ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖZ-YETERLİK ALGILARI

Yıl 2016, Sayı: 23, 623 - 658, 30.08.2016

Ceyhun Kavrayıcı , Coşkun Bayrak

https://doi.org/10.14520/adyusbd.70805

Cited By: 8

Öz

Bu araştırmanın amacı pedagojik formasyon sertifika programında öğrenim gören öğretmen adaylarının öz-yeterlik algılarının yaş, cinsiyet, branş, eğitim durumu, öğretmenlik deneyimi gibi farklı değişkenler açısından incelenmektir. Tarama modeline dayalı nicel bir araştırma olarak desenlenen çalışmada amaçsal örnekleme kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2013-2014 öğretim yılında Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Pedagojik Formasyon Sertifika Programında öğrenim gören 550 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Örneklem ise evren içinden araştırmaya katılmaya gönüllü, 245 öğretmen adayından oluşturmaktadır. Ölçme aracının eksik doldurulması nedeniyle 192 öğretmen adayının görüşleri araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Araştırmada veriler Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen, Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan “Öğretmen Öz-yeterlik Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde SPSS paket programı kullanılmış, yüzde, frekans, standart sapma ve aritmetik ortalama; gruplar arasındaki farklılığı gözlemleme amacına yönelik olarak tek yönlü varyans analizinden (ANOVA) ve t- testinden yararlanılmıştır. Tek yönlü varyans analizi ile ortaya çıkan farklılıkların hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla Tukey testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları göz önüne alındığında, öğretmen adaylarının öz-yeterlik algılarının “yeterli” düzeyde olduğu; ancak “oldukça yeterli” düzeyinde olmadığı gözlemlenmektedir.  Öğretmen adaylarının öz-yeterlik alt boyutları arasında anlamlı farklılık bulunmaktadır. Öğretmen adaylarının öğretim stratejileri öz-yeterlikleri, öğrenci katılımını sağlama öz-yeterliklerine göre yüksektir ve bu iki alt boyut arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunmaktadır. Bağımsız değişkenler dikkate alındığında cinsiyet, branş ve öğretmenlik deneyimi değişkenine göre anlamlı farklılıklar gözlenirken öğrenim durumu ve yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılık bulunamamıştır

Anahtar Kelimeler

Pedagojik formasyon sertifika programı, öğretmen adayları, öz-yeterlik

Kaynakça

• Aksu, H.H. (2008). “Öğretmen Adaylarının Matematik Öğretimine yönelik Öz-
• yeterlilik İnançları”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi
• Dergisi, 8 (2), 161-170.
• Avcı, E., Coşkuntuncel, O. ve İnandı, Y. (2011). “Ortaöğretim On İkinci Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersine Karşı Tutumları”. Mersin Üniversitesi Eğitim
• Fakültesi Dergisi, 7 (1), 50-58.
• Ashton, P.T. ve Webb, R.B. (1986). Making a difference: Teachers’ sense of
• efficacy and student achievement. New York: Longman.
• Aydemir, H., Duran, M., Kapıdere, M., Kaleci, D. ve Aksoy, D., N. (2014). “Self-
• efficacy of Teacher Candidates. Intended Teaching Profession”. Procedia
• – Social and Behavioral Sciences 152, 161 – 166.
• Azar, A. (2010). “Ortaöğretim Fen Bilimleri ve Matematik Öğretmeni Adaylarının
• Öz Yeterlilik inançları”. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (12), 235–252.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
• Bandura, A. (1977a). “Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral
• Change”. Psychological Review, 84, 191–215.
• Bandura, A. (1977b). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura A. (1982). “Self Efficacy Mechanisim in Human Agency”. American Psycologist,
• (2), 122-147.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive
• theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
• Bandura, A. (1993). “Perceived Self-efficacy in Cognitive Development and
• Functioning”. Educational Psychologist, 28, 117–148.
• Bandura A. ve Locke A. E. (2003). “Negative Self-efficacy and Goal Effects Revisited”.
• Journal of Applied Psychology, 88 (1), 87–99.
• Benzer, F. (2011). İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Görev Yapan
• Öğretmenlerin Öz Yeterlik Algılarının Analizi. Yayınlanmamış doktora
• tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, E. Ö. Karadeniz Ş. ve Demirel, F. (2013).
• Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cantrell, P., Young, S. ve Moore, A. (2003). “Factors Affecting Science Teaching
• Efficacy of Preservice Elementary Teachers”. Journal of Science
• Teacher Education, 14, 177–192.
• Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P. ve Malone, P. S. (2006). “Teachers’ Self-
• efficacy Beliefs as Determinants of Job Satisfaction and Students’
• Academic Achievement: A study at the School Level”. Journal of School
• Psychology, 44, 473–490.
• Conger, J., A. ve Kanungo, R., N. (1988). “The Empowerment Process:
• Integrating Theory and Practice”. The Academy of Management
• Review, 13 (3), 471-482.
• Covington, M. V. (1984). “The Self-worth Theory of Achievement Motivation:
• Findings and Implications”. The Elementary School Journal, 85 (1), 1-
• Çapa, Y., Çakıroglu, J. ve Sarıkaya, H. (2005). “The Development and
• Validation of a Turkish Version of Teachers’ Sense of Efficacy Scale”.
• Education and Science 30 (137), 74-81.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). “Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin
• Tutum ve Mesleki Yeterlik İnançlarının Cinsiyet, Program ve
• Fakültelerine Göre İncelenmesi”. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi
• Dergisi, 9(15), 33-53.
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011).”Öğretmen Adaylarının Öz Yeterlik
• İnançları ve Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları”. Eğitim ve Bilim,
• (159), 96-111.
• Dipasupil, S., R., Ham, J., H. ve Min, H., J. (2015) “Relationship Between
• Teachers Level of Job Satisfaction and Self-efficacy: A Comparative
• Study Between Korean and Non-Korean Perspectives”. Indian Journal
• of Science and Technology, 8 (24).
• Donnell, L., A. ve Gettinger, M. (2015). “Elementary School Teachers’
• Acceptability of School Reform: Contribution of Belief Congruence,
• Self-efficacy and Professional Development”. Teaching and Teacher
• Education, 51 (47-57).
• Ekici, G. (2006). “Meslek Lisesi Öğretmenlerinin Öğretmen Öz-yeterlik İnançları
• Üzerine Bir Araştırma”. Eğitim Araştırmaları, (24), 87-96.
• Emmer, E. ve Hickman, J. (1990). Teacher decision making as a function of
• efficacy, attribution, and reasoned action. Paper Presented at the
• Annual Meeting of the American Educational Research Association,
• Boston, MA.
• Elkatmış M., Demirbaş M. ve Ertuğrul N. (2013). “Eğitim Fakültesi Öğrencileri ile
• Formasyon Eğitimi Alan Fen Edebiyat Fakültesi Öğrencilerinin
• Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Öz Yeterlik İnançları”. Pegem Eğitim
• ve Öğretim Dergisi, 3 (3), 41-50.
• Field, A. (2009). Discovering statictics using SPSS. London: SAGE Publications.
• Gençtürk, A. ve Memiş, A. (2010). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Öz-
• yeterlik Algıları ve İş Doyumlarının Demografik Faktörler Açısından
• İncelenmesi”. İlköğretim Online, 9 (3), 1037-1054.
• Gibson, S. ve Dembo, M. (1984). “Teacher efficacy: A construct validation”.
• Journal of Educational Psychology, 76 (4), 569-582.
• Goddard, R. D., Hoy, W. K. ve Woolfolk-Hoy, A. W. (2000). “Collective Teacher
• Efficacy: Its Meaning, Measure and Impact on Student Achievement”.
• American Educational Research Journal, 37 (2), 479- 507.
• Goddard, R. G., Hoy, W. K. ve Woolfolk Hoy, A. (2004). “Collective Efficacy:
• Theoretical Development, Empirical Evidence, and Future Directions”.
• Educational Researcher, 33 (3), 3–13.
• Gorrel, J. ve Capron, E. (1990). “Cognitive Modelling and Self Efficacy: Effects on
• Preservice Teachers’ Learning of Teaching Strategies”. Journal of
• Teacher Education, 41 (4), 15- 22.
• Güvenç, H. (2011). “Sınıf Öğretmenlerinin Özerklik Destekleri ve Mesleki Öz-
• yeterlik Algıları”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17 (1), 9 116.
• Hagen, K. M., Gutkin. T. B., Wilson, C. P. ve Oats, R. G. (1998). “Using Vicarious
• Experience and Verbal Persuasion to Enhance Self-efficacy in Pre-
• service Teachers: “priming the pump” for consultation”. School
• Psychology Quarterly, 13 (2), 169-178.
• Henson, R. K., Kogan, L. R. ve Vacha-Haase, T. (2001). “A Reliability
• Generalization Study of the Teacher Efficacy Scale and Related
• Instruments”. Educational and Psychological Measurement, 61 (3),
• -42.
• Huck, S.,W. (2009). Statistical misconceptions. New York: Routledge.
• Kahyaoğlu M. ve Yangın, S. (2007). “İlköğretim Öğretmen Adaylarının Mesleki
• Öz-yeterliklerine İlişkin Görüşleri”. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1),
• -84.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koç, C. (2013). “Sınıf Öğretmenlerinin Öz yeterlik algıları ve Yapılandırmacı
• Öğrenme Ortamı Oluşturma Becerilerinin İncelenmesi”. Hacettepe
• Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 240- 255.
• Kurt, T. (2012). “Öğretmenlerin Öz-yeterlik ve Kolektif Yeterlik Algıları”. Türk
• Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (2), 195-227.
• Oğuz, A. (2012). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Akademik Öz Yeterlik İnançları”.
• Anadolu Journal of Educational Sciences International. 2 (2), 15-28.
• Özdemir, M.S.(2008). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının Öğretim Sürecine İlişkin Öz-
• yeterlik İnançlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Kuram
• ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Özkan, H., Dallı, M., Bingöl, E., Metin, C., S. ve Yaralı, D. (2014). “Examining the
• Relationship Between the Communication Skills and Self-efficacy Levels
• of Physical Education Teacher Candidates”. Procedia - Social and
• Behavioral Sciences, 152, 440 – 445.
• Parkay, F. W., Greenwood, G., Olejnik, S. ve Proller, N. (1988). “A Study of the
• Relationship among Teacher Efficacy, Locus of Control, and Stress”.
• Journal of Research and Development in Education, 21(4), 13-22.
• Peker, M. ve Mirasyedioğlu, Ş. (2003). “Lise 2.sınıf Öğrencilerinin Matematik
• Dersine Yönelik Tutumları ve Başarıları Arasındaki İlişki”. Pamukkale
• Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 157-166.
• Ross, J.A. (1992). “Teacher Efficacy and the Effect of Coaching on Student
• Achievement”. Canadian Journal of Education, 17, 51–65.
• Sandıkçı, M. ve Öncü, E. (2013). “Beden Eğitimi ile Diğer Alanlardaki Öğretmen
• Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Yeterlik Algıları ve
• Tutumlarının Belirlenmesi ve Karşılaştırılması”. Pamukkale Journal of
• Sport Sciences, 4 (1), 135-151.
• Saracaloğlu, A. S. ve Yenice, N. (2009). “Fen Bilgisi ve Sınıf Öğretmenlerinin Öz
• Yeterlik İnançlarının Bazı Değiskenler Açısından İncelenmesi”. Eğitimde
• Kuram ve Uygulama 5(2), 244-260.
• Smith, S. M. (2002). “Using the Social Cognitive Model to Explain Vocational
• Interest in Information Technology”. Information Technology, Learning
• and Performance Journal, 20 (1), 1-9.
• Smylie, M. A. (1988). “The Enhancement Function of Staff Development:
• Organizational and Psychological Antecedents to Individual Career
• Change”. American Educational Research Journal, 25, 1-30.
• Şahin-Taşkın, Ç. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). “Sınıf Öğretmeni Adaylarının
• Özyeterlik İnançları: Nicel ve Nitel Verilere Dayalı Bir İnceleme”. İnönü
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 21-40.
• Tarkın A. ve Uzuntiryaki, E. (2012). Öğretmen Adaylarının Öz-yeterlik İnançları
• ve Mesleğe Yönelik Tutumlarının Kanonik Korelasyon Analizi ile
• İncelenmesi”. İlköğretim Online, 11 (2), 332-341.
• Taşkın Can, B., Cantürk Günhan, B. ve Öngel Erdal, S. (2005). “Fen Bilgisi
• Öğretmen Adaylarının Fen Derslerinde Matematiğin Kullanımına
• Yönelik Öz Yeterlik İnançlarının İncelenmesi”. Pamukkale Üniversitesi
• Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 47–52.
• Tschannen-Moran, M. ve Woolfolk-Hoy, A. (2001). “Teacher Efficacy: Capturing
• an Elusive Construct”. Teaching and Teacher Education. 17(7). 783-
• Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert M. ve Özer N. (2009). “Ortaögretim
• Öğretmenlerinin Öz-yeterlik Algıları”. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
• Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, (17), 1-16.
• Yenilmez, K. ve Kakmacı, Ö. (2008). “İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü
• Öğrencilerinin Öz Yeterlilik İnanç Düzeyleri”. Eskişehir Osmangazi
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-21.
• Yeşilyurt, E. (2013). “Öğretmen Adaylarının Öz-yeterlik Algıları”. Elektronik
• Sosyal Bilimler Dergisi. 12 (45), 88-104.
• Yılmaz, K. ve Çokluk-Bökeoğlu, Ö. (2008). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin
• Yeterlik İnançları”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi
• Dergisi, 41(2), 143-167.
• Wood, R. ve Bandura, A. (1989). “Social Cognitive Theory of Organizational
• Management”. Academy of Management Review 14(3), 361-384.
• Woolfolk, A. E., Rosoff, B. ve Hoy, W. K. (1990). “Teacher’s Sense of Efficacy and
• Their Beliefs about Managing Students”. Teaching and Teacher
• Education, 6, 137–148.