2024 YENİLENEN ÖĞRETİM PROGRAMINDA 21. YÜZYIL YETERLİLİKLERİ: YAPAY ZEKÂ DESTEKLİ BİR ANALİZ

Year 2025, Issue: 50, 36 - 66, 31.08.2025

Erhan Özmen

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1711045

Abstract

Bu çalışma, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM) ortak metni ile 21. yy. becerilerinin uyumunu incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, yeni öğretim programının, P21 çerçevesinde belirlenen becerilere ne ölçüde uyum sağladığı araştırılmıştır. Araştırma P21 kapsamında yaşam ve kariyer becerileri, öğrenme ve yenilikçi beceriler ile bilgi, medya ve teknoloji becerileri üzerinde durmuştur. Nitel araştırma yaklaşımlarından doküman analizine uygun olarak yürütülen araştırmada Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan TYMM ortak metni ile P21 becerileri incelenmiştir. Veriler, yapay zekâ destekli terim sıklığı analizi (TFA) yöntemiyle analiz edilmiş, dokümanlarda geçen anahtar terimler ve kullanım sıklıkları tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra 21. yy. yeterliliklerini temsil eden kelimelerin ortak metinde geçtiği bağlamlar belirlenmiştir. Ayrıca, uzmanlar tarafından betimsel analiz yapılarak bulguların doğrulanması sağlanmıştır. Sonuçlar, TYMM'nin en fazla esneklik ve uyum, liderlik ve sorumluluk ile iletişim ve iş birliği becerilerine vurgu yaptığını göstermektedir. Bununla birlikte, medya okuryazarlığı ve bilgi-iletişim teknolojileri becerilerinin doğrudan kullanılmadığı, ancak ilgili alt becerilere yer verildiği tespit edilmiştir.

Keywords

21. Yüzyıl becerileri , Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , eğitim programı değerlendirme , yapay zekâ destekli analiz

21ST CENTURY COMPETENCİES İN THE 2024 RENEWED CURRİCULUM: AN AI-SUPPORTED ANALYSİS

Abstract

This study aims to examine the alignment of the 21st century skills with the common text of the Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli (TYMM). The study investigates to what extent this new curriculum, complies with the skills identified in the P21 framework. Under P21, the research focused on life and career skills, learning and innovative skills, and information, media and technology skills. In the study, which was conducted in accordance with document analysis, one of the qualitative research approaches, the common text of TYMM published by the Ministry of National Education and P21 skills were examined. The data were analyzed with artificial intelligence supported term frequency analysis method (TFA), and the key terms and their frequency of use in the documents were determined. In addition, the contexts in which the words representing 21st century competencies appear in the common text were identified. In addition, a descriptive analysis was conducted by experts to verify the findings. The results show that the TYMM emphasizes flexibility and adaptability, leadership and responsibility, and communication and collaboration skills the most. However, it was found that media literacy and information-communication technologies skills were not directly used, but related sub-skills were included.

Keywords

21st Century Skills , Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , curriculum evaluation , ai-assisted analysis

References

• Atik, A. D., & Yetkiner, A. (2021). Ortaöğretim biyoloji dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 745-765.
• Aydemir, H., Karalı, Y., & Coşanay, G. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının 21. yüzyıl öğreten ve öğrenen becerilerinin incelenmesi. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 2(4), 1199-1214.
• Aydın, E., & Tunagür, M. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(32), 349-374.
• Bal, M. (2018). Türkçe dersinin 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Turkish Studies, 13(4), 49-64.
• Başaran, R., & Özenç, Y. Y. (2024). Bilimsel araştırma sürecinde yapay zekâ araçlarının kullanımı. Uluslararası Eğitimde Mükemmellik Arayışı Dergisi (UEMAD), 4(1), 35-53.
• Bektaş, M., Sellum, F. S., & Polat, D. (2019). An examination of 2018 life study lesson curriculum in terms of 21st-century learning and innovation skills. Sakarya University Journal of Education, 9(1), 129-147.
• Bialik, M., & Fadel, C. (2015). Skills for the 21st century: What should students learn? Boston: Center for Curriculum Redesign.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Boyacı, Ş. D. B., & Özer, M. G. (2019). Öğrenmenin geleceği: 21. yüzyıl becerileri perspektifiyle Türkçe dersi öğretim programları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 708-738.
• Bozkurt, F. (2021). 21. yüzyıl becerileri açısından sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programının değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 34-64. https://doi.org/10.9779/pauefd.688622
• Çelebi, M., & Altuncu, N. (2019). 21. yüzyıl becerilerinin İngilizce öğretim programındaki yeri. Educational Sciences Proceeding Book, 1, 231-244.
• Çelikten, A., Bulut, H., & Onan, A. (2025). A semantic similarity-based approach to extract respiratory disease-symptom relations from biomedical literature. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 40(1), 121-134.
• Çevik, A., & Demirtaş, H. (2021). Okul müdürleri ve öğretmenlerin bakış açısıyla okul müdürlerinin 21. yüzyıl becerileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1512-1543. https://doi.org/10.17679/inuefd.960126
• Dede, C. (2010). Comparing frameworks for 21st century skills. In J. A. Bellanca & R. Brandt (Eds.), 21st century skills: Rethinking how students learn (pp. 51–76). Solution Tree Press.
• Demir, A. Y., & Özyurt, M. (2021). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarının 21. yüzyıl becerileri bağlamında incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1254-1290. https://doi.org/10.17679/inuefd.867905
• Dikmen, S., & Bahçeci, F. (2024). Eğitim bilimleri alanında yapay zekâ konulu bilimsel yayınların eğilimleri: bibliyometrik bir inceleme. Socrates journal of ınterdisciplinary social studies, 10(46), 98-112. Https://doi.org/10.5281/zenodo.13981118
• Dündar, S. A., & Polat, A. (2021). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programının 21. yüzyıl becerileri kapsamında incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(Özel sayı 1), 66-77.
• Eker, C., & Kurum, M. (2021). 21. yüzyıl becerileri açısından hayat bilgisi dersi öğretim programının değerlendirilmesi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 7(46), 1211-1221.
• Engin, A. O., & Korucuk, M. (2021). Öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 1081-1119.
• Erdamar, G., & Barası, M. (2021). 21. yüzyıl becerileri açısından ortaokul Türkçe dersi öğretim programı. Turkish Educational Sciences Journal (TEBD), 19(1), 312-342. https://doi.org/10.37217/tebd.868788
• Forster, N. S. (2006). The analysis of company documentation. In J. P. Scott (Ed.), Documentary research (pp. 83–106). SAGE Publications.
• Gürültü, E., Aslan, M., & Alcı, B. (2020). Ortaöğretim öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerileri kullanım yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(4), 780-798. https://doi.org/10.16986/HUJE.2019051590
• Jayadiputra, E., & Karim, A. A. (2020, March). 21st century competences in civic education curriculum of Indonesia. In 2nd Annual Civic Education Conference (ACEC 2019) (pp. 99-102). Atlantis Press.
• Kalemkuş, J. (2021). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 63-87.
• Karataş, İ. H. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli hakkında. Alanyazın, 5(1), 6-11.
• Krishnaraj, N., Kumar, P., & Bhagavan, S. (2018). Conceptual semantic model for web document clustering using term frequency. EAI Endorsed Transactions on Energy Web, 5 (20), 1-7.
• Kurudayıoğlu, M., & Soysal, T. (2018). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabının Türkçe dersi öğretim programındaki temel becerilere uygunluğu açısından incelenmesi. Yeni Türkiye Türk Dili Özel Sayısı II, 24(100), 458-469.
• Kurudayıoğlu, M., & Soysal, T. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 483-496.
• Lavin, M. J. (2019). Analyzing documents with TF-IDF. Programming Historian, 8. https://doi.org/10.46430/phen0082
• Melanlıoğlu, D., & Aran Can, Ö. (2023). K-12 düzeyinde Türkçe öğrenen yabancılar için 21. yüzyıl beceriler çerçevesinin incelenmesi. Millî Eğitim, 52(Özel Sayı), 323-366. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1309184
• Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. SAGE.
• Öztemiz, F., & Karcı, A. (2020). Akademik yazarların yayınları arasındaki ilişkinin sosyal ağ benzerlik yöntemleri ile tespit edilmesi. Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(1), 591-608. https://doi.org/10.17482/uumfd.533476
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. SAGE Publications.
• Pellegrino, J. W., & Hilton, L. M. (2012). Education for life and work: Developing transferable knowledge and skills in the 21st century. National Academies Press. https://doi.org/10.17226/13398
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Seyidoğlu, H. (2016). Bilimsel araştırma ve yazma el kitabı. Güzem Can Yayınları.
• Temizkan, M. (2014). Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe dersi öğretim programındaki temel beceriler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 49-72.
• Tutkun, Ö. F. (2010). 21. yüzyılda eğitim programının felsefi boyutları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3), 993-1016.
• Uçak, S., & Erdem, H. H. (2020). Eğitimde yeni bir yön arayışı bağlamında “21. yüzyıl becerileri ve eğitim felsefesi”. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 76-93.
• Ülçay, O. (2024). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli değerlendirmesi. Ulusal Eğitim Toplum ve Dünya Dergisi, 1(2), 70-75.
• Wei, B., Lin, J., Chen, S., & Chen, Y. (2022). Integrating 21st century competencies into a K-12 curriculum reform in Macau. Asia Pacific Journal of Education, 42(2), 290-304.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yorulmaz, A., Çekirdekçi, S., & Önal, H. (2021). İlkokul matematik dersi öğretim programının 21. yüzyıl becerilerine göre incelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 6(2), 95-105.