Devrek’te yerel ürün üretimi ve yerelde kadın girişimciliğinde kooperatiflerin yeri

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 19 - 31, 01.06.2022

Hayati Başaran , Ebru Irmak

Öz

Bu çalışmada Zonguldak İli Devrek İlçesi yerel ürünü baston üretimi ve pazarlanması ile kadın girişimciliği ile yöresel ürünleri yerel lezzetlere dönüştüren iki ayrı kooperatifin faaliyeti incelenerek analiz ve çıkarımlar yapılmıştır. Devrek’te baston üretimi yapan çok sayıda üretici bulunmaktadır. Ancak yerel ürünlerin geleneksel üretim tekniklerine uygun olarak üretiminin yapılması ve faaliyetin sürekliliğinin sağlanmasında kooperatifin etkili olduğu görülmektedir. Dünyada nüfus artışıyla birlikte, gıda arz güvenliği önemli hale gelmiş, arz güvenliği de miktar ve hacimle ilişkilendirildiğinden kaliteden daha önemli etken olmuştur. Güvenilir gıda talebi (kaliteli gıda), organik ürün ve yerel lezzetleri de içine katarak geliştiğinden, gıda üretimi de bu talebi karşılayacak şekilde dönüşüp değişmektedir. Bu dönüşümde kadın kooperatifleri bir işletmecilik modeli sunmaktadır. Bu modelde kadınlar sermayeye ihtiyaç duymaksızın hem ekonomik faaliyette bulunup ticari hayatın içinde yer alabilmekte hem de sosyal dayanışma ile işbirliği alanını genişletmektedirler. Devrekli kadınlar tarafından yönetilen kooperatif faaliyetiyle hem yöresel ürünler yerel lezzet olarak ticari değer kazanmakta hem de sosyal ve ticari hayatta daha çok görünür olan kadınların özgüveni artmaktadır. Devrek’te; kadınların kooperatif faaliyetinden beklentilerinin %62’sini (kendine güven, sosyalleşme ve birlik olma) bireysel gelişim ve toplumsal sorumluluk alanı oluşturmaktadır. Kooperatif ortağı veya kooperatifle işbirliği içinde olmakla Devrekli kadınların; %78’i kendine güveni sağlamakta, %96’sı sosyal yaşamın içinde daha fazla yer almakta , %74’ü de birlik ve dayanışma davranışını ortaya koyabilmektedir. Yerel el sanatı ürünlerin, sanatsal değerinin de korunarak, üretim sürekliliğini sağlayabilmek için kooperatif gibi örgütlü yapılara ihtiyaç bulunmaktadır. Devrek için hem ticari hem de kültürel değeri bulunan “Devrek Bastonunun” sanatsal değerini korumak için kooperatif önemli bir buluşma yeri olmuştur.

Anahtar Kelimeler

dayanışma, kadın girişimi, kooperatif, yerel ürün

Kaynakça

• Başaran, H. ve Zeyrek, A. E. (2016), Türkiye’nin Ekonomik ve Toplumsal Gelişmişliğinde Toplumsal Dayanışma Uygulamaları ve Kooperatifçilik. 2nd International Congress on Applied Sciences: Migration, Poverty and Employment - UUBK'2016 Bildiriler Kitabı. S:29-37. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi genel Müdürlüğü. Ankara.