BAZI PAMUK ÇEŞIT ADAYLARININ VERTICILLIUM SOLGUNLUK HASTALIĞI ETMENI (VERTICILLIUM DAHLIAE KLEB.)'NE KARŞI DUYARLILIKLARININ BELIRLENMESI

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 2, 9 - 16, 01.06.2009

Oktay Erdoğan

Öz

Bu çalışma 2006-2007 yılları arasında Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsündeki iklim odasında ve deneme tarlasında yürütülmüştür. Araştırma pamuklarda bölgenin en önemli sorunu olan Verticillium solgunluk hastalığına (Verticilllium dahliae Kleb.) karşı Enstitüde ıslah edilen yeni pamuk çeşit adaylarının hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmesi, verim ve lif kalite kriterlerinin saptanması amacıyla ele alınmıştır. Bu amaçla, öncelikle 10 pamuk çeşit ve çeşit adayının iklim odasında kurulan saksı denemeleri ile Verticillium dahliae'a duyarlılıkları saptanmıştır. Daha sonra solgunluk hastalığı etmeni ile doğal olarak bulaşık olan ve yıllardır dayanıklılık ıslahı çalışmaların yapıldığı enstitü arazisinde tarla denemeleri yapılmıştır. Denemelerde hastalığa duyarlı olduğu bilinen Sayar 314, standart Nazilli 84 S ve tolerant olduğu bilinen Carmen çeşitleri kontrol olarak kullanılmıştır. Her iki yılda %5-10 ve %50-60 koza açma dönemlerinde ve hasat sonrasında gövde kesitleri incelenerek sayımlar yapılmış, yaprak ve gövdede hastalık şiddeti değerleri saptanmıştır. Hastalık sayımlarına göre çeşit ve çeşit adayları arasındaki farklılık önemli bulunmuştur. Hastalık şiddeti yönünden Carmen (Kontrol) en tolerant çeşit olarak saptanırken, bunu NGC, M 25 G ve GSN-12 çeşit adayları takip etmiştir. NMCH-BC 1/4, NMCH-11/4, NCCH-9/2 ve NCCH-8/1 çeşit adayları en hassas çeşit olarak bulunurken, bunu duyarlı Sayar 314 (Kontrol) çeşidi izlemiştir. Kütlü pamuk verimi yönünden, GSN-12 çeşit adayı, Nazilli 84 S ve Carmen Kontrol çeşitleriyle aynı grupta, NGC ve M 25-G çeşit adayları farklı grupta saptanmıştır. Carmen çeşidi ile M 25-G, GSN-12 ve NGC çeşit adaylarının en iyi lif kalite değerlerine sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca tolerant Carmen çeşidi ve GSN-12 çeşit adayının lif mukavemeti değeri NMCH-11/4 çeşit adayından daha yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak pamuk solgunluk hastalığı etmenine karşı tolerant olarak belirlenen, verim ve lif teknolojik özellikleri de iyi olan bu çeşit adaylarından GSN-12 “GSN-12” adıyla Pamuk Araştırma Enstitüsü tarafından 2007 yılında tescil ettirilerek pamuk üreticisinin hizmetine sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Pamuk, solgunluk, Verticillium dahliae Kleb., Dayanıklılık

Determination of Susceptibilities of Some Cotton Breeding Lines Against Cotton Wilt Disease Caused by Verticillium dahliae Kleb.

Öz

This study was performed at Nazilli Cotton Research Institute growth chamber and cotton field between 2006-
2007. The aim of this study was to determine the reaction of the new cotton varieties which has been developed at
Nazilli Cotton Research new breeding lines to Verticillium wilt disease and also the effect on yield and fiber
quality properties. For this reason of first of all the ten cotton varieties were found to be susceptibile to Verticillium
dahliae Kleb. with pot trials at growth chamber. And then the Field experiment was conducted at natural infested
field with the cotton wilt disease and tested every year resistant breeding studies. It is known that Sayar 314
susceptibile, Nazilli 84 S standard and tolerant Carmen varieties as a control against Verticillium wilt disease. The
data for disease intensity on leave and stem were evaluated during the stage of 5-10 %, 50-60 % cotton boll
opening and after harvest in both years.
According to diseases intensity were determined significant important between cotton breeding lines and
varieties. As a diseases intensity, Carmen was determined most tolerant cotton variety, NGC, M 25 G and GSN-12
breeding lines followed to Carmen. While NMCH-BC 1/4, NMCH-11/4, NCCH-9/2 and NCCH-8/1 breeding
lines were found most sensitive, susceptibile control variety Sayar 314 followed those. As a seed cotton yield,
GSN-12, breeding line, Nazilli 84 S and Carmen control varieties were determined at the same group, NGC and
M 25-G breeding lines at the different group. Carmen variety and M 25-G, GSN-12 and NGC breeding lines were
the best in fiber quality. Furthermore, tolerant variety Carmen and GSN-12 breeding line were determined more
fiber strength than susceptibile control variety Sayar 314. As a result, these breeding lines which were determined
as tolerant to cotton Verticillium wilt, and which had high yield and fiber technological properties were registered
by NCRI as GSN-12 named GSN-12 in 2007 and given to cotton farmer's using.

Anahtar Kelimeler

Cotton, wilt, Verticillium dahliae Kleb., resistance

Kaynakça

• Abbassi, Ashraf, M., 1998. Determination of Verticillium Gencer, O., M., Mert, Ş., Kurt, 2001. Bazı Pamuk Hat ve Wilt Effect on Cotton Fiber and Properties. World Cotton Research Conference-2, 6-12 September, P: 337, Athens-Greece.
• Çeşitlerinin (Gossypium hirsutum L.) solgunluk hastalığına (Verticillium dahliae Kleb.) tepkisi ile bunların tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. IV. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, S.193-197, Tekirdağ.
• Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, TAGEM, Bitki Sağlığı Araş. Daire Bşk., Sayfa:14-16, Ankara.
• Godoy, A., G., Palomo, and C., Garcia, 1995. Performance Anonim, 2004. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal of New Cotton Cultivars on Verticillium dahliae Kleb. Infested Soils at the Comarca Lagunera. Mexico Proceedings Beltwide Cotton Conference, 498-500, Tennis.
• Aydemir, M., 1970. Memleketimizde Ekilen Pamuk Çeşitleri. T.C. Tarım Bakanlığı.
• Güldür, M. E., ve O., Çopur, 2001. Pamuk Solgunluk Azaddisfani, F., and M.R., Zangi, 2007. Verticillium Wilt Hastalığı Etmeni (V. dahliae Kleb.)'ne Karşı Bazı Pamuk Çeşitlerinin Bulaşıklık Oranlarının belirlenmesi. GAP II. Tarım Kongresi, 24-26 Ekim, 219-224, Şanlıurfa.
• Barrow, J.R., 1970. Critical Requiriment for Genetic Experience of W. Wilt Tolerant in Acala Cotton. Phytopathology, 60: 559-560.
• Hutmacher, B., S., R., Wright, D., Vargas, B., Munk, R.M., M a r s h , D a v i s , a n d S . , B a l l , 2 0 0 5 . F i e l d Check.University of California Cooperative Extension. Cotton info, ucdavis.edu./ımages/filed 520 check.
• Distrubation of Verticillium Wilt of Cotton in Southern Spain. Plant Disease, 80:11, 1233-1238.
• İyriboz, N., 1941. Mahsul Hastalıkları. Ziraat Vekaleti Bugbee, W.M., and J.T., Presley, 1967. A rapid inoculation Neşriyatı Umum No:237.
• technique to evaluate the resistance of cotton to Verticillium albo-atrum. Phytopathology, 57: 1264.
• Çetin, V., ve A., Ataç, 1996. Pamuk Solgunluk Hastalığı Karaca, İ., A., Karcılıoğlu, and S., Ceylan, 1971. Wilt Disease of Cotton in The Ege Region of Turkey. J. Turkish Phytopath., 5-49 s.
• Etmeni (V. dahliae Kleb)'ne Karşı Pamuk Çeşitlerinin Duyarlılıklarının Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar. Zirai Mücadele Araştırma Yıllığı, No:28-29, S. 151. Ankara.
• Karman, M., 1971. Bitki Koruma ve Araştırmalarında Genel Bilgiler, Denemelerin Kuruluşu ve Değerlendirme Esasları. Bölge Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Mesleki Kitaplar Serisi, 1971.
• Danıştı, L., 2001. Bazı Pamuk Çeşitlerinin Solgunluk Kaymak, F., 1976. Pamuk Hastalıkları, Zararlıları ve Hastalığı (V. dahliae Kleb.)' na Tepkisi ile Bu Çeşitlerin Mücadele Yolları. Nazilli Pamuk Araştırma Enstitüsü Yayın No. 7, 48 s. Geliş Tarihi
• Kabul Tarihi :07.09.2009
• Kechagia, O. E., and F. P., Xanthopoulos, 1998. Degree of Verticillium Wilt Infestation and the Relative Damage in Fibre Quality Parameters. World Cotton Research Conference-2, 6-12 September, P: 336, Athens-Greece. Khalida, A., S. H., Michail, and A. M., Tarabeih, 1983. Testing Certain Cotton Cultivars for Resistance Against Verticillium dahliae by using the Soil ınoculation Method. Dep. Plant Protection, College agriculture and Forestry, Musul. Univ., ham man al- Alil, Jurnal of Agricultural Science, 1:1 149-156.
• Korkmaz, H.Y., 2005. Pamuk Solgunluk Hastalığı Etmeni Verticillium dahliae Kleb. izolatlarının morfolojik ve Patolojik Özellikleri ve Bazı Pamuk Çeşitlerinin Hastalığa Tepkisi. K.Maraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Mert, M., Ş., Kurt, ve O., Gencer, 2001. Bazı Pamuk hat ve Çeşitlerinin (Gossypium hirsutum L.) Solgunluk Hastalığına (Verticillium dahliae Kleb.) tepkisi ile Bunların Tarımsal ve Teknolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17- 21 Eylül, 193-197, Tekirdağ.
• Moshirabadi, H., M., Janlou, and A., Gajar, 2000. The Study of Verticillium Wilt In Preliminary Variety Trials and Common Variey Trials. The Interregional Cooperative Research Network on Cotton, A Joint Workshop and Meeting of the All Working Groups, 20-24 September, 99-100, Adana-TURKEY.
• Nemli, T., 2003. Pamuk Hastalıkları ve Savaşım Yöntemleri. Pamukta Eğitim Semineri, 14-17 Ekim, 103-111, İzmir. Pegg, G.F., 1984. The Impact of Verticillium Diseases in Agriculture. Phytopath. Mediterr., 23:176-192.
• Sağır, A., F., Tatlı, ve B., Gürkan, 1995. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Pamuk Ekim Alanlarında Görülen Hastalıklar Üzerinde Çalışmalar. GAP Bölgesi Bitki Koruma Sorunları ve Çözüm Önerileri Sempozyumu, 27-29 Nisan, S. 5-9, Şanlıurfa.
• Sağır, A., ve F., Tatlı, 1995. Pamuk Solgunluk Hastalığı etmeni (Verticillium dahliae Kleb.)'ne karşı pamuk çeşitlerinin duyarlılıklarının belirlenmesi üzerinde araştırmalar. 7. Türkiye Fitopatoloji Kongresi, 26-29 Eylül, Ankara.
• Sağır, A., ve Başbağ, S., 2002. Determination of the effect of Wilt Disease caused by Verticillium dahliae Kleb. On some Physiological and Technological Properties in Cotton. Turkish Phytopathology, Vol:31, No;1, 1-8.
• Sezgin, E., 1985. “Pamuk Solgunluk Hastalığı ile Savaşımda Kültürel İşlemlerin Önemi”. Yıllık 3 (3):23- 31.
• Şimşek, M., ve A., Şahin, 1980. Pamuk Çeşitlerinin Solgunluk Hastalığına Mukavemetlerinin Tespiti. NBPAE Müdürlüğü Proje ve Sonuçları.
• Watkins, G.M., 1981. Compendium Of Coton Diseases. Published by The American Phytopathological Society, 41-44 pp.
• Wilhelm, S.H., 1974. Resistance to Verticillium wilt in cotton: source. techniques of identification, inheritance trends. Phytopathology, 64:924-931.
• Yelin, D., and K., Erşan, 1985. A Research on Yield and Some Technological Characters and Sensivity of Cotton Varieties (G. hirsutum L.) to V. dahliae Kleb. in Kahramanmaraş. J. T. Phytopathlogy, 14: S:96.
• Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
• University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
• copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.