ÖRGÜTSEL ADALETİ SAĞLAYABİLECEK ADİL BİREYLERİN YETİŞTİRİLMESİ: FARABİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Sayı: 36, 110 - 136, 31.12.2020

Ahmet Yavuz Çamlı

https://doi.org/10.14520/adyusbd.738679

Öz

Adalet, arkaik toplumlardan günümüze kadar üzerinde en çok tartışılan konulardan biridir. Erdemlerin erdemi olarak kabul edilen adalet, toplumsal hayatın her aşamasında ihtiyaç duyulan üstün bir ilkedir. Tabii olarak adalet, iş dünyasında faaliyet gösteren firma çalışanları açısından da önem arz eder. Bireylerin iş hayatındaki ilişkilerinin adil dizaynını ifade eden örgütsel adalet kavramı bu sürecin bir yansımasıdır. Örgütsel adalet konseptine çok önem atfedilmesine rağmen bunu pratik hayatta özümseyecek ve fiilen gerçekleştirecek adil yönetici ve çalışanların nasıl yetiştirileceğine dair ciddi araştırmalar yoktur. Dolayısıyla bu çalışmada, bahsedilen önemli eksikliğin giderilmesine bir nebze katkı sağlamak amaçlanmıştır. Örgütsel adaleti eyleme dökebilecek adil bireylerin yetiştirilmesine dair zemin oluşturabilmek için ünlü İslam filozofu Farabi’nin görüşleri referans alınmıştır. Bulgulara göre adil bireyin yetiştirilmesinde en önemli etken eğitimdir. Eğitim konusunda ise anne-babanın ve öğretmenlerin rolü çok önemlidir. Adil bireyin hangi mekanizmalar ile üretileceğinin ortaya çıkarılması bundan sonraki teorik ve pratik çalışmalara zemin oluşturması açısından ciddi bir adım olarak görülebilir.

Anahtar Kelimeler

adil birey, örgütsel adalet, farabi

RAISING FAIR INDIVIDUALS WHO CAN ENSURE ORGANIZATIONAL JUSTICE: THE CASE OF FARABI

Öz

Justice is one of the most discussed topics from archaic societies to the present day. Justice, is a superior principle that is needed at every stage of social life. Justice is also important for the employees of companies operating in the business world. The concept of organizational justice, which expresses the fair design of individuals' business relationships, is a reflection of this process. Although much significance is attached to this concept, there is no serious research on how to raise fair individuals who will internalize this in practical life and actually do it. In this study, it is aimed to contribute to the mentioned shortcoming. Opinions of the famous Islamic philosopher Farabi were taken as a basis. The most important factor in raising the fair individual is education. In education, the role of parents and teachers are very important. Vocational and character education must be together in this process.

Anahtar Kelimeler

fair individual, organizational justice, farabi

Kaynakça

• Aristotle. (1906). The Nicomachean Ethics of Aristotle (10th ed.) (F. H. Peters, Trans.). London, United Kingdom: K. Paul, T., T.
• Atay, H. (1974). Farabi'nin Üç Eseri: Mululuğu Kazanma (Tahsilu's- Sa'ade) / Eflatun Felsefesi ve Aristo Felsefesi. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Beekun, R. I., Badawi, J. A. (2005). “Balancing Ethical Responsibility among Multiple Organizational Stakeholders: The Islamic Perspective”. Ethics, 60: 131–145.
• Carroll, A. B. (1991). “The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders”. Business Horizons, 34(4): 39-48.
• Colquitt, J. A. (2001). “On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure”. Journal of Applied Psychology, 86(3): 386-400.
• Colquitt, J. A. (2012). Organizational Justice. In S. W. J. Kozlowski (Ed.). Oxford Library of Psychology, The Oxford Handbook of Organizational Psychology I (526–547). Oxford University Press.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C. O. L. H., & Ng, K. Y. (2001). “Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research”. Journal of Applied Psychology, 86(3): 425–445.
• Craig, E. (1998). Routledge Encyclopedia of Philosophy: Descartes to Gender and Science. New York, NY: Routhledge.
• Farabi. (1980). Fusulu’l-Medeni. (Çev. M. Aydın-M. R. Ayas). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Farabi. (1986). Kitab ârâu ehli’l-Medineti’l-Fazıla. (Tahkik E. N. Nadir). Beyrut: Darulmeşrik.
• Farabi. (1987). Risaletü’t-tenbih ala Sebili’s-Saade. (Tahkik S. Halifât), Amman.
• Farabi. (1990). Şeraitu’l-yakin. (Neş. M. T. Küyel). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Farabi. (1991). Kitabu’l-mille ve Nusus Uhra. (Tahkik M. Mehdi). Beyrut: Darulmeşrik.
• Farabi. (1996). Kitabü’t-Tenbih ‘Alâ Sebili’s-Seade. (Tahkik C. A. Yasin). Lübnan.
• Farabi. (1998). Kitab as-Siyasetu’l Medeniyye, Vezare at-Turasü’l al-Kavmi as-Sekafe. Umman.
• Farabi. (1999). Tahsilü’s-Saadet. (Çev. A. Arslan). Ankara: Vadi Yayınları.
• Farabi. (2001). Philosophy of Plato and Aristotle (Trans. Muhsin Mahdi). (Revised Edition). Ithaca, New York: Cornell University Press.
• Farabi. (2005). Aklın Anlamları. İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri (127-130). İstanbul: Klasik Yayınları.
• Farabi. (2005b). Fusulu’l-Medeni, Farabi’nin İki Eseri. (Çev. H. Özcan), İstanbul: M.Ü.İ.F. Yayınları.
• Farabi. (2009). Makalat el-Refia fi usuli’l-ilmi’t-tabii, Tabiat İlminin Kökleri Hakkında Yüksek Makaleler. (Çev. N. Lugal, A. Sayılı). İstanbul: Say Yayınları.
• Folger, R. G., Cropanzano, R. (1998). Organizational Justice and Human Resource Management. London, United Kingdom: Sage Publications
• Fox, S., Spector, P. E., Miles, D. (2001). “Counterproductive Work Behavior (CWB) in Response to Job Stressors and Organizational Justice: Some Mediator and Moderator Tests for Autonomy and Emotions”. Journal of Vocational Behavior, 59(3): 291-309.
• Freeman, R. E., Reed, D. L. (1983). “Stockholders and Stakeholders: A New Perspective on Corporate Governance”. California Management Review, 25(3): 88–106.
• Greenberg, J. (1990). “Organizational Justice: Yesterday, Today, and Tomorrow”. Journal of Management, 16(2): 399–432.
• Kaya, M. (2003). “el-Medînetü’l-fâżıla”. İslâm Ansiklopedisi. C. 28. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay. 318-320.
• Moorman, R. H. (1991). “Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness Perceptions Influence Employee Citizenship?”. Journal of Applied Psychology, 76(6): 845–855.
• Sokolowski, R. (1989). Husserlian Meditations: How Words Present Things. Evanston: Northwestern University Press.