Meclislerindeki Temsil Adaletine
• Olumlu Etkileri”, 4. Ulusal Yerel Yönetimler Sempozyumu, 2009, TODAİE, s. 737-754
• ARIKBOĞA E. (2013), “Geçmişten Geleceğe Büyükşehir Belediye Modeli”, (Ed. M.AKif ÇUKURÇAYIR)
• “Yerel Politikalar Akademik Araştırma ve Düşünce Dergisi”, Ocak/Haziran 2013 s. 48-96
• ATMACA T. (2013), “Optimal Belediye Büyüklüğü ve Yeni Büyükşehir Belediye Yasası”,
• Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2013, Cilt 3, Sayı 2, ss.168-184
• CANPOLAT H. (2010), “Türk Yerel Yönetim Sisteminde Ölçek Reformları ve 5747 Sayılı Kanunla İlgili
• Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi”, Türk İdare Dergisi, S.467 (Haziran 2010), s.79-113.
• Kahramanmaraş Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, (2011), Kahramanmaraş İli Çevre Durum Raporu, ÇED
• Hizmetleri ve Çevre İzinleri Şube Müdürlüğü, Kahramanmaraş. DEMİRCAN S.E. (2008), “Yeni Ekonomik Düzende Küreselleşme Yerelleşme Bağlamında Belediyelerde
• Yeni Mali Yönetim Anlayışı”, Erciyes Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı: 30, Ocak-Haziran 2008, ss.99-128
• DİNÇER B., ÖZASLAN M. ve KAVASOĞLU T., (2003). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik
• Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003), Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara,
• ERAYDIN, K., GÜL, E., ÇEVİK, B., DEMİR, E. (2012), Türkiye’de İllerin gelişmişlik Düzeyi
• Araştırması, İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü. ERKUL, H., 2010. Türkiye’de Yerel Yönetimler, Detay Yayıncılık, Ankara, 210 s.
• EKER, F., (2013), “Kahramanmaraş’ın TarihiCoğrafyasına Bir Bakış” , KSÜ Sosyal Bilimler
• Dergisi, Cilt:10, Sayı:2, Sayfa:25-38, Kahramanmaraş. GOOGLE Haritalar, https://maps.google.com , (E.T. 12.03.2014)
• GÜNGÖR, H., (2013). “Yeni Büyükşehir Yönetimi ve Geçiş Nedenleri”, KAYSEM-8 Kuramdan
• Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar Bildiri Kitabı. GÜRBÜZ, M., SANDAL, E.K. ve KARABULUT, M. (2004). “Kahraman Maraş’ın Kuruluşu,
• Gelişimi ve Mekansal Analizi”, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, DPT ve Pamukkale Üniversitesi, 1, ss.276-285. GÜRBÜZ, M., (2012), “Kahramanmaraş İlinin Genel Çoğrafi Özellikleri ve Turizm Potansiyeli”,
• (Ed. İlyas Gökhan, Mesut Akben, Kemalettin Koç), “Kahramanmaraş Kültürü”, KSU Kahramanmaraş ve Yöresi Kültür Değerlerini Araştırma ve Uygulama Merkezi, s. 127-214
• GÜRBÜZ, M., (2013), Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Sınırları İçerisindeki Yerleşmelerin
• Fonksiyonel Özellikleri, KSÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Basılmamış Yüksek Lisans Projesi, Kahramanmaraş. GÜVEN H. S. (1982) “Değişen Yerel Hizmet Kavramı ve Yerel Yönetimlerde Ölçek Sorunu” Amme İdaresi
• Dergisi, C: 15, Sayı: 4, (Aralık 1982), s. 27-48
• Harita Genel Komutanlığı, http://www.hgk.msb.gov.tr/, (E.T. 20.03.2013).
• İZCİ, F. ve TURAN, M., (2013). “Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 Sayılı Yasa İle
• Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler:Van Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (1), ss.117-152. KARAGEL H. (2012) “Çoğrafi yerellik ve Şehirleşme İlişkisi Bakımından Türkiye’de Büyükşehir
• Olgusunun Çoğrafi Analizi” UJES 2012, III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu, Hatay.
• Kahramanmaraş İl Tarım Müdürlüğü, (2006), “Kahramanmaraş Tarım Master Planı”,
• Kahramanmaraş Ticaret ve Sanayi Odası http://www.kmtso.org.tr, (E.T. 08.03.2014)
• Kalkınma Bakanlığı, http://www.kalkinma.gov.tr, KELLİNG J. “Urban-Rural Relationships in Metropolitan Areas of Influence” http://www.eurometrex.org, (E.T.:28.03.2013).
• KIZILBOĞA R. ve ÖZASLAN K., 2013. “İl Özel İdaresi ile Yatırım İzleme ve Koordinasyon
• Başkanlığının İncelenmesi”, (Ed. Yakup Bulut, Veysel Eren, Sedat Karakaya, Abdullah Aydın), Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler ve Kentsel Politikalar, Pegem Akademi, Ankara, s. 780-789
• KORKMAZ, H., 2001, Kahraman Maraş Havzası’nın Jeomorfolojisi, Kahraman Maraş Valiliği, İl
• Kültür Müdürlüğü Yayınları No:3, Kahraman Maraş. KOYUNCU E., “Yenilenen Yerel Yönetim Sisteminde Belediye ve İl Özel İdarelerinin Genel Bütçe Gelirlerinden Alacakları Payların Karşılaştırmalı Analizi”, Kasım 2012, TEPAV
• ÖKMEN M. ve Parlak B. (2013), “Kuramdan Uygulamaya Yerel Yönetimler İlkeler Yaklaşımlar ve Mevzuat”, Orion Kitabevi, Ankara.
• ÖZGÜR H. “Metropoliten Alanların Yönetimine Kamu Tercihi ve Klasik (Metropoliten Reform) Yaklaşımlarının Bakışları” Yerel Siyaset Dergisi Haziran 2008, Sayı 30
• URAK, http://www.urak.org, E.T. 04.03.2014
• USTA E., “Yerel Yönetimlerde Mali bağımlılık Sorunu” DPT, Yerel Yönetimler Forumu, 15 Eylül 2010
• TEKEL A. “Metropoliten Planlamanın Önemi ve Gerekliliği Üzerine” Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, C: 11 Sayı: 1 (Ocak 2002) s.42-55.
• TEPAV, http://www. tepav.org. tr. E.T. 10.03.2014
• TOPAL A.K. (2005), “Optimal Yerel Yönetim Büyüklüğüne Kuramsal Yaklaşım”, (Ed. H. Özgür & M. Kösecik), “Yerel Yönetimler Üzerine Güncel Yazılar- I”, s. 449-470.
• Türkiye İstatistik Kurumu, http://www.tuik.gov.tr , E.T. 12.03.2014
• Sayılı On Üç ilde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu