KÖYLERİN MAHALLEYE DÖNÜŞTÜRÜLMESİNİN KIRSAL ALANLARA YANSIMASI: TARSUS KIRSAL MAHALLELERİ ÖRNEĞİ

Year 2025, Issue: 50, 560 - 592, 31.08.2025

Gökhan Karayünlü

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1587558

Abstract

6360 Sayılı Kanun’un 2014 yılında uygulanmaya başlanmasıyla birlikte büyükşehir belediyeleri, coğrafi olarak zorlu şartlara sahip ve kente uzak mesafelerdeki eski köy yeni mahallelere hizmet götürmeye başlamıştır. Kent merkezinde hizmet sunan büyükşehir belediyeleri, kısıtlı bütçe ve yetersiz personelle ilin tamamına hizmet götürmekle görevlendirilmiştir. Kanun öncesinde tüzel kişiliği bulunan, kendine ait gelirleri olan, seçilmiş yönetimi ve işleyiş sistemi olan köyler kapatılarak mahalleye dönüştürülmüştür. Kentlerde bulunan mahalleler ile kırsal mahallerin ihtiyaç duyduğu hizmetler birbirinden tamamen farklıdır. Kentli bakış açısıyla kırsal mahallelerde hizmet sunulması, kırsal mahallerin uzak mesafede bulunmasının ve az nüfuslu olmasının, belediye yöneticilerinde oluşturduğu mali ve siyasi umursamazlık, kırsal mahallelere yeterli hizmet gelmemesini ve gelen hizmetin de kalitesinin düşük olmasına neden olabilmektedir. 6360 Sayılı Kanun’un uygulanmaya başlanmasıyla, kırsal mahallelere yönelik yeterli hizmetin sağlanıp sağlanmadığının araştırılması önem arz etmiştir. Bu çalışmada Mersin İli Tarsus ilçesinin kırsal mahalleleri araştırma sahasını oluşturmakta olup, kanunla tüzel kişilikleri kaldırılan köylere yeterli, verimli ve ihtiyaç duyulan hizmetlerin getirilip getirilmediğinin, eski köy ve yeni kırsal mahalle arasındaki her bakımdan oluşan farklılıkların ve bunun yansımalarının tespit edilebilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada araştırmacı tarafından, 5’li likert ölçeğinde hazırlanan anket yöntemi kullanılmıştır. Anket sonucunda elde edilen veriler, SPSS (versiyon 22.0) istatistik programı aracılığıyla frekans analizi yapılarak yorumlanmıştır.

Keywords

Tarsus , kırsal mahalle , 6360 sayılı kanun , belediyeler

References

• Aaker, D.A., Kumar, V. & Day, G.S., (2007). Marketing Research, 9. Edition, John Wiley & Sons, Danvers.
• Adıgüzel, Ş. ve M. Tek, (2014). “6360 Sayılı Yasa ve Türkiye’nin Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Değişim: Hatay Örneği”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 23(3), 73-102.
• Akduman, E. ve O. V. Alıcı. (2024). “Kırsal Mahallelere Sunulan Yerel Hizmetlerin Değerlendirilmesi: Kumru İlçesi Örneği”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 33(1), 77-102.
• Arıkboğa, E. (2013). “Geçmişten Geleceğe Büyükşehir Belediye Modeli”. Yerel Politikalar Akademik Araştırma ve Düşünce Dergisi, (3), 48-96.
• Atik, E., ve Genç, F. N. (2023). 6360 Sayılı Kanun’un Hizmet Verimliliğine Etkisi: Acıpayam (Denizli) Mahalleleri Örneği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6(2), 301-317.
• Ayyıldız, M., A. Çiçek ve B. Ayyıldız. (2016). “6360 Sayılı Büyükşehir Yasasının Kırsal Kesime Olası Etkileri”. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD, Özel Sayı, 280-285.
• Belli, A. ve A. Aydın. (2017). “6360 Sayılı Kanun ve Yerelde Merkezileşme”. International Journal of Social Science, 55(2), 401-413.
• Çolak, Ç. D. (2017). “6360 Sayılı Kanun'un Büyükşehir İlçe Belediye Başkanlığı Seçimlerine Etkileri: Trabzon Örneği.” International Journal of Economic and Administrative Studies, (18), 317-338.
• Daşçı, S. (2016). 6360 Sayılı Yasanın Kamu Hizmetlerinin Sunumuna Etkisi: Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Demirkaya, Y. ve M. Koç. (2017). “6360 Sayılı Kanun ile Birlikte Mahalleye Dönüşen Köylerde Değişimin Katılım Açısından Muhtarlığa Etkisi: Menteşe ve Seydikemer İlçeleri Üzerinden Bir Değerlendirme”. Strategic Public Management Journal, 3(6), 124-149.
• Erat, V. (2016). “Mahalli İdare Birimi Olarak Köyler ve 6360 Sayılı Yasanın Etkileri.” Beu Akademik İzdüşüm/Academic Projection, 1(1), 87-98.
• Göçer, H. (2016). 6360 Sayılı Kanun ile Büyükşehir Sınırları İçerisinde Kalan Köylerde Yapılacak Yapılarda Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Gözler, K. (2013). “6360 Sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlce Belediyesi Haline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun mudur?”. Legal Hukuk Dergisi, 11(122), 37-82.
• Gözüaçık, H. (2014). 5393 ve 6360 Sayılı Kanunların Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Kapsamında Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gürbüz, H. (2020). Kalkınmanın Ulusaldan Yerele Kaymasının Mekânı Olarak Kentlerde Sürdürülebilir Kalkınma: Gaziantep Örneği. Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• https://bulutistan.com/blog/spss-nedir-nasil-kullanilir-spss-programi-ne-ise-yarar/ Erişim Tarihi, 06.04.2024
• https://tr.surveymonkey.com/mp/likert-scale/ Erişim Tarihi, 08.04.2024
• İzci, F. ve M. Turan. (2013). “Türkiye'de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 Sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği”. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 117-152.
• Karasu, M. A. (2014). “Şanlıurfa'da Kentsel Gelişme ve 6360 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu.” Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(Özel Sayı), 178-193.
• Kavuncu, A. (2023). Türk Yerel Yönetim Yapısında Kırsal Mahallelerin Sorunları, İdealkent, 15(41), Ss. 606-629.
• Kılıç, Ö. ve S. İpek. (2022). “Kırsal Mahalle: Büyükşehirlerde Tekrar Köye Dönüş mü?” Troy Academy, 7(1), 1-16,
• Koç, M. (2018). 6360 Sayılı Kanun’un Mahalleye Dönüşen Köylerde Muhtarlığa Etkisi (Muğla Deneyimi). Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Köy Kanunu (1924). Resmî Gazete, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.442.pdf
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research an Applied Orientation, 4. Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey.
• Namlı, M. Y. (2019). 6360 Sayılı Kanun Sonrasında Büyükşehir Belediyelerinde Oluşturulan Kırsal Alan Yönetim Birimleri: Konya Büyükşehir Belediyesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdamar, K. (2003). Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitapevi.
• Özyavuz, M. ve E. E. Şişman. (2014). “Büyükşehir: Tekirdağ”. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(Özel Sayı), 194-217.
• Sönmez, M. (2019). Tarımda Gerileme ve Köy Mekânına Yansıması, Yitirilen Köyler ve Dönüşen Peyzaj: Türkiye Kırsalının Geleceği, st 2019/3.
• Suiçmez, R. B. (2019). Kalmayan Köylü ve Yok Olan Küçük Çiftçi ile Ülkemizde Tarımsal Üretim Artırılarak Kırsal Kalkınma Başarılabilir mi? Yitirilen Köyler ve Dönüşen Peyzaj: Türkiye Kırsalının Geleceği, 29-63.
• Şabu, N. (2021). Erciş ve Gevaş İlçe Belediyesi Sınırları İçerisinde Görev Yapan Muhtarların 6360 Sayılı Kanun’un Kırsal Kesimdeki Etkileri Üzerine Algılarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• T.C. Resmî Gazete. (2012). 25531, 23.07.2004. 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, T.C. Resmî Gazete, 28489, 6.12.2012.
• Tuncer, B. ve Bakırcı, M. (2020). 6360 sayılı büyükşehir yasasının Türkiye’nin kırsal yerleşim düzenine mevcut ve muhtemel etkileri: Konya örneği. Türk Coğrafya Dergisi (74), 75-85.
• Ünal, A. ve Tanrıvermiş, H. (2018). 6360 Sayılı Kanun ve Zorunlu Kentleşme, Çyyd, Cilt 27, Sayı 2, S. 1-44.
• Yılmaz, R. (2023). 6360 Sayılı Kanun ile Köyden Mahalleye Dönüşen Yerleşmelerdeki Hizmet Değişimi: Çarşamba Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• Zikmund, W. G. (1997). Business Research Methods, 5. Edition, The Dryden Press, Orlando.