Ege Bölgesine Uygun Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2020, , 15 - 20, 06.07.2020

İbrahim Köken , Emre İlker

https://doi.org/10.25308/aduziraat.614833

Cited By: 6

Öz

Pamuk bitkisi, yaygın ve zorunlu kullanım
alanıyla iş ve ekonomi dünyası için; yarattığı katma değer ve iş olanaklarıyla
da üretici ülkeler açısından büyük ekonomik değere sahip bir üründür. Son 20
yılda ülkemizde pamuk ekim alanlarında %45’lik bir azalma söz konusudur. Ege
Bölgesi’nde yaygın olarak ekilen birçok pamuk çeşidinin içinden bölgeye en çok
adapte olmuş, yüksek lif kalitesine ve çırçır randımanına sahip çeşidin
bulunması amacıyla yürütülen bu çalışma, 2016 - 2017 yetiştirme sezonunda Ege
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma ve Uygulama
arazisinde, tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekrarlı olarak kurulmuştur.
Denemede materyal olarak 12 pamuk çeşidi (Gloria, Claudia, Julia, ST 373,
Karizma, Özaltın 404, Carmen, Sezener 76, Naz 07, Flash, BİR 949, Özbek 100)
kullanılmıştır. Çalışmada; bitki boyu, bitkide koza sayısı, bitkide meyve dalı
sayısı, kütlü verimi, lif verimi, çırçır randımanı, lif inceliği, lif
mukavemeti, lif uzunluğu ve lif esnekliği olmak üzere 10 özellik incelenmiştir.
Yapılan gözlemler ve analizler sonucunda bu 12 çeşit içerisinde en yüksek kütlü
pamuk ve lif verimi Claudia ve Julia’dan elde edilmiştir. En yüksek lif
uzunluğu ve lif mukavemeti değerleri BİR 949 çeşidinden elde edilmiştir. Sonuç
olarak, ileride yapılacak melezleme çalışmalarının amacına göre Claudia ve BİR
949 çeşitleri ümitvar olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

lif, çırçır, kütlü, koza, mukavemet

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu

Proje Numarası

16-ZRF-061

Teşekkür

Kuruma desteklerinden dolayı teşekkürü borç biliriz.

Determination of Yield and Quality Properties of Suitable Cotton Varieties for Aegean Region

Öz

Cotton has a great economic value
in terms of producer countries with added value and job opportunities that it
creates for the industry and economy with its widespread and compulsory use.
Over the past 20 years there has been a 45% reduction in cotton cultivation
areas in our country. This study was carried out at the experimental area of
the Department of Field Crops, Faculty of Agriculture, Ege University in 2016, in
order to find the most adept species with high fiber quality and ginning
capacity among the many cultivated cotton species in the Aegean Region. In this
study, which was established as four replications according to the randomized
complete blocks design, 12 cotton varieties (Gloria, Claudia, Julia, ST 373,
Karizma, Özaltın 404, Carmen, Sezener 76, Naz 07, Flash, BİR 949, Özbek 100). ).
In this study, plant height, number of boll, number of fruiting branch, cotton
seed yield, fiber yield, ginning turnout, fiber tenderness, fiber strength,
fiber length and fiber flexibility were examined. As a result of the
observations and fiber analyzes, it was seen that among these 12 varieties, the
highest seed cotton yield and fiber yield were obtained from Claudia and Julia
varieties. The highest fiber length and fiber strength were obtained from BİR
949. As a final, Claudia and BİR 949 have been detected as promising varieties
according to purpose of future hybridization studies.

Anahtar Kelimeler

fiber, ginning, cotton seed yield, boll, endurance

Proje Numarası

16-ZRF-061

Kaynakça

• Açıkgöz N, İlker E, Gökçöl A (2004) Biyolojik Araştırmaların Bilgisayarda Değerlendirilmeleri. Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir.
• Akdemir H Gürel A, Karadayı HB (2001) Ege Bölgesi Koşullarına Uygun Uzun-İnce Elyaflı Pamukların Adaptasyonu Üzerine Araştırmalar. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi 11(2): 56-75.
• Akışcan Y (2011) Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Verticillium Solgunluğu (Verticillium dahliae Kleb.) Hastalığına Dayanıklılık, Erkencilik, Verim ve Kalite Özelliklerinin Kalıtımı. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Anonim (2013) Better Cotton Açıklamalı Üretim Esasları ve Kriterleri, İyi Pamuk Uygulamaları Derneği, İstanbul.
• Anonim (2017a) Türkiye’de Tekstilde Kullanılan Bitki Ürünleri. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
• Anonim (2017b) Bornova İstasyonu Verileri. Meteoroloji 2. Bölge Müdürlüğü, İzmir.
• Baran FO (2013) İkinci Ürün Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Pamuğun (Gossypium hirsutum L.) Agronomik ve Teknolojik Özellikleri Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Başal H, Turgut İ (2003) Heterosis and Combining Ability for Yield Components and Fiber Quality Parameters in a Half Diallel Cotton (G. hirsutum L.) Population. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 27(4): 207-212.
• Bradow JM, Davidonis GH (2000) Quantitation of Fiber Quality and the Cotton Production-Processing İnterface: a Physiologist’s Perspective. J. Cotton Sci 4(1): 34-64.
• Çopur O, Yuka A (2016). Buğday Sonrası İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 26(2): 245-253.
• Efe L, Killi F, Mustafayev SA (2004) Performance Evaluation of Some Earlier Yielding Mutant Cotton (Gossypium Spp.) Varieties in The East Mediterranean Region of Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences 7(5): 689-697.
• Fry KE (1985). Earliness Factors in Three Pima Cotton Genotypes. Crop Science 25: 1020-1022.
• Gençer O (1978) Gossypium hirsutum L. ve Gossypium barbadense L. Türlerinden Sekiz Pamuk Çeşidinin Diallel Melezlerinde Verim ve Kalite ile İlgili Başlıca Özelliklerin Kalıtımı Üzerine Araştırmalar. Doçentlik Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Gençer O, Özüdoğru T, Kaynak MA, Yılmaz A, Ören N (2005) Türkiye’de Pamuk Üretimi Ve Sorunları. T. Özüdoğru, M.A. Kaynak, A. Yılmaz, N. Ören (Derl.), TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Ankara.
• Hussein F, Janat M, Yakoub A (2011) Assessment of Yield and Water Use Efficiency of Drip-Irrigated Cotton (Gossypium hirsutum L.) as Affected by Deficit Irrigation. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 35(6): 611-621.
• İlker E, Altınbaş M, Tosun M, Sakinoğlu FÇ (2008) İki Pamuk Melezinin (Gossypium spp.) F2 Generasyonunda Bazı Verim ve Lif Özellikleri İçin Heterosis ve Genotipik Değişkenlik. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 45(3): 153-163.
• Kaynak MA, Çopur O (1999) Makineli Hasada Uygun Pamuk Yetiştirme Tekniği. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(1): 67-76.
• Lee JA, Fang DD (2015) Cotton as a World Crop: Origin, History, and Current Status. Cotton 1-23. doi: 10.2134/agronmonogr57.2013.0019.
• Majumdar A, Sarkar B, Majumdar, PK (2004) Application of Analytic Hierarchy Process for the Selection of Cotton Fibers. Fibers and Polymers 5(4): 297-302.
• McWilliams D (2003) Drought strategies for cotton, cooperative extension service circular 582, College of Agriculture and Home Economics. New Mexico State University, USA.
• Mert M (2009) Lif Bitkileri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Mustafayev SA, Efe L, Kıllı F (2014). Azerbaycan’da Elde Edilmiş Bazı Mutant Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Şanlıurfa Koşullarında Verim ve Lif Kalite Özelliklerinin Değerlendirilmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 18(2): 245-250.
• Özbek N, Ekşi İ, Erdoğan O (2009) Melezleme Islahı ile Erkenci Pamuk Çeşitlerinin Elde Edilmesi. Türkiye VIII. Tarla Bitkileri Kongresi, 19-22 Ekim 2009, Hatay 1: 747-751.
• Özkan İ, Kaynak, MA (2009). Farklı Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinde Meyve Dallarının, Verim, Verim Unsurları ve Lif Kalite Özelliklerine Etkisinin Saptanması. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 6(2): 47-55.
• Söyler D, Temel N (2007) Hatay Yöresinde Buğdaydan Sonra II. Ürün Olarak Yetiştirilmeye Uygun Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran 2007, Erzurum, 1: 736-739.