Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Lif Kalitesi Üzerine Çevrenin Etkisi

Yıl 2023, , 135 - 142, 30.06.2023

Mustafa Ali Kaynak , Mustafa Kurt

https://doi.org/10.25308/aduziraat.1280909

Öz

Bu araştırma, çevrenin lif kalitesi üzerine etkilerini belirlemek amacıyla, Ege Bölgesinde beş farklı havzada yer alan Aydın ilinin Söke ve Efeler ilçesinde, İzmir ilinin Torbalı, Menemen ve Bergama ilçesinde Denizli ilinin Sarayköy ilçesinde, Manisa ilinin Akhisar ilçesinde ve Muğla ilinin Milas ilçesinde 2020 yılı yetiştirme sezonunda, materyal olarak Gloria pamuk çeşidi kullanılarak, tesadüf parselleri deneme desenine göre yürütülmüştür. Araştırmada, lokasyonlar (ilçeler) arasında nep sayısı, nep büyüklüğü, çırçır randımanı, lif kopma dayanıklılığı, lif inceliği, lif uzunluğu, lif uzunluk uyumu indeksi, lif olgunluğu, lif kopma uzaması, kısa lif içeriği, lif sarılık derecesi, lif parlaklığı ve lifteki çepel sayısı yönünden önemli oranda, 100 tohum ağırlığı özelliği yönünden ise önemsiz oranda farklılık olduğu saptanmıştır. Çalışmada, 100 tohum ağırlığının çevre koşullarından etkilenmediği, diğer özelliklerin ise çevre koşullarından etkilendiği, çırçır randımanı yönünden Söke, lif uzunluğu yönünden Menemen, lif uzunluğu uyumu yönünden, Bergama, Efeler ve Menemen, lif inceliği yönünden Milas ve Menemen, lif kopma dayanıklılığı yönünden Bergama, lif olgunluğu yönünden Söke, Torbalı ve Efeler, kısa lif içeriği yönünden Bergama ve Efeler, lif kopma uzaması yönünden Menemen, lif parlaklık derecesi yönünden Bergama, lif sarılık derecesi yönünden Söke, lifteki çepel sayısı yönünden Söke, Efeler ve Bergama, nep sayısı yönünden Efeler ve Söke,nep büyüklüğü yönünden ise Söke ilçelerinde yetiştirilen pamukların daha kaliteli olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, Yetişme Koşulları, Teknolojik Özellikler

Destekleyen Kurum

Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

Proje No: ZRF-20014

The Effect of Environment on Fiber Quality in Cotton (Gossypium hirsutum L.)

Öz

The study was carried out to determine effect of environment on fiber quality in cotton grown in the Efeler and Söke areas of Aydın province, Bergama, Menemen, Torbalı areas of İzmir province, Sarayköy area of Denizli province, Milas area of Muğla province, Akhisar area of Manisa province,in the Aegean Region of Turkey in 2020.In this study Gloria variety was used as research material.The experiment was arranged as randomized complete plots design. The effect of locations on nep count, nep size, ginning percentage, fiber strength, fiber fineness, fiber length, uniformity index of fiber length, maturity degree of fiber, fiber elongation, short fiber content, yellowness rate of fiber, fiber brightness, trash count in fiber, were found to be significant. The effect of locations on 100 seed weight were found to be insignificant. In the study, it was determined that 100 seed weight was not affected by environmental conditions, while other characteristics were affected by environmental conditions. It was determined that the cotton grown in Söke area was most highest in terms of ginning percentage, maturity degree of fiber, yellowness rate of fiber, trash count in fiber, nep count and nep size. Menemen area gave the highest value in terms of fiber length, uniformity index of fiber length, fiber fineness and fiber elongation. The treatments of uniformity index of fiber length, short fiber content and trash count of cotton fiber were highest obtained in Bergama and Efeler areas. Torbalı and Efeler areas gave as highest as maturity degree of fiber the cotton grown in Söke area. Milas area showed similarly the highest value in terms of fiber fineness as compared Menemen. The cotton in Bergama area belongs to the highest value in terms of fiber strength and fiber brightness..

Anahtar Kelimeler

Cotton, growing conditions, technological properties

Proje Numarası

Proje No: ZRF-20014

Kaynakça

• Anonim (2020) Meteoroloji Genel Müdürlüğü Verileri.
• Anonim (2022) İCAC verileri. https://www.icac.org/DataPortal/DataPortal?Units= Area&Year=2021/22%20proj,Erişim Tarihi:20/06/2022
• Anonim (2023a) Growth and Development of a Cotton Plant. https://www.cotton.org/tech/ace/growth-and-development.cfm, ErişimTarihi: 17/01/2023,
• Anonim (2023b) Learn About The Effect of Fiber Neps. https://www.cottonusa.org/expert-outlooks/learn-about-the-effect-of-fiber-neps, ErişimTarihi: 17/01/2023.
• Basbag S, Gencer O (2004) Investigations on the Heritability of Seed Cotton Yield, Yield Components and Technological Characters in Cotton (Gossypium hirsutum L.). Pakistan Journal of BiologicalSciences. 7(8): 1390-1393.
• Bednarz CW,Shurley WD,Anthony WS (2002)Losses in Yield, Quality and Profitability of Cotton from Improper Harvest Timing. Agronomy Journal,94:1004-1011.
• Cantu J, Krifa M, Beruvides M (2007) 1864 Fiber Neps Generation in Cotton Processing. Texas Tech University,World Cotton Research Conference-4, Lubbock, Texas, USA, 10-14 September 2007 pp.unpaginated ref.12 https://www.cabdirect.org/cabdirect/search/?q=ct%3a%22World+Cotton+Research+Conference-4%2c+Lubbock%2c+Texas%2c+USA%2c+10-14+September+2007.%22&page=3&rct=false, ErişimTarihi: 19/01/2023.
• Desalegn Z, Ratanadilok N, Kaveeta R (2009) Correlation and Heritability for Yield and Fiber Quality Parameters of Ethiopian Cotton (Gossypium hirsutumL.) Estimated from 15 (diallel) Crosses. Kasetsart J. (Natural Science) 43, pp: 1–11.
• Dever JK and Baker RV (1988) Influence of Cotton Fiber Strength and Fineness on Fiber Damage During Lint Cleaning. Textile Res. 58 (8):433-438.
• Frydrych I, Matusiak M (2002) Predicting the Nep Number in Cotton Yarn—Determining the Critical Nep Size. Textile Research Journal 72(10):917-923
• Jost P ( 2005) Cotton Fiber Quality and the Issues in Georgia. Department of Crop and Soil Sciences. CooperativeExtension Services. [e-mail]. Bulletin 1289 /July2005
• Kabak R, Kaynak MA (2021) Üretici Koşullarında Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Yaprak Döktürücü Uygulamasının Bazı Morfolojik Özellikler Üzerine Etkisi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 18 (1):133-140
• Kıllı F, Efe L, Mustafayev S (2005) Genetic and Environmental Variability in Yield, Yield Components and Lint Quality Traits of Cotton. International Journal Of Agriculture&Biology, 7(6):1007-1010.
• Krieg DR (2002) Fiber Quality Genetic and Environmental Affectors. Texsas Tech University Lubbock, TEXAS. [www.cottoninc.com/2002 Conference Presentations /Fiber Quality Genetics], ErişimTarihi: 15/05/2011.
• Mangialardı GJ, Meredıth WRJR (1990) Relationship of Fineness, Maturity, and Strength to Neps and Seed-Coat Fragments in Ginned Lint. Transaction of the ASAE,33 (4): 1071-1074.
• Meredith WRJR (1986) Fiber Quality Variation Among USA Cotton Growing Regions. Proc. Beltwide Cotton Conferance. National Cotton Council, pp. 105-106.
• Metzer RB, Supak J (1987) Cotton Harvest-Aid Chemicals. Texas Agricultural Extension Service, https : / /hdl .handle.net /1969 .1 /145891. Erişim Tarihi: 18/01/2023
• Quisenberry JE, Kohel RJ (1975) Growth and Development of Fiber and Seed in Upland Cotton. Crop Science, 15:463-467.
• Oğlakçı M, Gencer O (1992) Pamukta Yaprak Döktürmenin Verim ve Kalite Unsurlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Harran Üni. Zir. Fak. Dergisi. 3 (3), 11-21.
• Özbek N, Kaya H, Borzan G, Karademır Ç, Oğur NÖ (2008) Türkiye Pamuk Lif Kalitesi Veri Tabanının Oluşturulması. Nazilli Pamuk Araş. Enstitüsü. Yayın No:63.
• Özbek N (2011) Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Lif ve Tohum Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Saptanması. ADÜ Fen BilimleriEnstitüsü, Doktora Tezi, Aydın,
• Özçelik G, Kırtay E (2003) Pamuğun Değerini Düşüren Nepsin Yapısı, Oluşumu, Ölçüm Metotları Ve Önlenmesi. Türkiye VI. Pamuk, Tekstil Ve Konfeksiyon Sempozyumu Bildirileri, 24-25 Nisan 2003,Antalya.
• Shurley D, Bednarz C, Anthony S, Brown SM ( 2004) Increasing Cotton Yield, Fiber Quality, and Profit Through Improved Defoliation and Harvest Timeliness. AGECON-04-94. University of Georgia, Dep. Of Agric. And Applied Econ., Tifton,GA.[http://www.ces.uga.edu/Agriculture/agecon/pubs/comm/increasingcot.pdf], Erişim Tarihi: 01/06/2012
• Silvertooth JC, Norton ER, Brown PW (1998) Evaluation of Planting Date Effects on Crop Growth and Yield for UPLAND and Pima Cotton, 1997.Cotton Raport,1998 [https://repository.arizona.edu/bitstream/handle/10150/210335/AZ1006-020-033.pdf?sequence=1&isAllowed=y], ErişimTarihi: 18/01/2023
• Silvertooth JC (2001) Crop Management for Optimum Fiber Quality and Yield. The University of Arizona. Cooperative Extension. [https://extension.arizona.edu/sites/ extension.arizona.edu/files/pubs/az1219-2015.pdf], ErişimTarihi: 18/01/2023
• Terzi H, Kaynak MA (2019) Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Hasadın Kalite Üzerine Etkisi. ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1):27-33
• Van der Sluıjs MHJ, Hunter L (1999) Neps in Cotton Lint.Textile Progress,28 (4):1 - 51.
• Zeng L, Wıllıam R, Meredıth JR (2010) Neppiness in an Introgressed Population of Cotton. Genotypic Variation and Genotypic Correlation. The Journal of Cotton Science 14:17–2.