Bazı Kestane Çeşit ve Genotiplerinin Çiçek Tozu Kalitesinin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 251 - 256, 31.12.2024

Yusuf Altın , Cevriye Mert , Başak Müftüoğlu

https://doi.org/10.25308/aduziraat.1571245

Öz

Bu çalışmada aynı ekolojik koşullarda yetiştiriciliği yapılan seleksiyon çalışmaları ile öne çıkan dokuz Anadolu kestanesi (Castanea sativa Mill.) çeşit/genotipi ile iki hibrit (Castanea sativa × Castanea crenata) çeşitin çiçek tozu kalitesi değerlendirilmiştir. Bu amaçla anter ve çiçek tozu boyutları, bir anterde üretilen çiçek tozu miktarları, çiçek tozunun canlılık oranı ve çimlenme yüzdeleri belirlenmiştir. İncelenen özellikler bakımında çeşitler arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Çeşit/genotiplerin bir antere düşen ortalama çiçek tozu miktarı 5111- 8000 adet, çiçek tozu çimlenme oranları %5 sakkaroz konsantrasyonunda %16.93 ile %35.35, %10 sakkaroz konsantrasyonunda %23.01 ile %36.63 arasında değiştiği tespit edilmiştir. Çeşitlerin çiçek tozu canlılık oranı %60’ın üzerinde bulunmuştur. Genel olarak, kestane çeşit/genotiplerinin tozlayıcılık potansiyelinin yeterli olduğu ve bölgesel yayılımlarına göre üreticilere alternatif seçenekler sunulabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kestane, çiçek tozu çimlenmesi, TTC, anter

Determination of Pollen Quality of Some Chestnut Cultivars and Genotypes

Öz

The pollen quality of nine Anatolian chestnut (Castanea sativa Mill.) cultivar/genotypes and two hybrid (Castanea sativa × Castanea crenata) cultivars were evaluated in this study. Fort his aim, anther and pollen sizes, amounts of pollen produced in an anther, pollen viability rate and germination percentages were determined. Significant differences were found among the cultivars in terms of the examined characteristics. It was determined that the average amount of pollen per anther of the varieties/genotypes was 5111-8000 pieces, and pollen germination rates varied between 16.93% and 35.35% at 5% sucrose concentration and 23.01% to 36.63% at 10% sucrose concentration. Pollen viability of the cultivars was found to be over 60%. Overall, it has been concluded that the pollination potential of chestnut cultivars/genotypes is sufficient and that alternative options can be offered to producers based on their regional distributions.

Anahtar Kelimeler

Chestnut, pollen germination, TTC, anther

Kaynakça

• Beyhan N, Serdar Ü (2008) Assessment of Pollen Viability and Germinability in Some European Chestnut Genotypes (Castanea sativa Mill.). Horticultural Science (Prague) 35 (4): 171-178.
• Bounous G, Paglietta R, Peano C (1992) Methods for Observing Chestnut Pollen Viability, Germinability and Pollen Tube Growth. Proceedings of the Internatıonal Chestnut Conference 76-78, Morgantown, West Virginia, July 10-14.
• Bounous G, Marinoni DT (2005) Chestnut: Botany, Horticulture, and Utilization. Horticulture Reviews 31: 291-347.
• Clapper RB (1954) Chestnut Breeding, Techniques and Results. II. Inheritance of Characters, Breeding for Vigour, and Mutations. The Journal of Heredity 45: 201-208.
• Erdtman G. (1966). Pollen morphology and plant taxonomy. Angiosperms. New York.
• Fernando D, Richards J, Kikkert J (2006) In Vitro Germination and Transient GFP Expression of American Chestnut (Castanea dentata) Pollen. Plant Cell Reports 25 (5), 450-456.
• Jaynes RA (1975) Chestnuts . Advances in Fruit Breeding. In: Janick J, Moore JN (eds.), Lafayette, Purdue University Press. 490-503 .
• Kılınç Ö, Ertan E (2016) Seleksiyonla Belirlenmiş Kestane (Castanea sativa Mill.) Genotiplerinin Erkek Çiçek Yapıları Üzerinde Araştırmalar. Bahçe Özel Sayı: VII. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Bildirileri Cilt I: Meyvecilik 930- 937.
• Kılınç Ö (2014). Seleksiyonla Belirlenmiş Kestane (Castanea sativa Mill.) Genotiplerinin Erkek Çiçek Yapıları Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Luo S, Zhang K, Zhong WP, Chen P, Fan XM, Yuan DY (2020). Optimization of in Vitro Pollen Germination and Pollen Viability Tests for Castanea mollissima and Castanea henryi. Scientia Horticulturae 271, 109481, 1-10.
• Mert C (2005) Bazı Fertil ve Steril Kestane Çeşitlerinin Polen ve Anter Yapıları Üzerinde Araştırmalar. Doktora tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Mert C, Soylu A (2006) Flower and Stamen Structures of Male-Fertile and Male- Sterile Chestnut (Castanea sativa Mill.) Cultivars. Journal of the American International Society for Horticultural Science 131 (6):752-759.
• Mert C, Soylu A (2007) Morphology and Anatomy of Pollen Grains from Male- Fertile and Male Sterile Cultivars of Chestnut (Castanea sativa Mill.). The Journal of Horticultural Science and Biotechnology 82(3): 474-480.
• Mert C (2009) Temperature Responses of Pollen Germination in Walnut (Juglans regia L.). Journal of Biologıcal and Environmental Sciences 3(8), 37-43.
• Müftüoğlu B (2017) Bazı Kestane Çeşit ve Genotiplerinin Fenolojileri ve Çiçek Yapıları Üzerinde Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Müftüoğlu B, Mert C (2022) Bazı Kestane Çeşitlerinin Erkek Çiçek Yapıları Üzerinde Araştırmalar. Bahçe, 51(2), 109-115.
• Nienstaend H (1955) Receptivity of the Pistillate Flowers and Pollen Germination Tests in Genus Castanea. Lake States Forest. Experiment Station, St. Paul Campus, St. Paul 1, Minn 40-45.
• Pereira-Lorenzo S, Ballester A, Corredoira E, Vieitez AM, Agnanostakis S, Costa R, Bounous G, Botta R, Beccaro GL, Kubisiak TL, Conedera M, Krebs P, Yamamoto T, Sawamura Y, Takada N, Gomes-Laranjo J, Ramos- Cabrer AM (2012). Chestnut. In: Badenes, ML, Byrne, DH (eds.), Fruit Breeding, Handbook of Plant Breeding. Springer US, Boston, MA, 729–769.
• Prohens J, Nuez F, Carena MJ (2008) Handbook of Plant Breeding. New York, Springer, 729-77
• Rutter PA, Mıller G, Payner JA (1990) Chestnuts (Castanea). Genetic Resources of Temperate Fruit and Nut Crops. Acta Horticulturae 290: 761–788.
• Sarıyar R (2019) Kestane (Castanea sativa Mill.) Genotiplerinde Çiçek Yapıları ve Polen Morfolojisi Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Silva DM, Zambon CR, Techio VH, Pio R. (2020) Floral Characterization and Pollen Germination Protocol for Castanea Crenata Siebold & Zucc. South African Journal of Botany 130: 389-395.
• Soylu A, Ayfer M (1981) Studies on Floral Biology and Fruit Setting of Some İmportant Chestnut Cultivars (Castanea sativa Mill.) Grown in Marmara Region. Bahçe 10:45-65.
• Soylu A (2004) Kestane Yetiştiriciliği ve Özellikleri (Genişletilmiş II. Baskı). Hasad Yayıncılık Ltd. Şti., 64 s. İstanbul
• Tural E (2019). Seleksiyonla Belirlenmiş Kestane Genotiplerinin Tozlayıcılarının Saptanması Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.