AYDIN İLİNDE BAZI İŞLETMELERDE YETİŞTİRİLEN MONTBELİARDE VE SİYAH-ALACA IRKI SIĞIRLARIN SÜT VERİM VE SÜT KALİTE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA: SÜT VERİM ÖZELLİKLERİ

Yıl 2011, Cilt: 8 Sayı: 1, 31 - 35, 01.03.2011

HAKAN Çetin ATAKAN Koç

Öz

Bu çalışmada, Aydın İlinde Montbeliarde (MB) ve Siyah-Alaca (SA) ırklarını birlikte yetiştiren 22 işletmenin 2001-2008 yılları arasında tutulmuş kayıtlarından laktasyon süresi (LS), laktasyon süt verimi (LSV) ve 305-g süt verimine (305-gSV) ait fenotipik ve genetik parametre tahminleri yapılmıştır. Parametrelerin tahmininde 418 baş SA ve 209 baş MB ırkı ineğe ait olan toplam 1,005 adet LS, 987 adet LSV ve 1,100 adet 305-gSV kaydı kullanılmıştır. MB ırkı için LS, LSV ve 305-gSV ortalamaları sırasıyla 317.16±4.748 gün, 6,546.41±114.937 kg ve 6,227.12±68.469 kg olarak hesaplanmış, özelliklerin kalıtım derecesi (h2) ise sırasıyla 0.07±0.06, 0.32±0.07 ve 0.36±0.07 olarak tahmin edilmiştir. SA ırkı için LS, LSV ve 305-gSV ortalaması sırasıyla 328.32±4.492 gün, 7,241.85±108.885 kg ve 6,748.61±64.080 kg, kalıtım derecesi (h2) ise 0.09±0.05, 0.26±0.05 ve 0.36±0.04 olarak tahmin edilmiştir. İşletme ve buzağılama yılı etkisi süt verim özellikler için önemli (P < 0.01), ırk etkisi LSV ve 305-gSV için P < 0.01, LS için P < 0.05 düzeyinde önemli bulunmuştur. Buzağılama ayı etkisi 305-gSV için (P < 0.01), laktasyon sırası etkisi ise LSV ve 305-gSV için önemli (P < 0.01) bulunmuştur. SA ırkı MB'den 11.2 gün uzun LS'ye ve sırasıyla 695.4 kg ve 521.5 kg yüksek LSV ve 305-gSV'ye sahip olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Montbeliarde, Siyah-Alaca, laktasyon süresi, laktasyon süt verimi, 305-g süt verimi, kalıtım derecesi

A Research on Milk Traits and Milk Quality traits of Montbeliarde and Holstein-Friesian Cows Reared at Some Dairy Farms in Aydın Province: Milk Traits

Öz

In this research, phenotypic and genetic parameters of lactation length (LL), lactation milk yield (LMY), 305-d
milk yield (305-dMY) from the records kept between 2001-2008 for Montbeliarde (MB) and Holstein-Friesian
(HF) cows reared together at 22 dairy farms were estimated. For the estimation of the parameters, 1005 LL, 987
LSV and 1100, 305-dMY data belonging to 418 heads HF and 209 heads MB were used. For MB breed LL, LMY
and 305-dMY averages were 317.16±4.748 d, 6,546.41±114.937 kg and 6,227.12±68.469 kg, respectively and
the heritability estimates for these traits were 0.07±0.06, 0.32±0.07 and 0.36±0.07, respectively. For HF breed the
averages of LL, LMY and 305-dMY were 328.32±4.492 d, 7,241.85±108.885 kg and 6,748.61±64.080 kg, the
heritability estimates for these traits were 0.09±0.05, 0.26±0.05 and 0.36±0.04, respectively. Herd (p < 0.01) and
calving year effects on milk traits, bred effects on LMY (p < 0.01) , 305-dMY and LL were found
to be statistically significant (P < 0.01). HF had 11.2 d longer LL and 695.4 kg and 521.5 kg higher LMY and 305-
dMY than those of MB, respectively.

Anahtar Kelimeler

Montbeliarde, Holstein-Friesian, lactation length, lactation milk yield, 305-d milk yield, heritability

Kaynakça

• Açıkgöz, A., A. Kaygısız, M. Şahin, M. 2006. Siyah Alaca Sığırlarda Kısmi Süt Verimlerinden Yaralanılarak 305 Günlük Süt Verimini Tahmin Etme İmkanları. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(4): 307- 312.
• Amani, Z.A.G., M-K.A.Ahmed, L.M.-A. Musa, K.J. Peters. 2007. Milk yield and reproductive performance of friesian cows under Sudan tropical conditions. Arch. Tierz., Dummerstorf, 2: 155-164
• Anonim, 2008. TUİK. Hayvansal Üretim İstatistikleri. [ h t t p : / / w w w . t u i k . g o v . t r / hayvancilikapp/hayvancilik.zul], Erişim Tarihi : 13.07.2009
• Bilgiç, N., S.M. Yener. 1999. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Sığırcılık İşletmesinde Yetiştirilen Siyah Alaca İneklerde Bazı Süt ve Döl Verimi Özellikleri. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 5 (2), 81-84.
• Campos M.S., C.J. Wilcox, C.M. Beceril, A. Diz. 1994. Genetic Parameters for Yield and Reproductive Traits of Holstein and Jersey Cattle in Florida. J. Dairy Sci., 77: 867-873.
• Çerçi, S. 2006. Aydın İlinde Bazı İşletmelerde Yetiştirilen Siyah-Alaca Süt Sığırlarının Süt ve Döl Verim Özellikleri İle Dış Görünüşlerine Göre Sınıflandırılması. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri EnstitüsüYüksek Lisans Tezi. 83 s.,Aydın.
• Doğan, İ., O. Ertuğrul. 1999. Karacabey Tarım İşletmesindeki Farklı Irk ve Kökenlere Sahip İneklerin Süt Verimlerinin Kalıtım Derecelerinin Tahmini. Turk J VetAnim Sci., 23: 25-33 (Ek Sayı 1).
• Erdem, H., S. Atasever, E. Kul. 2007. Gökhöyük Tarım İşletmesinde Yetiştirilen Siyah-Alaca Sığırların Süt ve Döl Verim Özellikleri 1. Süt Verim Özellikleri. Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(1): 41-46.
• Ertuğrul, O., M.N. Orman, G. Güneren. 2002. Holştayn Irkı İneklerde Süt Verimine Ait Bazı Genetik Parametreler. Turk J VetAnim Sci., 26: 463-469.
• Galiç, A., T. Baydilli, A. Özfiliz, S. Kumlu. 2004. İzmir İlinde Yetiştirilen Siyah-Alaca Sığırlarda Sürü Büyüklüğünün Süt ve Döl Verimi Özelliklerine Etkisi. Hayvansal Üretim, 45(2); 17-22.
• Koç, A. 2001. Dalaman Tarım İşletmesi'nde yetiştirilen Siyah-Alaca süt sığırlarının döl ve süt verimlerine ilişkin genetik ve fenotipik parametre tahminleri. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi. 83 s.,Aydın.
• Koç, A. 2006. Aydın İlinde Yetiştirilen Siyah-Alaca ve Esmer Irkı Sığırların Laktasyon Süt Verimleri ve Somatik Hücre Sayıları. Hayvansal Üretim, 47(2): 1-8.
• Kumlu, S. 1999. Türkiye Damızlık Siyah-Alaca Sürülerinin Süt Verimlerinde Genetik ve Fenotipik Yönelimler.Ak. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 12: 11-24
• Kumlu, S., N. Akman. 1999. Türkiye Damızlık Siyah Alaca Sürülerinde Süt ve Döl Verimi. Lalahan Hay. Arast. Enst. Derg., 39(1): 1-16.
• Muir, B.L., J. Fatehi, L.R. Schaeffer. 2004. Genetic Relationships Betwen Persistency and Reproductive Performance in First Lactation Canadian Holsteins. J. Dairy Sci., 87: 3029-3037.
• Mundan, D., M. Yertürk, M.Avcı, O. Karabulut, F. Bozkaya. 2006. Siyah-Alaca İneklerde Laktasyon Veriminin Hesaplanmasında Kullanılan Farklı Yöntemler ve Kontrol Periyotlarının Karşılaştırılması. F.Ü. Sağlık Bil. Dergisi, 20(3): 173-177
• Okan, A.E., H. Akçay, A. Koç, M. İlaslan. 1998. Montbeliarde Sığır Irklarının Aydın Koşullarındaki Çeşitli Performansları. Ege Bölgesi 1. Tarım Kongresi Bildirileri. (07-11 Eylül 1998),Aydın.
• Özçelik, M., R. Arpacık. 2000. Siyah-Alaca Sığırlarda Laktasyon Sayısının Süt ve Döl Verimine Etkisi. Turk J VetAnim Sci., 24; 39-44.
• Pelister, B., A. Altınel, H. Güneş. 1999. Özel İşletme Koşullarında Yetiştirilen Değişik Orijinli Siyah-Alaca Sığırların Döl ve Süt Verimi Özellikleri Üzerinde Bazı Çevresel Faktörlerin Etkileri. İ.Ü. Veteriner Fakültesi ZootekniAnabilim Dalı.
• Seykora, A.J., B.T. McDaniel. 1983. Heritabilities and Correlations of Lactation Yields and Fertility for Holsteins. J. Dairy Sci., 66: 1486-1493
• Topaloğlu, N., H. Güneş. 2005. İngiltere'deki Siyah-Alaca Sığırların Süt Verimi Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. İÜ Veteriner Fakültesi Dergisi, 31(1).
• Tekerli, M. 2000. Değişik İşletme Koşullarında Yetiştirilen Holştayn Sığırların Süt Verim Özelliklerini Etkileyen Başlıca Faktörler ve Seleksiyona Esas Parametreler. I. Hoştaynlarda Çevre ve Kalıtımın Laktasyon Eğrisinin Şekline Etkisi. Lalahan Hay. Araşt. Ens. Derg., 40(1): 1-13.
• Tuna, Y. T. 2004. Studies on the Genetic Constitution of Black and White Dairy Cattles Raised in Tahirova State Farm. Pakistan Journal of Biological Sciences, 7 (6): 931-933.
• Ulutaş, Z., N. Akman, Ö. Akbulut. 2004. Siyah-Alaca Irkı Sığırların 305 Günlük Süt Verimi ve Buzağılama Aralığına Ait Genetik ve Çevre Varyansları Tahmini. Turk J VetAnim Sci., 28; 101-105.
• Ünalan, A., Z. Cebeci, Z. 2004. Siyah-Alaca Sığırlarda İlk Üç Laktasyon Süt Verimine ait Genetik Parametler ve Korelasyonların REML Yöntemi İle Tahmini. Turk J VetAnim Sci., 28: 1043-1049.
• Yaylak, E. 2003. Siyah-Alaca İneklerde Sürüden Çıkarılma Nedenleri, Sürü Ömrü ve Damızlıkta Yararlanma Süresi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(2): 179-185.
• Yaylak, E., S. Kumlu. 2005. Siyah-Alaca Sığırların 305 Günlük Süt Verimine Vücut Kondüsyon Puanı ve Bazı Çevre Faktörlerinin Etkisi. E. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(3); 55-66.
• Yılmaz, İ., A. Kaygısız. 2000. Siyah-Alaca Sığırların Laktasyon Eğrisi Özellikleri. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 6(4): 1-10. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 16.05.2011
• Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
• University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
• copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.