KADINLARIN YÖNETSEL POZİSYONLARA ERİŞİMDE CAM TAVAN SENDROMU: SAHA VERİLERİNE DAYALI BİR ÇALIŞMA

Year 2025, Issue: 50, 830 - 860, 31.08.2025

Özge Yılmazer , Öznur Erdem , Müge Şule Pamuk

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1716815

Abstract

Bu araştırmanın temel amacı, bankacılık sektöründe görev yapan kadın çalışanların cam tavan sendromunu deneyimleyip deneyimlemediklerini ortaya koymak ve bu sendroma ilişkin algı ve düşüncelerini analiz etmektir. Araştırmanın evrenini, Ankara ilinde faaliyet gösteren özel bir bankanın çalışanları oluşturmaktadır. Evrenin tamamına ulaşmanın güçlüğü nedeniyle, bankada görevli 155 kişilik bir örneklem grubu belirlenmiş ve bu grup üzerinden veri toplanmıştır. Araştırma kapsamında hazırlanan anket formu, katılımcılara uygulanarak veriler elde edilmiş; ardından bu veriler çeşitli istatistiksel analiz teknikleri ile değerlendirilmiş ve sonuçlar tablolar hâlinde sunulup yorumlanmıştır. Analiz bulgularına göre, banka çalışanlarının kadınların cam tavan sendromuna maruz kalıp kalmadığına ilişkin algıları; katılımcıların cinsiyet, yaş, medeni durum, kurum içindeki pozisyon, çocuk sahibi olup olmama durumu ve mesleki deneyim süresi gibi demografik değişkenlere göre istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar göstermektedir. Bu sonuçlar doğrultusunda, bankacılık sektöründe görev yapan kadınların karşılaştığı cam tavan engellerinin azaltılmasına yönelik çeşitli politika ve uygulama önerileri geliştirilmiştir. Bulgular, kadınların özellikle üst düzey yönetim kademelerine yükselirken görünmez engellerle karşılaştıklarını, terfi süreçlerinde toplumsal cinsiyet kalıplarının etkili olduğunu ve kurumsal destek mekanizmalarının yetersiz kaldığını göstermektedir. Çalışma, cam tavanın sadece bireysel değil, aynı zamanda yapısal ve kültürel faktörlerle de ilişkili olduğunu ortaya koyarak, kadınların liderlik pozisyonlarına erişimini kolaylaştıracak politika önerilerine zemin hazırlamaktadır.

Keywords

Cam Tavan Sendromu , Kadın Liderliği , Toplumsal Cinsiyet , Örgütsel Engeller , Yönetim Kademeleri.

GLASS CEILING SYNDROME IN WOMEN’S ACCESS TO MANAGERIAL POSITIONS: A STUDY BASED ON FIELD DATA

Abstract

The main purpose of this research is to reveal whether women employees working in the banking sector experience the glass ceiling syndrome and to analyze their perceptions and thoughts regarding this syndrome. The universe of the research consists of employees of a private bank operating in Ankara. Due to the difficulty of reaching the entire universe, a sample group of 155 employees working in the bank was determined and data was collected from this group. The survey form prepared within the scope of the research was applied to the participants and data was obtained; then, these data were evaluated with various statistical analysis techniques and the results were presented and interpreted in tables. According to the analysis findings, the perceptions of bank employees regarding whether women are exposed to the glass ceiling syndrome show statistically significant differences according to demographic variables such as the participants' gender, age, marital status, position in the institution, whether they have children and the duration of professional experience. In line with these results, various policy and implementation recommendations were developed to reduce the glass ceiling obstacles faced by women working in the banking sector. The findings show that women face invisible barriers, especially when advancing to senior management levels, that gender stereotypes are effective in promotion processes, and that institutional support mechanisms are inadequate. The study reveals that the glass ceiling is not only individual but also related to structural and cultural factors, thus paving the way for policy recommendations that will facilitate women's access to leadership positions.

Keywords

Glass Ceiling Syndrome , Women , Gender , Organizational Barriers , Management Levels.

References

• Aktaş A., Algür S. & Cengiz F. (2009). Turizm Sektöründeki Kadın Yöneticilerin Cam Tavan Sendromu Açısından Değerlendirilmesi: Antalya’da Bulunan Konaklama İşletmelerinde Yapılan Bir Araştırma, 17. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, 270-276.
• Allin, L. , Boocock, E. & O’Brien, K. (2025). The Importance Of Trust In Mentoring Relationships For Women’s Outdoor Leadership Development, Sport, Education and Society, ISSN: 1357-3322 (Print) 1470-1243 (Online) Journal homepage: www.tandfonline.com/journals/cses20
• Arbak Y., Kabasakal, H., Katrınlı, A.E., Özmen, O.T. & Zeytincioğlu , I.U. (1994), Women Managers In Turkey: The Impact Of Personalities And Leadership Styles Yayınlanmamış Makale
• Arıkan, S. (2003). Kadın Yöneticilerin Liderlik Davranışları ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(5), 1- 19.
• Ataay, N. A., (1998). Kadın Yöneticilerin Kariyer Boyutları ve Etkenleri, 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek Konferansı, O.Çiftçi (Ed.) Ankara :TODAİE Yayınları,Yayın No:28.
• Bayrak, S. & Yücel, A., (2000, 25-27 Mayıs). Kadın Cinsiyet, Yöneticilik ve Güç Bir Paradoks mu?, 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi’inde sunulmuş bildiri. Nevşehir Üniversitesi, Nevşehir
• Bell M.P., Mclaughlin M. E.& Sequeira J. M. (2002), Discrimination, Harassment, and the Glass Ceiling: Women Executives as Change Agents, Journal of Business Ethics (37), pp. 65–76.
• Catalyst, S. (1993). Successful Initiatives for Breaking the Glass Ceiling to Upward Mobilty for Minorities and Women, United States Glass Ceiling Commission.
• Ceylan, C., (2007). Mentorluk İlişkilerine Farklı Bir Yaklaşım: Kariyere Uyarlı Mentorluk. Web: http://www.isguc.org/?avc=arcĠview.php&ex=218&pg=m adresinden erişilmiştir.
• Çelikten, M. (2004). Okul Müdürü Koltuğundaki Kadınlar: Kayseri İli Örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 91–118.
• Chao, G. & T. Malik, S. D. (1988). ‘ A Career Planning Model For Women’. In S. Rose And L. Larwood (Eds), Women's Careers: Pathways and Pitfalls. New York : Praeger, 105–29.
• Eagly, A. H., & Johannesen-Schmidt, M. C. (2001). The Leadership Styles Of Women And Men. Journal of Social Issues, 57(4), 781–797.
• Ergül, F. A. (2012). Gender and Society İn Turkey: The Impacts Of Neoliberal Policies, Political Islam And Eu Accession. Insight Turkey, 14(4), 191-193.
• Harton, H.C. & Schaerer, M. (2023). On The Trajectory Of Discrimination: A Meta-Analysis And Forecasting Sur Ecasting Survey Capturing 44 Y Y Capturing 44 Years Of Field Experiments On Ears Of Field Experiments On Gender And Hiring Decisions, University of Northern Iowa UNI ScholarWorks , https://scholarworks.uni.edu/facpub
• Kanten, Pelin., Kanten S.& Tükeltürk,Ş.A. (2008). Yöneticilerin Akıl Hocalığı (Mentoring) İçin Algıladıkları Üst Yönetim Desteğinin Akıl Hocalığı (Mentoring) Eğilimleri Üzerindeki Etkisi, I. Ulusal Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Konferansında Sunulan Bildiriler Kitabı, 2, 155-164.
• Kanter, RM (1977) Şirketin Erkekleri ve Kadınları. Basic Books, New York.
• Karaca, A. (2007). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: Cam Tavan Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karcıoğlu F.& Leblebici Y. (2014). Kadın Yöneticilerde Kariyer Engelleri: “Cam Tavan Sendromu” Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,28 (4).
• Kocacık, F. & Gökkaya, B. (2005). Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1).
• KSSGM, (2000). Bankacılık Sektöründe Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık, KSSGM, Ankara.
• KSSGM, (2000). Kentlerde Kadınların İş Yaşamına Katılım Sorunlarının Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Boyutları. KSSGM, Ankara.
• Matteson,İ., (2002). Organizational Behavior and Management, Mc. Graw(Ed) Hill, pp.315
• Öztürk A. (2011). Kadın Öğretim Elemanlarının Cam Tavan Sendromu Üzerine Bir Araştırma: Ankara Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Öztürk T. (2007). Türkiye’de Kadın Çalışanların İş Yaşamındaki Yerinin Analizi: İzmir’de Bir Alan Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Powell, G.N. & Graves, L. M. (2003). Women and Men In Management. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Sosyal İş Sendikası. (2010). 8Mart’ınYüzüncü Yıl Dönümünde Türkiye’de ve Dünyada Kadın Emeği ve İstihdamı Raporu. Ankara: Sosyal İş Sendikası.
• Temel A., & Yakın M. & Misci S. (2006), Örgütsel Cinsiyetlerin Örgütsel Davranışa Yansıması, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 13(1) , 27-38.
• Townsend, C., Kray, L. & Russell, A. (2023). Holding the Belief That Gender Roles Can Change Reduces Women’s Work–Family Conflict, National Library Medicine, un 18;50(11):1613–1632.
• Tushabe, M., Kyambade, M., Kalisa, G. & Birungi, F. (2023). Work-life Balance, Gender Role Beliefs, Gender Participation and Women’s Representation in Leadership Positions in Public Universities: A Case of Makerere University, HAL open science, https://hal.science/hal-04280595v1 .
• Weyer, B. (2006). Do Multi–Source Feedback Instruments Support The Existence Of A Glass Ceiling For Women Leaders, Women in Management Review, 21 (6), 441–457.
• https://mentorloop.com/blog/mentoring-statistics/ (Erişim Tarihi: 28.05.2025)