ENVIRONMENTAL ACCOUNTING AT BUSINESS LEVEL: A CASE STUDY

Yıl 2019, Sayı: 31, 584 - 623, 26.03.2019

Ercüment Okutmuş

https://doi.org/10.14520/adyusbd.534823

Cited By: 2

Öz

Since the last quarter of the 20th
century, mass communication, technological advances in the fields of
transportation and production has created environment of welfare for people as
the rapid population growth has changed the dimensions of production, thus
created an environment of toxic waste as a result of production. This effect,
especially in last years, has come to point of destroying the ecological
balance. As the companies continue their productions taking environmental
measures in account, on top of regular production costs, they now have to face
up to additional environment-friendly, or environment damaging costs as well.
Due to the importance of this matter, researches on integration of
environmental costs to regular accounting systems, has recently took place in
literature. Especially the topics such as how these costs take place in
accounting system, how they are classified, how they are added up to production
costs pose importance to researchers and appliers. In this article, environmental
costs are briefly introduced, and explained how they should take place in
accounting system, and how they should be applied to the system. Application of
the research has been practiced at TO-RO-NA Industry LTD, a company in
accumulator sector, which is highly involved with environment polluting
materials such as lead, sulphiric acid, and plastic. In the company,
environmental costs are classified, and the actual value is recognized with the
environmental costs. While sorting general production expenses, with adding a
new slot for environmental costs, after the sorting, how much an establishment
undergoes environmental costs in the aspect of general production expenses can
be obtained. General production expenses are recognized classically as pre-sorting
general production expenses based on the sort of expense

Anahtar Kelimeler

Environmental Costs, Environmental Accounting

İŞLETME DÜZEYİNDE ÇEVRE MUHASEBESİ: BİR UYGULAMA

Öz

20. yüzyılın son çeyreğinden itibaren
kitle iletişimi, ulaşım ve üretim alanlarında görülen teknolojik gelişmeler,
insanoğlunun refahının artmasını sağlayan bir ortam oluşturmakla birlikte nüfusun
aşırı artışı üretimin boyutlarını değiştirmiş dolayısı ile üretim sonucu oluşan
zararlı atıklar kirlilik etkisi oluşturmuştur. Bu etki özellikle son yıllarda
dünyanın ekolojik dengesini bozacak boyutlara ulaşmıştır. Dolayısıyla işletmeler
çevresel faktörlere dikkat ederek üretimlerini devam ettirirken normal üretim
maliyetleri ile birlikte çevre odaklı önleme kullanma ve zarar gibi birtakım ek
maliyetlere de katlanmaları gerekmektedir. Konunun önemi gereği çevresel
maliyetlerin işletme düzeyinde tekdüzen muhasebe sistemine entegrasyonu ile
ilgili çalışmalar son dönemlerde literatüre yeni girmeye başlamıştır. Özellikle
tekdüzen muhasebe sisteminde çevre maliyetlerinin muhasebe sistemi içinde nasıl
yer alacağı, nasıl sınıflanacağı, üretim maliyetlerine nasıl yükleneceği
hususları araştırmacılar ve uygulamacılar için önem arz etmektedir. Bu çalışmada çevre maliyetleri kısaca
tanıtılarak çevre maliyetlerinin muhasebe sisteminde nasıl yer alması gerektiği
ve nasıl muhasebeleştirildiği anlatılmıştır. Çalışmanın uygulaması, kurşun,
sülfürik asit ve plastik gibi çevre kirliliği unsurlarını yoğun olarak içeren
bir sektör olan akümülatör sektöründen TO-RO-NA Endüstri Limited Şirketi’nde
yapılmıştır. İşletmede çevre maliyetleriyle ilgili bir tasnif işlemi yapılarak
işletmenin gerçek değerleri ile çevre maliyetleri muhasebeleştirilmiştir. Genel
üretim giderleri dağıtılırken çevre gider yeri açılması ile dağıtımlar tamamlandığında
işletmenin genel üretim giderleri kapsamında ne kadar çevresel maliyete
katlandığı tespit edilmiş olur. Genel üretim giderleri, dağıtım öncesi genel
üretim giderleri olarak gider çeşitlerine göre klasik olarak
muhasebeleştirilir.

Anahtar Kelimeler

Çevre Maliyetleri, çevre muhasebesi

Kaynakça

• Akün, Kavut, L., 1999, Çevre Muhasebesi, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. Cilt:1, Sayı:1.
• Aslan, Ü.,1995, Çevre Muhasebesi ve Nuh Çimento A.Ş.’de Çevre Muhasebesi Üzerine Pilot Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, (yayınlanmamış).
• Bebbington, J., Gray R., Thomson J., Walters, D., 1992, “Accountants and the Environment, Accounts Attitudes and the Absence of an Environmentally Sensitive Accounting”, Discussion Papers in Accountancy and Finance, pp 3-10.
• Boyd, J., 1998, The Benefits of Improved Environmental Accounting: An Economic Framework To Identify Priorities, Resources for the Future Publication, Washington DC.
• EPA (Environmental Protection Agency), 1995, “An Introduction to Environmental Accounting as a Business Management Tool” Washington.
• Gautam, N., C., 1997, “Environmental Accounting National and at Firm Level: A Case of India”, IAADER 8th Congress (Sekizinci Dünya Muhasebe Eğitimcileri Kongresi Bildirileri), Paris.
• Gökdayı, İ., 1997, Çevrenin Geleceği,Yaklaşımlar ve Politikalar, Türkiye Çevre Vakfı Yayınları, (115), Ankara.
• Gökdeniz, Ü., 1996, Çevre Muhasebesi (Environmental Accounting-Green Accounting), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Öneri Dergisi, Cilt:1, Sayı: 5, s.21-26.
• Gray, R., Bebbington, J, Walters, D., 1993, “Accounting for the Environment”, Funded by the Chartered Association of Certified Accountants.
• Güvemli, O., Gökdeniz, Ü., 1996, “Çevre Muhasebesindeki Gelişmeler, Muhasebe Öğretim Üyeleri Bilim ve Dayanışma Vakfı, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, (4), s.23-25.
• Mathews, M., R., 1995, “Social And Enviromental Accounting; A Pratical Demonstration of Ethical Concern?”, Journal of Business Ethics (14), pp 663-682.
• Melek, Z., 2001, “Çevre Muhasebesi ve Çevresel Maliyetlerin Üretim Maliyetlerine Etkileri Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, M.Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (yayınlanmamış).
• Milne, Markus, J., 1991., ”Accounting Environmental Resource Valves And Non-Market Valuation Techniques For Environmental Resources”, A Review Accounting, Auditing Accountability Journal, pp.80-108,
• Murray, D., 1989, “Subjects Test of Expectancy Theory in a Public Accounting Environment”, Journal of Accounting Resarch, (24), p. 400-404.
• Özbirecikli, M., 2002, Çevre Muhasebesi, Kavramlar, Uygulama Alanları Araştırma Sonuçları, Naturel Yayıncılık, Ankara.
• Özkol, E, 1998, “Çevre Muhasebesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, C:13, (1), s.15-26.
• Spitzer, M., Elwood H., 1998, An Introductıon to Envioronment as a Business Management Tool: Key Consepts and Terms, EPA Publication, Washington DC.
• Sözbilir, H., 1981, ”İşletmelerde Sosyal Muhasebe Kuramı ve Türkiye’de Bir Anket Çalışması”, Sevinç Matbaası, Ankara.
• Yarbaşı, E., 1998, Çevre-İşletme-Maliyet İlişkilerini Mali Durum Tablolarına Yansıtılması, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul (Yayınlanmamış).
• Yükçü, S., 1999, Kalite Maliyetlerinin Muhasebeleştirilmesi, Anadolu Matbaacılık, İzmir.
• Westlund, A., H., 2001, “Measuring Environmental Impact on Society in the EFQM System”, Total Quality Management, Vol: 12, (1), p. 125-135.