BAZI MELEZ MISIR (ZeamaysL.) ÇEŞİTLERİNİN AYDIN İLİNDE BİRİNCİ VE İKİNCİ ÜRÜN PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 1, 41 - 52, 01.03.2009

YAKUP ONUR Koca OSMAN Erekul AYDIN Ünay İSMAİL Turgut

Öz

Çalışma Aydın İlinde yetiştirilen bazı melez mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin birinci ve ikinci ürün performanslarının değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bölgede birinci ve ikinci ürün için üreticiye önerilen 12 melez mısır çeşidi deneme materyali olarak kullanılmıştır. Tarla denemeleri 2005 ve 2006 yıllarında Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Deneme Çiftliğinde birinci ve ikinci ürün olarak yürütülmüştür. Çalışmada tane verimi, koçanda tane sayısı, 1000-tane ağırlığı, koçan uzunluğu ve bitki boyu ile tanede protein ve yağ oram gibi kalite özellikleri incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda incelenen tüm özelliklerin birinci üründe ikinci üründen daha yüksek ortalamalar verdiği görülmüştür. Bu sebeple bölgenin birinci ürün mısır tarımına daha uygun olduğu saptanmıştır. Ayrıca bölge için birinci ürün olarak NK-Arma ve DK6842 çeşitleri, ikinci ürün olarak da C955 ve Bolson çeşitleri önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mısır, Zea mays L., birinci ve ikinci ürün, verim ve verim öğeleri, tanede protein ve yağ oranı

Evaluation of Main and Second Crop Performances of Some Hybrid Corn (Zea mays L.) Varieties Grown in Aydın Province

Öz

The aim of this study was to determine to performances of some hybrid corn varieties in the first
and second crop conditions in Aydın province. The materials of the field experiment were 12 hybrid corn
varieties recommended in the producers for first and second crops conditions in this region. The field
experiment was carried out at Farm of Adnan Menderes University Faculty of Agriculture in 2005 – 2006.
Yield, number of grain per ear, 1000 kernel weight, ear length and plant height and kernel quality
characteristics as percentage of protein and oil content were investigated in this experiment.
As a result of this study, all characteristics had higher means in the first crops than in the second
crops. It shows that Aydın is more convenient for first crop cultivation than second crop. Results indicated
that NK-Arma and DK6842 varieties as main crop, and C955 and Bolson varieties as second crop could be
grown in the region and recommended to the regions’ farmers

Kaynakça

• AÇIKGÖZ N.,1994. Bilgisayar ve İstatistik Kitabı, 166 S. Bornova,İzmir.
• ALAN Ö., H. AKDEMİR., B. BUDAK., 2005. Küçük Menderes Koşullarında Bazı Melez Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Tane Verimi Üzerine Bir Araştırma. VI. Tarla Bitkileri Kongre kitabı 1: 57-59.
• ALICI, S., 2005. Kahramanmaraş Şartlarında Farklı Azot Dozları İle Sıra Üzeri Ekim Mesafelerinin II. Ürün Mısır (Zea mays L.) Bitkisinde Verim, Verim Unsurları ve Bazı Tarımsal Karakterlere Etkisi Üzerine Bir Araştırma. K.S.U. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi.
• ANONİM, 2004. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü Verileri.
• ANONİM, 2006. Aydın Meteoroloji İstasyonu 2005 ve 2006 yılı Aylık Ortalama Verileri.
• ANONİM, 2007. Türkiye ve Dünyada Tahılların Durumu Toprak Mahsulleri Ofisi Yıllığı 2007.
• AVCIOĞLU, R., B. KIR, G. DEMİR., 2001. Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Mısır Çeşitlerinde Ekim Zamanının Hasıl Verimi ve Kalite Özelliklerine Etkisi Üzerine Araştırmalar. GAP İkinci Tarım Kongresi Kitabı. II: 857-864.
• BAŞER İ., 1993. Mısırda Verim Ve Kaliteye Etkili Başlıca Karakterler ve Bunların Kalıtımı Üzerine Araştırmalar. T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• BAYTEKİN,H., T. SAĞLAMTİMUR, V. TANSI, S. TANSI, M. OKANT, İ. İNAL, VE G. BENGİSU, 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Sulu Koşullarında Uygulanan Ekim Nöbeti Sistemlerinde Bazı Kışlık Ana Ürünlerin Mısır, Tane Sorgum, Soya ve Ayçiçeği Verimlerine Etkisi. V. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı. II:31-35.
• BRUNS H.A., ABBAS, H.K., 2005. Responses of Short- Season Corn Hybrids to a Humid Subtropical Environment. Productıon Paper, Agron J. 97: 446– 451.
• BUDAK B., 2001. İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Farklı Mısır Çeşitlerinin Hasıl ve Tane Verim Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• BUDAK B., Ö. ALAN., H. AKDEMİR., 2005. Küçük Menderes Koşullarında Bazı Melez Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Hasıl Verimi Üzerine Bir Araştırma. VI. Tarla Bitkileri Kongre kitabı. 2: 1017–1020.
• CÁRCOVA J., MADDONNİ, G.A., GHERSA, C.M., 2000. Long-Term Cropping Effects on Maize: Crop Evapotranspiration and Grain Yield. Agron J. 92: 1256–1265.
• CELEP H., 2006. Mısır Bitkisinin Bazı Karakterlerine Ön Bitki ve Farklı Azot Dozlarının Etkisi. KSU Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• CERİT, İ., TURKAY M.A., SARIHAN H., KORUCU T., SAY S.M., ÜLGER A.C., KİRİŞÇİ V., ŞEN H.M., 2007. İkinci Ürün Mısır Yetiştiriciliğinde Farklı Toprak İşleme Yöntemlerinin Tane Verimi ve Bazı Toprak Özelliklerine Etkisinin Belirlenmesi. VII. Tarla Bitkileri Kongre kitabı I: 113-116.
• CESURER L., A. AKKAYA, A. ÇİÇEK, C. YÜRÜRDURMAZ., V. DEMİRBAĞ, 1999. İkinci Ürün Bazı Hibrid Mısır Çeşitlerinde Verim ve Verim Unsurları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu Kitabı. I:640-644.
• CESURER L., M. ÇÖLKESEN, T. DOKUYUCU., A. ÇİÇEK, 1999. Kahramanmaraş Koşullarında Uygun Erkenci ve Yüksek Verimli İkinci Ürün Hibrid Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu Kitabı. I: 635-639.
• CESURER L., ÜNLÜ İ., 2005. Farklı Lokasyonlarda Yürütülen İkinci Ürün Hibrid Mısır Çeşitlerinin Bazı Bitkisel ve Tarımsal Özelliklerin İncelenmesi.KSU Fen Mühendislik Dergisi: 138-150.
• CORREIA C.M., AREAL E.L.V., TORRES-PEREIRA M.S., TORRES-PEREIRA J.M.G., 1998. Intraspecific variation in Sensitivity to Ultraviolet-B Radiation in Maize Grown Under Field Conditions. I. Growth and Morphological Aspects. Field Crops Research 59: 81–89.
• ÇOKKIZGIN A., 2002. Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Azot Dozları İle Sıra Üzeri Ekim Mesafelerinin II. Ürün Mısır (Zea mays L.) Bitkisinde Verim, Verim Unsurları ve Fizyolojik Özelliklere Etkisi. KSU Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• DEĞİRMENCİ R., 2000. Ana Ürün Olarak Yetiştirilen Farklı Mısır Çeşitlerinin Hasıl ve Tane Verimleri Üzerinde Araştırmalar. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• DUARTE, A.P., MASON, S.C., JACKSON, D.S., KİEHL, J.C., 2005. Grain Quality of Brazilian Maize Genotypes as Influenced by Nitrogen Level. Crop Sci. 45:1958-1964.
• DUDLEY, J.W., DİJKHUİZEN, A., PAUL, C., COATES, S.T., ROCHEFORD, T.R., 2004. Effects of Random Mating on Marker–QTL Associations in the Cross of the Illinois High Protein x Illinois Low Protein Maize Strains. Crop Sci. 44: 1419–1428.
• ECHARTE, L., ANDRADE, F.H., VEGA, C.R.C., TOLLENAAR, M., 2004. Kernel Number Determination in Argentinean Maize Hybrids Released between 1965 and 1993. Crop Sci. 44:1654- 1661.
• ERALP, Ö., 2007. Menemen Koşullarında İkinci Ürün Tarımına Uygun Silajlık Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• GEREN, 2000. Ana ve İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinde Ekim Zamanlarının Hasıl Verimleri ile Silaja İlişkin Tarımsal Özelliklere Etkisi Üzerinde Araştırmalar. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• GÖZÜBENLİ H., O. ŞENER, KONUŞKAN Ö., 2001. Hatay Koşullarında İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Melez Mısır (Zea Mays L.) Çeşitlerinde Verim ve Verimle İlişkili Özellikler. IV. Tarla Bitkileri Kongre Kitabı, I: 201-205.
• KIRTOK, Y. 1998. Mısır Üretim ve Kullanımı. Kocaoluk Basın ve Yayınevi, Sayfa 445, İstanbul.
• KONAK C., 1994. Mısırın Silajlık Verim ve Kalitesine Bitki Sıklığının Etkisi. II. Tarla Bitkileri Kongresi.
• KONAK C., İ. TURGUT., M.A. KAYNAK., A. ÜNAY., H. BAŞAL., O. ARABACI., 1998. Büyük Menderes Havzasında Başlıca Tarla Bitkilerinde Çeşit Seçenekleri. Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi Kitabı. II: 338-345.
• KONAK, C., İ. TURGUT., E. SERTER, 1998. Büyük Menderes Vadisi İkinci Ürün Koşullarında Yetiştirilen Melez Mısır Çeşitlerinin Verim ve Bazı Agronomik Özellikleri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, No:11: 11-20.
• KUŞAKSIZ T., ÇİĞDEM K., 2005. Manisa Koşullarında Yetiştirilen Mısır Çeşitlerinin (Zea mays L) Hasıl Verimleri Üzerine Bir Araştırma. VI. Tarla Bitkileri Kongresi kitabı, II: 1021–1026.
• KUŞAKSIZ T., HÜSEYİN Y., 2003. Alaşehir Koşullarında Yetiştirilen Bazı Mısır Çeşitlerinde (Zea mays L.) Farklı Azot Dozlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. V. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı. II: 506-509.
• LEWİS, A.L., COX, W.J., CHERNEY, J.H., 2004. Hybrid, Maturity, and Cutting Height Interactions on Corn Forage Yield and Quality. Productıon Paper, Agron J. 96: 267–274.
• MİCKELSON, H.R., CORDOVA, H., PİXLEY, K.V., BJARNASON, M.S., 2001. Heterotic Relationships among Nine Temperate and Subtropical Maize Populations. Crop Sci. 41: 1012–1020.
• ÖKTEM A., G.A. ÖKTEM., 2003. Bazı Mısır (Zea mays L.) Genotiplerinin Harran Ovası Koşullarına Adaptasyonu. V. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı. I:218-222.
• ÖZ A., S. YANIKOĞLU Y., H. KAPAR, A. BALCI, Y. YILMAZ, M. ÇALIŞKAN, 2005. Samsun ve Sakarya Koşullarında Geliştirilen Ümitvar Mısırların Verim, Bazı Verim Unsurları ve Verim Stabilitesinin Belirlenmesi. VI. Tarla Bitkileri Kongre kitabı, II: 995-1000.
• ÖZ, A., H. KAPAR, 2003. Karadeniz Bölgesi İçin Geliştirilen Ümitli Tek Melez Mısırların Verim ve Verim Unsurları. V. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı, I: 223-227.
• ÖZCAN C., HORUZ A., MAHMUT D., 2007. Değişik Miktarda Uygulanan Çinkonun Mısırın Verim Ve Çinko Kapsamı Üzerine Etkisi. VII. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı I: 80-83.
• ÖZKAN, A., 2001. GAP Bölgesinde İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Farklı Mısır Çeşitlerinin Hasıl ve Tane Verimleri Üzerinde Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• PİXLEY, K.V., BJARNASON, M.S., 2002. Stability of Grain Yield, Endosperm Modification, and Protein Quality of Hybrid and Open-Pollinated Quality Protein Maize (QPM) Cultivars. Crop Sci. 42: 1882– 1890.
• REVİLLA, P., MALVAR, R.A., BUTRÓN, A., TRACY, W.F., ABEDON, B.G., ORDÁS, A., 2002. Response to Selection for the Timing of Vegetative Phase Transition in a Maize Population. Crop Sci. 42: 1471– 1474.
• SADE B., S. SOYLU, Ç. PALTA, 2005. Melez Mısır Çeşitlerinde Tane Verimi ve Verim Unsurları Arasındaki İlişkilerin Korelasyon Path ve Faktör Analizi Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. VI. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı II: 989–994.
• SERİN İ., B. SADE., 1995. Farklı Azot Ve Potasyum Dozlarının TTM-813 Melez Mısır Çeşidinin (Zea mays L Özellikleri ve Ham Protein Oranı Üzerine Etkileri. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 6(8): 103–115.
• SERTER, E., 2003. Farklı Mısır Gruplarında Büyüme Derece Gün, Sıcaklık Parametreleri ve Verim Kompanentlerinin Saptanması. A.D.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, TB-DR-2003-0002, AYDIN.
• SEZER İ., GÜLÜMSER A., 1999. Çarşamba Ovasında Ana Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Mısır Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. III. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı. I. Cilt, Sayfa 269-274.
• SEZER İ., MUT Z., SİRAT A., ÖNER F., GÜLÜMSER A., 2007. Bafra Ovasında Ana Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Mısır Çeşitlerinin (Zea Mays L. İndentata) Belirlenmesi Üzerine Araştırma. VII. Tarla Bitkileri Kongre Kitabı I: 183-187.
• SOYA H., H. GEREN., C.A. CEVHERİ, 2001. İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Mısır Çeşitlerinde Ekim Zamanlarının Hasıl Verimi ve Kalite Özellikleri Üzerine Araştırmalar. GAP İkinci Tarım Kongresi Kitabı. II: 909-915.
• ŞAHAR A.K., Ş. ZORER, R. ÇELEBİ, A.E. ÇELEN, 2005. Farklı Azotlu Gübre Form ve Dozlarının Mısırın (Zea mays L.) Silaj Verimi Üzerine Etkisi. VI. Tarla Bitkileri Kongere Kitabı II: 1001-1004.
• ŞİRİKÇİ M., 2006. Kahramanmaraş Koşullarında Üç Mısır Çeşidinde Farklı Bitki Sıklığının Verim ve Bazı Özelliklere Etkisi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi.
• TEKKANAT A., SOYLU S., 2005. Cin Mısırı Çeşitlerinin Tane Verimi Ve Önemli Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 19 (37): (2005) 51-60.
• THOMİSON, P.R., GEYER, A.B., LOTZ, L.D., SİEGRİST, H.J., DOBBELS, T.L., 2003. TopCross High Oil Corn Production: Select Grain Quality Attributes. Agron J. 95: 147–154.
• TURAN N., 2000. Van Koşullarında Birinci ve İkinci Ürün Olarak Yetiştirilen Bazı Silajlık Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Hasıl Verim ve Bazı Verim Unsurlarının Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• TURGUT İ., 2005. Bursa Kosullarında Yetistirilen Seker Mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) Bitki Sıklıgının ve Azot Dozlarının Taze Koçan Verimi ile Verim Ögeleri Üzerine Etkisi. Turk J. Agric. For. 24 (2000) 341–347.
• TURGUT İ., F. ÇAKMAK, A. BALCI, 1999. Bursa Koşullarında Mısırın (Zea Mays İndentata Sturt.) Verim ve Verim Unsurlarına Etkili Başlıca Karakterler ve Bunların Kalıtımı Üzerinde Araştırmalar. III. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı. I: 269-274.
• TURKAY, M.A., CERİT İ., SARIHAN H., ŞEN H.M., ÇINAR S., ÜLGER A.C., 2007. Farklı Azot Dozlarının Atdişi Melez Mısır Çeşitlerinde Tane Verimi Ve Bazı Tarımsal Özelliklere Etkisi. VII. Tarla Bitkileri Kongre kitabı. I: 84-87.
• URİBELARREA, M., F.E. BELOW, S.P. MOOSE, 2004. Grain Composition and Productivity of Maize Hybrids Derived from the Illinois Protein Strains in Response to Variable Nitrogen Supply. Crop Sci. 44:1593–1600.
• UYANIK, M., 1994. Çarşamba Ovasında Yetiştirilen İkinci Ürün Mısırda Bitki Sıklığı ve Azotlu Gübrelemenin Tane Verimi, Verim Komponentleri ve Bazı Bitkisel Karakterler Üzerine Etkisi. Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Doktora Tezi.
• UYAR İ., 1989. Bornova Koşullarında 13 Melez Mısır Çeşidinin İkinci Ürün Olarak Bazı Agronomik ve Kalite Özellikleri Üzerinde Çalışmalar. E.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• UZUN A., KARASU A., TURGUT İ., ÇAKMAK F., TURAN Z. M., 2005. Bursa Koşullarında Ekim Nöbeti Sistemlerinin Mısırın Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkisi. Uludag.Üniv.Zir.Fak.Derg., (2005) 19 (2): 61-68.
• ÜNLÜ, İ., 1999. Kahramanmaraş Koşullarına Uygun II. Ürün Bazı Hibrit Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Bitkisel ve Tarımsal Özellikleri Üzerine Bir Araştırma. K.S.U. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• VARTANLI S., EMEKLİER H.Y., 2007. Ankara Koşullarında Hibrit Mısır Çeşitlerinin Verim Ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. VII. Tarla Bitkileri Kongre Kitabı I: 37-42.
• YILDIRIM Ö., H. BAYTEKİN, 2003. Mısırda Bitki Sıklığının Yeşil Ot ve Tane Verimi İle Bazı Tarımsal Karakterlere Etkisi. V. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı. II: 448-452.
• YILMAZ, Ş., H. GÖZÜBENLİ, E. CAN ve İ. ATIŞ, 2003. Amik Ovası Koşullarında Yetiştirilen Bazı Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Silaj Verimi ve Adaptasyonu. 5. Tarla Bitkileri Kongresi Kitabı. I: 341-345.
• YÜCE S., İ. TURGUT., M. Altınbaş., 1989. Ege Bölgesinde İkinci Ürüne Uygun Melez Mısır Islahı. Türkiye Bilimsel Araştırma Kurumu Proje no: TOAG/513. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 02.03.2009
• Copyright of Journal of Adnan Menderes University, Agricultural Faculty is the property of Adnan Menderes
• University and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the
• copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.