THE EFFECT OF CHILDHOOD TRAUMAS ON ATTITUDES TOWARDS CHILDREN'S RIGHTS IN YOUTH

Year 2025, Issue: 50, 448 - 473, 31.08.2025

Cezmi Ervüz , Sena Türk

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1689689

Abstract

This study was conducted to examine the effect of young individuals’ levels of childhood psychological trauma on their attitudes toward children's rights. The research, based on a survey model, included 603 young participants, of whom 342 (56.7%) were female and 261 (43.3%) were male. The participants were aged between 18 and 25 years, with a mean age of x̄=20.39±1.80. Data were collected using a personal information form, the Childhood Trauma Questionnaire, and the Attitudes Toward Children's Rights Scale. In addition to descriptive statistics, Pearson correlation and multiple linear regression analyses were employed in data analysis. The correlation analysis revealed a significant negative relationship between attitudes toward children's rights and emotional abuse, physical abuse, sexual abuse, emotional neglect, and physical neglect. According to the results of the multiple linear regression analysis, it was found that as the level of emotional abuse increased, positive attitudes toward children's rights also increased, while higher levels of physical neglect and physical abuse were associated with a decrease in positive attitudes toward children's rights.

Keywords

Neglect , Abuse , Childhood Traumas , Child Rights , Youth

GENÇLERDE ÇOCUKLUK ÇAĞI RUHSAL TRAVMALARININ ÇOCUK HAKLARINA YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Abstract

Bu araştırma gençlerin çocukluk çağı ruhsal travma düzeylerinin çocuk haklarına ilişkin tutumları üzerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Tarama modeline dayalı araştırmaya 342’si (%56,7) kadın ve 261’i (%43,3) erkek olmak üzere 603 genç katılmıştır. 18-25 yaş aralığındaki gençlerin yaş ortalaması x̄=20,39±1,80’dur. Araştırmanın verileri kişisel bilgi formu ile Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği ve Çocuk Haklarına İlişkin Tutum Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra Pearson korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizleri uygulanmıştır. Korelasyon analizinde çocuk haklarına ilişkin tutumlar ile duygusal istismar, fiziksel istismar, cinsel istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal arasında negatif yönlü anlamlı ilişki olduğu görülmüştür. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda gençlerin duygusal istismar düzeyleri arttıkça çocuk haklarına ilişkin olumlu tutumlarının arttığı, fiziksel ihmal ve istismar düzeyleri arttıkça çocuk haklarına ilişkin olumlu tutumlarının azaldığı saptanmıştır.

Keywords

İhmal , İstismar , Çocukluk Çağı Travmaları , Çocuk Hakları , Gençler

References

• Akcan, G. (2018). Travma sonrası büyüme: Bir gözden geçirme. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(3), 61-70.
• Aktan, C. C., & Yay, S. (2016). Öğrenilmiş çaresizlik ve değişime karşı pasif direnç. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 8(2), 58-71.
• Arslan, G., & Balkıs, M. (2016). Ergenlerde duygusal istismar, problem davranışlar, özyeterlik ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 8-22. https://doi.org/10.19126/suje.35977
• Avdibegović, E., & Brkić, M. (2020). Child neglect-causes and consequences. Psychiatria Danubina, 32(3), 337-342.
• Bandura, A. (1967). Social learning theory of identificatory processes. D. A. Goslin (Ed.), Handbook of Socialization Theory and Research (s. 213-262) içinde. Rand McNally & Company.
• Baskak, İ. (2023). Çocuğa yönelik duygusal istismar. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3(1), 61-72. https://doi.org/10.57114/jswrpub.1233975
• BMÇHS-Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi. (1989). Convention on the Rights of the Child. https://www.ohchr.org/sites/default/files/crc.pdf adresinden 12 Şubat 2025 tarihinde alınmıştır. Bowlby, J. (1988). A secure base: Parent-child attachment and healthy human development. Basic Books.
• Bronfenbrenner, U. (1979). The ecology of human development: Experiments by nature and design. Harvard University Press.
• Bruno, L. (2022). Economic abuse from child and youth perspectives: A review of the literature. Social Inclusion, 10(4), 29-38. https://doi.org/10.17645/si.v10i4.5396
• Camras, L. A., & Rappaport, S. (1993). Conflict behaviors of maltreated and nonmaltreated children. Child Abuse & Neglect, 17(4), 455-464. https://doi.org/10.1016/0145-2134(93)90020-6
• Cicchetti, D., & Toth, S. L. (2005). Child maltreatment. Annual Review of Clinical Psychology, 1(1), 409-438. https://doi.org/10.1146/annurev.clinpsy.1.102803.144029
• Cochran, W.G. (1963). Sampling technique (2nd Ed.). John Wiley and Sons Inc.
• Dou, J., Liu, C., Xiong, R., Zhou, H., Lu, G., & Jia, L. (2022). Empathy and post-traumatic growth among Chinese community workers during the COVID-19 pandemic: roles of self-disclosure and social support. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(23), 15739. https://doi.org/10.3390/ijerph192315739
• Dubowitz, H. (2013). Neglect in children. Pediatric Annals, 42(4), e72-e76. https://doi.org/10.3928/00904481-20130326-11
• Ervüz, C., & Türk, A. (2025). Çocuk hakları perspektifinden koruyucu aile sisteminin değerlendirilmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2025(Aile Özel Sayısı Cilt -2 “Koruyucu Aile”), 449-480. https://doi.org/10.21560/spcd.v2025i88554.1624518
• Gilbert, R., Widom, C. S., Browne, K., Fergusson, D., Webb, E., & Janson, S. (2009). Child maltreatment: Burden and consequences in high-income countries. Lancet, 378, 68-81.
• Glover, H. (1992). Emotional numbing: A possible endorphin‐mediated phenomenon associated with post‐traumatic stress disorders and other allied psychopathologic states. Journal of Traumatic Stress, 5(4), 643-675. https://doi.org/10.1002/jts.2490050413
• Gül, I. G., & Eryılmaz, G. (2015). Travma sonrası stres bozukluğunun nörobiyolojisi: Bir gözden geçirme. Klinik psikiyatri, 18, 71-79.
• Güneri-Yöyen, E. (2017). Childhood trauma and self-respect. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 267-282. https://doi.org/10.24289/ijsser.274033
• Hart, S. N., & Brassard, M. R. (2019). Psychological maltreatment—A major child development and protection ıssue. APSAC Advisor, 31(3), 1-18.
• Herman, J. L. (1997). Trauma and recovery: The aftermath of violence: From domestic abuse to political terror. Basic Books.
• Hoffman-Plotkin, D., & Twentyman, C. T. (1984). A multimodal assessment of behavioral and cognitive deficits in abused and neglected preschoolers. Child Development, 55(3), 794-802. https://www.jstor.org/stable/1130130
• İnsan Hakları Derneği. (2008). Çocuk ihmali ve istismarını önleme: Öğretmenler ve aileler için eğitim kılavuzu. http://www.ihd.org.tr/wpcontent/uploads/2007/11/cocuk_ihmalini_ve_istismarini_onleme_ogretmenler_ve_aileler_icin_egitim_klavuzu.pdf adresinden 12 Nisan 2025 tarihinde alınmıştır.
• Karaman-Kepenekci, Y. (2006). A study of university students' attitudes towards children's rights in Turkey. The International Journal of Children's Rights, 14(3), 307-318. http://dx.doi.org/10.1163/157181806778458095
• Karasar, N. (2003). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın.
• Kelleci, A. (2023). Domestic violence & cycle of violence: Review study. Faculty of Letters Journal of Social Sciences, 47(1), 87-97.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th Ed.). Guilford Press.
• Maschi, T., Baer, J., Morrissey, M. B., & Moreno, C. (2013). The aftermath of childhood trauma on late life mental and physical health: A review of the literature. Traumatology, 19(1), 49-64. https://doi.org/10.1177/1534765612437377
• Özgentürk, İ. (2014). Child abuse and neglect. Journal of Human Sciences, 11(2), 265-278.
• Özler-Ervüz, F. (2022). Türkiye’de korunma ihtiyacı olan çocuklara yönelik kuruluş bakım hizmetleri. F. Yaman & C. Ervüz (Ed.), Çocuk Koruma Sistemleri Ulusal ve Uluslararası Boyutlarıyla (ss. 205-221) içinde. Nobel Yayınları.
• Özler-Ervüz, F. ve Öztürk, M. (2024). Üniversite öğrencilerinin genel aidiyet duygularının belirleyicileri: Anne-baba tutumları ve bağlanma stilleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 35(3), 493-513.
• Pelendecioğlu, B., & Bulut, S. (2009). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 49-62.
• Pereda, N., Guilera, G., Forns, M., & Gómez-Benito, J. (2009). The prevalence of child sexual abuse in community and student samples: a meta-analysis. Clinical psychology review, 29(4), 328-338. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2009.02.007
• Polat, O. (2020). Fiziksel istismar ve dayak. O Benim de Çocuğum Dergisi, 8-23.
• Pollak, S. D., Cicchetti, D., Hornung, K., & Reed, A. (2000). Recognizing emotion in faces: Developmental effects of child abuse and neglect. Developmental Psychology, 36(5), 679-688.
• Rebbe, R. (2018). What is neglect? State legal definitions in the United States. Child maltreatment, 23(3), 303-315. https://doi.org/10.1177/1077559518767337
• Resmî Gazete. (2005). Çocuk Koruma Kanunu (Kanun No. 5395, Kabul Tarihi: 3 Temmuz 2005, T.C. Resmî Gazete, 25876). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5395.pdf adresinden 25 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (2000). From neurons to neighborhoods: The science of early childhood development. National Academies Press.
• Şar, V., Öztürk, P. E., & İkikardeş, E. (2012). Çocukluk çağı ruhsal travma ölçeğinin Türkçe uyarlamasının geçerlilik ve güvenilirliği. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 32(4), 1054-1063.
• Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (2004). Posttraumatic growth: Conceptual foundations and empirical evidence. Psychological Inquiry, 15(1), 1-18. https://doi.org/10.1207/s15327965pli1501_01
• Tedeschi, R. G., Park, C. L., & Calhoun, L. G. (1998). Posttraumatic growth: Conceptual issues. R. G. Tedeschi vd. (Ed.), Posttraumatic growth: Positive changes in the aftermath of crisis (s. 1-22) içinde. Routledge.
• Türk, A., & Bilican-Gökkaya, V. (2023). Deprem sonrası çocukların karşılaşabileceği psikososyal riskler ve sosyal hizmet. İ. Aydemir & M. Öztürk (Ed.), Afet ve Krizlerde Sosyal Hizmet (ss. 163-187) içinde. Akademisyen Kitabevi.
• Türk, A., & Ervüz, C. (2025). Üniversite öğrencilerinin sosyodemografik değişkenler açısından çocuk cinsel istismarcılarına yönelik bilgi ve farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 585-598. https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1658185 Türk, A., & Türk, S. (2024). Gençlerde kimyasal bağımlılıklar ve sosyal hizmet. B. Erkoç (Ed.), Gençlik ve Sosyal Hizmet (ss. 95-125) içinde. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Türk, A., Işık, A., Atmaca, Y. E., Çelik, E., Çulha, B., & Kolcu, K. (2024). Sosyal hizmet öğrencilerinin çocuk haklarına ilişkin tutumlarının incelenmesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 163-175. https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.1522609
• Türk, A., Türk, S., & Öztürk, M. (2025). Çocukluk çağı ruhsal travmalarının umutsuzluk üzerine etkisinin incelenmesi. D. Solisworo (Ed.), Bingöl 4th International Conference on Social Sciences (ss. 263-269) içinde. Academy Global Publishing House.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). T.C. Anayasası. https://www.anayasa.gov.tr adresinden 25 Mart 2025 tarihinde alınmıştır.
• UNICEF. (2021). Every child is protected from violence and exploitation. Global Annual Results Report. https://www.unicef.org/media/121671/file/%20Global-annual-results-report-2021-goal-area-3.pdf adresinden 2 Nisan 2025 tarihinde alınmıştır.
• WHO-World Health Organization (2025a). Lifetime prevalence of physical abuse for children aged <18 years (%). https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/4466 adresinden 2 Nisan 2025 tarihinde alınmıştır.
• WHO-World Health Organization (2025b). Lifetime prevalence of emotional abuse for children aged <18 years (%). https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/4467 adresinden 10 Nisan 2025 adresinde alınmıştır.
• WHO-World Health Organization. (2022). Violence against children. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-children adresinden 10 Mart 2024 tarihinde alınmıştır.
• Yazıbaşı, M. (2017). Çocukluk döneminde din ve din eğitiminin çocuklara kazandırdıkları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 309-326.
• Yücel, D., & Öztürk, E. (2020). Evli çiftlerde çocukluk çağı ruhsal travmaları ve travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide eş desteğinin aracılık rolü. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 290-307.