2019 TÜRKÇE ÖĞRETİM PROGRAMINDA PROZODİ

Yıl 2023, Sayı: 43, 1 - 32, 19.04.2023

Canan Nimet Mert Duran

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1233675

Cited By: 2

Öz

Çalışma, Türkçe öğretim programlarında okuma, konuşma ve dinleme becerilerinin ortak noktasında yer alan prozodi ve prozodik unsurların varlığını, ele alınış şeklini ortaya koymayı ve değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda 2019’da Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkçe Dersi Öğretim Programı (TDÖP) doküman analizi yöntemiyle incelenmiştir. Öğretim programlarında prozodiye, prozodik unsurlara ve prozodik farkındalığa yönelik ifadelere yetkinlikler, özel amaçlar, öğrenme-öğretme yaklaşımı, kazanımlar ve açıklamalar bölümlerinde yer verilip verilmediği ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Araştırmada 2019 TDÖP‘nda prozodi ve prozodik unsurların genel görünümü belirlenmiştir ve dokuz bölümden oluşan 2019 TDÖP’nda sadece üç bölümde prozodi ve prozodiye uygun ifadelerin yer verildiğini tespit edilmiştir. Araştırmanın ikinci sürecinde ise bu üç bölüm çalışmanın amacı doğrultusunda detaylı bir şekilde incelenerek değerlendirilmiştir. Değerlendirme sonucunda 2019 TDÖP’nın prozodik unsurlar ve prozodik farkındalığı yansıtması açısından yetersiz olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak prozodik unsurların ve prozodik farkındalığın öğretim programlarının temel değişkenlerinden biri olması sebebiyle öğretim programlarının da bu anlayış çerçevesinde geliştirilmesi gerektiği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

: Prozodi, Türkçe Dersi Öğretim Programı, prozodik farkındalık

PROSODY IN 2019 TURKISH CURRICULUM

Öz

The study aims to reveal and evaluate the existence and handling of prosody and prosodic elements, which are at the common point of reading, speaking, and listening skills in the Turkish Language Course curriculum. In this context, the TLCC prepared by the Ministry of National Education in 2019 was examined by the document analysis method. It has been discussed in detail whether expressions related to prosody, prosodic elements, and prosodic awareness are included in the sections of competencies, special purposes, learning-teaching approach, achievements, and explanations in the curriculum. Accordingly, it has been determined that in the 2019 TLCC, which consists of nine sections, only three sections contain prosody and expressions suitable for prosody. In the second phase of the study, these three sections were examined and evaluated in detail in line with the purpose of the study. As a result of the evaluation, it was determined that the 2019 TLCC was insufficient in terms of reflecting prosodic elements and prosodic awareness. According to the research results, it can be said that prosodic elements and prosodic awareness should be one of the basic variables of the curriculum and that the curriculum should be developed within the framework of this understanding.

Anahtar Kelimeler

: Prosody, Turkish Lesson Curriculum, prosodic awareness

Kaynakça

• Akçay, A. & Safalı, S. (2019). Öğretim programlarıyla ilgili temel kavramlar. İçinde A. Akçay& M. N: Kardaş (Eds.), Türkçe dersi öğretim programları (ss. 1-8). Pegem Akademi.
• Altınok, Şadan (2018). Türk Dili ve Edebiyatı Eğitiminde Prozodik Kazanımların Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Altınok, Ş. (2020). Konuşma becerisi eğitiminde prozodinin yeri. İ. Çetin (Ed.), Prozodi (Bürün bilimi) ve konuşma çalıştayı bildirileri (28 Haziran 2019) içinde (1. Basım ss. 19-41). Türk Dil Kurumu.
• Calp, M. (2010). Özel eğitim alanı olarak Türkçe öğretimi. Ankara: Nobel.
• Coşkun, M. V. (2009). “Ana dili eğitiminde parçalarüstü birimlerin önemi ve teknoloji destekli olarak kavratılması.” Bilig, 48: 41-52.
• Coşkun, M.V. (2010). Türkçenin ses bilgisi (2. baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat.
• Dursunoğlu, H. (2018). Türkiye Türkçesi ses bilgisi. (3. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Gün, M. & Kaya, İ. (2019). Geçmişten günümüze Türkçe dersi öğretim programları- 1 Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet dönemi Türkçe dersi öğretim programları. İçinde A. Akçay& M. N: Kardaş (Eds.), Türkçe dersi öğretim programları (s. 1-8). Ankara: Pegem Akademi.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. sınıflar). Ankara: T.C. Millî Eğitim Bakanlığı.
• Miles, M. ve Huberman, M. (1994). An expanded source book qualitative data analysis. California: Sage Publications.
• Kalaycı, N. ve Yıldırım, N. (2020). “Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi ve değerlendirilmesi (2009-2017-2019).” Trakya Eğitim Dergisi, 10(1): 238-262.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemleri (17.baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Keskin, H. K., Baştuğ, M., ve Akyol, H. (2013). “Sesli okuma ve konuşma prozodisi: ilişkisel bir çalışma.” Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2): 168-180.
• Kocaman, A. (1979). “Anlambilim Üzerine.” Genel Dilbilim Dergisi, 3-4 (1): 10-28.
• Merriam, S. B. (1995). “What can you tell from an N of 1?: Issues of validity and reliability in qualitative research.” PAACE Journal of Lifelong Learning, 4: 51-60
• Onan, B. (2019). Dil eğitiminin temel kavramları (4. basım). Ankara: Nobel.
• Özbay, M., & Çetin, D. (2011). “Dinleme becerisinin geliştirilmesinde prozodik farkındalığın önemi.” Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (26): 155-175. https://dergipark.org.tr/tr/pub/musbed/issue/23549/250886
• Solmaz, M. (2011). “Ortaöğretim dil bilgisi kitaplarındaki ses bilgisi ve ses bilimiyle ilgili konular üzerine bir değerlendirme.” Turkish Studies. 6(2): 851-880.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.