AYDIN KOŞULLARINDA FARKLI SULAMA YÖNTEMLERİ VE SULAMA PROGRAMLARININ PAMUKTA KÜTLÜ KALİTESİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2005, Cilt: 2 Sayı: 1, 17 - 22, 01.03.2005

Ersel Yılmaz Necdet Dağdelen Fuat Sezgin Talih Gürbüz

Öz

Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde 1998,1999 ve 2000 yıllarında yürütülen bu çalışmada, pamukta farklı sulama yöntemi ve su düzeylerinin kütlü kalitesi özellikleri (lif inceliği, lif uzunluğu, lif mukavemeti, çırçır randımanı ve 100 tohum ağırlığı) üzerine etkisi araştırılmıştır. Araştırma, üç tekerrürlü ve iki faktörlü split plot deneme desenine göre kurulmuştur. Denemelerde uzun tava, karık ve damla olmak üzere üç sulama yöntemiyle, her sulamada bitki etkili kök derinliğindeki eksik nemin %100, %66, %33'ünün karşılandığı sulama konularının üç su düzeyi incelenmiştir. Araştırmada sulamalar, pamuk bitkisinin sulama yönünden kritik olarak kabul edilen tarak oluşumu, çiçeklenme, koza oluşumu ve kozaların açılmaya başlama dönemi olmak üzere dört dönemde yapılmıştır. Kalite özellikleri kullanılarak yapılan varyans analizi sonuçlarına göre, gerek sulama yöntemi gerekse su düzeyinin, her üç yılda da lif mukavemeti, lif uzunluğu, çırçır randımanı ve 100 tohum ağırlığı üzerine etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir. Araştırmada konulara uygulanan sulama suyu miktarı 181.0 mm - 798.6 mm arasında değişmiştir. Diğer taraftan elde edilen bitki su tüketimi değerleri ise 357.0 mm -1037.7 mm arasında değişmiştir.

Anahtar Kelimeler

pamuk, lif kalitesi, sulama yöntemleri, su düzeyi

Effects of Different Irrigation Methods and Irrigation Regimes on Cotton Fiber Quality in Aydın Province

Öz

This research was conducted to determine the effect of different irrigation methods and levels on quality
parameters (fiber thickness, fiber lenght, fiber strenght, fiber percentage and 100 seed weight) of cotton in the
Research and Application Farm of Faculty of Agriculture at Adnan Menderes University during the years of 1998,
1999 and 2000. Experiment was setup in split plot design with two factors and three replications. In the trials,
three irrigation methods (border, furrow and trickle) and three irrigation levels (% 100, % 66, %33), that covers of
the deficient moisture in the crop root zone were investigated. In this study, the application of irrigation were done
an four specific growth stages which are very sensitive to water stres of cotton ; bud formation, flowering , boll
formation and opennig of boll stages. According to the research results, irrigation methods and irrigation levels
were both significantly affected the fiber strenght, fiber lenght, fiber percentage and 100 seed weight in three
years. The amounts of applied irrigation water ranged between 181.0 - 798.6 mm. Seasonal water consumption
values ranged between 357.0 mm and 1037.7 mm in irrigation treatments.

Anahtar Kelimeler

cotton, fiber quality, irrigation methods, irrigation levels

Kaynakça

• Anonim, 1998. Aydın ili Envanteri, Aydın İl Tarım Müdürlüğü,Aydın.
• Aydemir, M., 1982. Pamuk Islahı Yetiştirme Tekniği ve Lif Özellikleri, Tarım ve Orman Bakanlığı Nazilli Pamuk Araştırma Enst.Yayın No:33, İzmir.
• Constable, G. A., Hodgson, A. S., 1990. A comparison of drip and furrow irrigated Cotton on a Cracking clay soil, 3: Yield and Quality of four Cultivars Irrigation Science 11(3): 149-113.
• Dağdelen, N., Yılmaz, E., Sezgin, F., Baş, S., 1998. Son Su Uygulama Zamanının Pamuk Kalitesi ve Bazı Verim Özellikleri Üzerine Etkisi, Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi Cilt:2 7-11 Eylül,Aydın.
• Güleryüz, H., Özkan, B., 1993. Antalya Koşullarında Karık Ve Damla Sulama Yöntemlerinin Pamuk Veriminin Etkilerinin Karşılaştırılması, Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı, Akdeniz Tarımsal Araştırma Enst., Yayın No:13,Antalya.
• Harmancıoğlu, M., Yazıcıoğlu, T., 1973. Lif Teknolojisi Uygulama Kitabı, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No:213, İzmir.
• Kanber, R., 1977. Çukurova Koşullarında Bazı Toprak Serilerinin Değişik Kullanılabilir Nem Düzeylerinde Yapılan Sulamaların Pamuğun Verim Ve Su Tüketimine Etkisi Üzerinde Bir Lizimetre Araştırması, (Doktora Tezi), Köyişleri Ve Kooperatifler Baaknlığı, Toprak Su Genel Md. Yayın No:78, Rapor Yayın No: 33, Tarsus.
• Kanber, R., Derviş., Ö., 1979. Çukurova Koşullarında Pamuk su tüketimi, Tarsus Bölge Topraksu Araştırma Enst. Md.Yayınları, No:90, Tarsus.
• Karaata, H.,1985. Harran Ovasında Pamuk Su Tüketiminin K.H.A.E. GenelYayın No:24, Şanlıurfa.
• Özkara, M., Şahin, A., 1993. Ege Bölgesinde Farklı Sulama Programlarının Nazilli-84 ve Nazilli-87 Pamuk Çeşidinin Verim ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkileri, Menemen Araştırma Enst. Md. Yayınları, Genel Yayın No:193, Menemen.
• Sezgin, F., Baş, S., Yılmaz, E., 1997. Büyük Menderes Ovasında Pamukta Sulamaya Başlama Zamanının Tespiti Üzerinde Bir Araştırma, 6. Ulusal Kültürteknik Kongresi, 5-8 Haziran 1997, Bursa.
• Yılmaz, E., 1999. Büyük Menderes Ovasında Pamuk Bitkisinde Kısıtlı Sulama Uygulamasının Verim Ve Bazı Kalite Özelliklerine Etkisinin Araştırılması, (Doktora Tezi), Ege Üni. Fen Bil. Enst., İzmir.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metodları, KHGM Yayınları GenelYayın No:121,Ankara. Geliş Tarihi Kabul Tarihi : 14.02.2005