MÜDÜRE GÜVEN, YÖNETİM TARZI, OKUL İKLİMİ VE LİDERLİK DAVRANIŞLARININ AKADEMİK BAŞARIYA ETKİSİ

Year 2025, Issue: 50, 163 - 195, 31.08.2025

Neytullah Karakurt , Habib Özkan

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1688854

Abstract

Bu araştırmanın amacı, yönetsel değişkenlerin öğrencinin akademik başarısına etkisini incelemektir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma örneklemi Adıyaman Merkez’deki Anadolu Lisesi’nde öğrenim gören 2.180 öğrenciden oluşmaktadır. Verilerin analizinde parametrik testler kullanılmıştır. Betimsel istatistiklerde frekans, ve yüzde değerleri; değişkenler ile akademik başarı arasındaki ilişkinin tespitinde Pearson Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, öğrencilerin okul müdürüne güveni, okul müdürlerinin genel liderlik davranışları ve ulaşılabilirliği, olumlu öğrenme iklimi, öğretimin müdürler tarafından denetlenmesi ve değerlendirilmesi, müdürün iletişim becerileri arttıkça akademik başarıda düşüş görülmektedir. Ancak düzen-disiplin ve velilerin okulla ilişkisi arttıkça akademik başarıda artış görülmektedir. Bu sonuçlar ışığında, okul müdürlerinin liderlik, güven, iletişim, okul iklimi gibi süreçleri öğrencilerin akademik disiplinleriyle dengeli bir şekilde yürütmesi önerilmektedir. Araştırmadan elde edilen çarpıcı bulguların sebeplerine yönelik öte araştırmaların yapılması literatüre katkı sağlayacaktır.

Keywords

Akademik başarı , yönetsel değişken , lise öğrencileri

THE EFFECT OF TRUST IN THE PRINCIPAL, MANAGEMENT STYLE, SCHOOL CLIMATE, AND LEADERSHİP BEHAVIORS ON ACADEMIC SUCCESS

Abstract

The purpose of this research is to examine the effect of administrative variables on the academic success of students. The screening model, one of the quantitative research methods, was used in the research. The research sample consists of 2,180 students studying at an Anatolian High School in Adıyaman Center. Parametric tests were used in the analysis of the data. Frequency and percentage values were calculated in descriptive statistics; Pearson Correlation Coefficient was calculated in determining the relationship between variables and academic success. According to the research results, as students' trust in the school principal, general leadership behaviors and accessibility of school principals, positive learning climate, supervision and evaluation of teaching by principals, and communication skills of the principal increase, a decrease in academic success is observed. However, as order-discipline and the relationship between parents and the school increase, an increase in academic success is observed. In the light of these results, it is recommended that school principals carry out processes such as leadership, trust, communication, and school climate in a balanced manner with students' academic disciplines. Further research into the reasons for the striking findings obtained from the research will contribute to the literature.

Keywords

Academic success , administrative variable , high school students

References

• Akgöz, E. E. (2024). Ortaokul öğrencilerinin akademik başarılarının okul müdürünün öğretimsel liderlik davranışları, öğretmen özerkliği ve öğretmen öz yeterliği ile ilişkisinin karma yöntemle incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Amaewhule, B. I., & Nukan-Adebayo, R. T. (2019). Perceived influence of students' indiscipline on academic performance in senior secondary schools in Rivers State. International Journal of Innovative Psychology & Social Development, 7(4): 43-52.
• Babaoğlan, E., Nalbant, A. & Çelik, E. (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43): 93-109. https://doi.org/10.21764/efd.82932
• Bahçetepe, Ü. & Giorgetti, F., M. (2015). Akademik başarı ile okul iklimi arasındaki ilişki. Istanbul Journal of Innovation in Education, 1(3): 83-101.
• Barge, K. J. & Loges, W. E. (2003). Parent, Student and Teacher Perceptions of Parental İnvolvement. Journal of Applied Communication Research, 31 (2): 140-163. http://dx.doi.org/10.1080/0090988032000064597
• Barnes, L., Forsyth, P.,B. & Adams, C., M. (2003). Student trust of principal: Scale development. Working Paper:Oklahoma State University.
• Binicioğlu, G. (2010). İlköğretimde okul-aile iletişim etkinlikleri: öğretmen ve veli görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Borak, N. (2020). Sosyal medya kullanımının lise öğrencilerinin akademik başarıları üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bugay, A., Aşkar, P., Tuna, M. E., Çelik Örücü, M., & Çok, F. (2015). Okul İklimi Ölçeği Lise Formu'nun Türkçe Psikometrik Özellikleri. İlköğretim Online, 14(1): 311-322. DOI: 10.17051/io.2015.46598
• Cengiz, Y., & Demirdağ, S. (2024). Yöneticiye güven konusunu yazan yüksek lisans tezlerinin ve makalelerin incelenmesi. Asya Studies, 8(29), 15-28. https://doi.org/10.31455/asya.1496710
• Dirks, K., & Ferrin, D. (2002). Trust in leadership: Meta-analytic findings and implications for research and practice. Journal of Applied Psychology, 87(4): 611-628. https://doi.org/10.1037/0021-9010.87.4.611
• Enefu, S., M., Obaka, P., H., Okaforcha, C., C., & Haruna, M., M. (2019). Effects of indiscipline on academic performance of secondary school students in Dekina L.G.A of Kogi State. BSUJEM, 1: 37-46.
• Gillen, A., Wright, A., & Spink, L. (2011). Student perceptions of a positive climate for learning: A case study. Educational Psychology in Practice, 27(1): 65–82. https://doi.org/10.1080/02667363.2011.549355
• Griffin, G. (1994). School mastery: Straight talk about boarding school management. Lectern Publication.
• Gobena, G., A., (2024). Effects of academic stress on students’ academic achievements and its implications for their future lives. Anatolian Journal of Education, 9(1): 113-130. https://doi.org/10.29333/aje.2024.918a
• Günal, Y. (2014). Etkili okul değişkenlerinin öğrenci başarısı ile ilişkisi ve okul hesap verebilirliği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güven, P. (2019). İlkokul ve ortaokul öğrencilerinin akademik başarılarının yordanmasında ana babanın akademik başarıya ilişkin beklentisi ve eğitime katılımının rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Haynes, N., M., Emmons, C., L. & Comer, J., P. (1994). School climate surveys. New Haven, CT: Yale Child Development Center, School Development Program.
• Heck, R., H., Larsen, T., J., & Marcoulides, G., A. (1990). Instructional leadership and school achievement: Validation of a causal model. Educational Administration Quarterly, 26(2): 94-125. https://doi.org/10.1177/0013161X90026002002
• Helvacı, M., A. & Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 4(2): 41-60. https://doi.org/10.12780/UUSBD91
• Hoy, W. K. ve Tschannen-Moran, M. (2007). The conceptualization and measurement of faculty trust in schools. Hoy, W. K., ve DiPaola, M. F.(Ed.). Essential ideas for the reform of American schools. Information Age Pub Incorporated.
• Hurley, R. (2012). The trustworthy leader: The first step toward creating high-trust organizations. Leader to Leader, 2012(66): 33-39. https://doi.org/10.1002/ltl.20047
• Innocent, S., & Andala, H., O.(2021). Relationship between students’ discipline and academic performance in secondary schools in Rwanda. Journal of Education, 4(7): 20-37. https://doi.org/10.53819/810181025021
• İpek, C. (2016). Velilerin Okul Tutumu ve Eğitime Katılım Düzeyleri ile Aileye Bağlı Bazı Faktörlerin İlköğretim Öğrencilerinin Seviye Belirleme Sınavları (SBS) Üzerindeki Etkisi. Pegem Eğitim Ve Öğretim Dergisi, 1(2): 69-79. Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Mothata, W., & Squelch, J. (1997). Eight keys to effective school management in South Africa. Southern Book Publishers.
• Njoroge, P., M., & Nyabuto, A. N. (2014). Discipline as a factor in academic performance in Kenya. Journal of Educational and Social Research, 4(1): 289-307. http://dx.doi.org/10.5901/jesr.2014.v4n1p289
• Okoroma, N., S. (2004). School indiscipline and students’ academic achievement in Port Harcourt Local Government. Journal of Educational Development, 1: 21-32.
• Okudan, Ü. & Yeşilyurt, E. (2021). Sekizinci sınıf öğrencilerinin matematik dersi akademik başarısının değerlendirilmesi: TIMSS soruları örneği. Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(10): 139-153.
• Özdemir, Ş. (2016). Eğitimde veri madenciliği ve öğrenci akademik başarısı öngörüsün ilişkin bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, N. (2016a). Okul müdürünün yönetsel davranışlarının akademik başarıyla ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özer, N. & Atik, S. (2014). Ortaokul ve lise öğrencilerinin okul müdürlerine güven düzeylerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 15(3): 87-106.
• Peet, A., Prakke, P. & Wolf, K. (2007). Challenging Parents, Teacher Occupational Stress And Health İn Dutch Primary Schools. International Journal About Parents In Education, 1: 36-44. https://doi.org/10.54195/ijpe.18247
• Sang, B., Pan, T., Deng, X., & Zhao, X. (2018). Be cool with academic stress: The association between emotional states and regulatory strategies among Chinese adolescents. Educational Psychology, 38(1): 38–53. https://doi.org/10.1080/01443410.2017.1309008
• Sarıer, Y. (2016). Türkiye'de öğrencilerin akademik başarısını etkileyen faktörler: bir meta-analiz çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(3): 609 - 627. http://doi.doidestek.com/MetaDataDuzenle.aspx?ID=15868
• Satmaz Kasımoğlu, Z. (2018). Ortaokul ve lise öğrenci algılarına göre okul müdürlerinin liderlik davranışlarını yerine getirme dereceleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce. Saygın, (2025). Sınav başarısı için öğrencinin kaygı düzeyi nasıl olmalı?. https://www.sayginnlp.com/sinav-basarisi-icin-ogrencinin-kaygi-duzeyi-nasil-olmali/
• Shapiro, D. L., Sheppard, D. H., & Cheraskin, C. (1992). Business on a handshake. Negotiation Journal, 8(4): 365-377. https://doi.org/10.1111/j.1571-9979.1992.tb00679.x
• Simeon, W., E., & Nnaa, L., F. (2020). Impact of discipline on students’ academic performance in public junior secondary school in Rivers State. International Journal of Innovative Psychology & Social Development, 8(4): 95-104.
• Şeker, M. (2009). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin performans görevlerindeki başarıları ile ailelerinin eğitim-öğretim çalışmalarına katılım düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Terziu, L., Hasani, N., & Osmani, O. (2016). The role of the school principal in ıncreasing students' success. Revista de Stiinte Politice, 50: 103-113.
• Tschannen-Moran, M., & Gareis, C. R. (2015). Faculty trust in the principal: an essential ingredient in high-performing schools. Journal of Educational Administration, 53(1): 66–92. https://doi.org/10.1108/JEA-02-2014-0024
• Tuncer, M. & Yılmaz, Ö. (2018). Sınıf öğretmenliği üçüncü sınıf öğrencilerinin akademik başarı durumlarının çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 7(1): 481-493. https://doi.org/10.15869/itobiad.383623
• Tüzün, İ., K. (2007). Güven, örgütsel güven ve örgütsel güven modelleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(2): 93-118.
• Yılmaz, Y. (2022). Okulun bürokratik yapısı ile okul müdürüne güven arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.