Okul Öncesi Dönemde Çocuğa Sahip Annelerin Tuvalet Eğitimi Farkındalıklarının İncelenmesi: Bir Durum Çalışması

Year 2019, Volume: 3 Issue: 1, 64 - 83, 28.06.2019

Fatma Ceren Sevinç , Ali Yiğit Kutluca

https://doi.org/10.31805/acjes.568175

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönemde çocuğu olan annelerin tuvalet eğitimi farkındalıklarını annenin yaşı, annenin eğitim düzeyi, annenin gelir düzeyi, annenin çocuk sayısı ve çocuğun içinde büyüdüğü aile yapısı demografik değişkenleri açısından incelemektir. Araştırmanın evreni, 2018-2019 eğitim öğretim yılında, İstanbul ili, Küçükçekmece ilçesi, Yenimahalle Mahallesi’nde bulunan bir anaokulunda eğitim gören 3 kız, 4 erkek çocuğun annelerinden oluşmaktadır. Katılımcılar, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme aracılığıyla araştırmaya dâhil edilmişlerdir. Araştırmaya katılan annelerin tuvalet eğitimi farkındalıklarını tespit etmek için nitel araştırma yaklaşımlarından, durum çalışması yöntemi kullanılmıştır. Uzman görüşü alınarak, araştırmacı tarafından hazırlanmış görüşme soruları katılımcılara yapılan odak grup görüşmesinde yöneltilmiş ve araştırma verileri toplanmıştır. Araştırmada toplanan veriler tümevarımsal içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda annelerin tuvalet eğitimi farkındalıklarının, annelerin eğitim düzeyleri ile ilişkili olmadığı tespit edilmiştir. Annelerin tuvalet eğitimi farkındalıklarının kültürel kolektif bilinçdışı sonucu etkilendiği ve tuvalet eğitimini vermelerine yön çizdiği saptanmıştır. Annelerin doğru tuvalet eğitimini bilmedikleri ve çocuklarına tuvalet eğitimi kazandırma sürecinde çeşitli hatalar yaptıkları tespit edilmiştir. Annelerin tuvalet eğitimini önemli buldukları ancak tuvalet eğitimi üzerine araştırma yapmadan sahip oldukları bilgiler kapasitesinde çocuklarına tuvalet eğitimini kazandırdıkları saptanmıştır. Annelerin tuvalet eğitimi farkındalıklarının çocuğun büyüdüğü aile yapısıyla, annenin yaşıyla ve çocuk sayısıyla ilişkili olmadığı tespit edilmiştir. Annelerin tuvalet eğitimi farkındalıklarının düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

tuvalet eğitimi, anne, farkındalık

Thanks

Okul öncesi dönemde çocuğa sahip olan annelerin tuvalet eğitimi farkındalıklarının incelenmesini amaçlayan bu araştırmada, en az benim kadar emek veren, her zaman kıymetli önerilerini benden sakınmayan pek değerli danışman hocam Yrd. Doç. Dr. Ali Yiğit KUTLUCA’ya teşekkürü bir borç bilirim.

Examining The Awaraness of Toılet Training of Mothers Who Have Children in Pre-School Period: A Case Study Method

Abstract

The purpose of this study is to examine the awareness of toilet training of mothers who have children in preschool period in terms of demographic variables such as of mother’s age, mother’s education level, mother’s income rate, mother’s number of children and the family structure which the child grows. The universe of the research consists of the mothers of 3 girls and 4 boys who were educated in the kindergarten in the Yenimahalle neighbourhood, Küçükçekmece district of Istanbul in the 2018-2019 academic year. The participants were included in study via criterion purposive sampling which one of the purposive sampling techniques. For determine the awareness of toilet training in mothers who participated in the study, the case study method was used one of the qualitative research methods. The interview questions which taking expert opinion and prepared by the researcher were directed to the participants in the focus group interview. At the end of this, research data were collected. The data collected in this study were analyzed by inductive content analysis method. As a result of the study, it was determined that mothers’ awareness of toilet training was not related to the educational level of mothers. It was determined that mothers’ awareness of toilet training was influenced by cultural, collective, unconscious outcome and led them to toilet training. It was detected that mothers did not know the proper toilet training and they made various mistakes in the process of toilet training to their children. It was found that, toilet training is important for mothers but they provided toilet training to their children with their own way, do not need any research. End of the study, ıt was concluded that mothers’ awareness of toilet training was low.

Keywords

Toilet training, Awareness, Mother

References

• Aktosun, Y. Y. (2014). Problem Çocuk mu?. İstanbul: Işık Yayınları.
• Arıkan, D., Çelebioğlu, A. ve Tüfekçi, F. G. (2013). Çocukluk Dönemlerinde Büyüme ve Gelişme. Conk, Z., Başbakkal, Z., Yılmaz, H. B. ve Bolışık, B. (Ed.). Pediatri Hemşireliği. Ankara: Akademisyen Tıp Kitabevi. s.53-66.
• Atkinson, R., Smith, E., Bem, D., Hoeksema, S. (2006). Psikolojiye Giriş.(Çev.: Y. Alagon). (3. baskı). Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Ball, J. W. ve Bindler, R. C. (2003). Pediatric Nursing Caring For Children (3. Eds.), New Jersey: Prentice Hall.
• Baxter, P. ve Jack, S. (2008). Qualitative Case Study Methodology: Study Design and Implementation for Novice Researchers , The Qualitative Report, 13(4), 544-559. Retrieved from https://nsuworks.nova.edu/tqr/vol13/iss4/2
• Beth, A., Choby, M. D., and Shefaa George, M. D. (2008). Toilet Training, American Academy of Family Physicians, ;78(9):1059-1064, 1066, San Jacinto Methodist Hospital, Baytown, Texas.
• Bolat, E. (2015). 1-4 Yaş Arası Çocuğa Sahip Annelerin Tuvalet Eğitimi Kazandırma Konusunda Tutum ve Görüşlerinin İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, (s. 53-67).
• Bolat, Ö. (2016). Beni Ödülle Cezalandırma. İstanbul: Doğan Kitap.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, Çakmak, E., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegema Yayıncılık.
• Byron, T. (2009). 1 Yaşından 3 Yaşına Çocuk Bakımı. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Choby, B. A., George S. (2008). Toilet training. Am Fam Physician. 78: 1059-1064.
• Conk, Z., Başbakkal, Z., Genç, G., Bolışık, B., (1992). Tuvalet Eğitiminde Annelerin Uyguladıkları Yöntemlerin İncelenmesi. III. Ulusal Hemşirelik Kongresi Kitabı. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu. Esnaf Ofset Matbaacılık. Sivas. Haziran. s. 690-698
• Creswell, J. W. (2014). Research Design, Qualitataive, Quantiative and Mixed Methods Approaches, Fourth ed. Lincoln: Sage PublicationsÇağdaş, A. (2008). Anne-Baba-Çocuk İletişimi. Konya: KökYayıncılık.
• Çalışır, H., Özvurmaz, S., Şahbaz, M., & Tuğrul, E. (2011). Annelerin Tuvalet Eğitimi Sırasında Kullandıkları Yöntemler İle 1-4 Yaş Çocukların Altlarını Islatma Durumları Arasındaki İlişki. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. s. 17-23.
• Deniz, Ç. ve Görak, G. (2016). Çocuklarda Tuvalet Eğitimi ve Kullanılan Yöntemler. Jaren. 4(1), s.59-64. erişim adresi: https://www.journalagent.com/jaren/pdfs/JAREN_4_1_59_64.pdf
• Deniz, Ü. (1997). Annelerin Tuvalet Eğitimine İlişkin Bilgi ve Uygulamaları ( Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi).
• Eren, T. ve Oğuz, F. (2014). Sağlıklı Çocuklarda Tuvalet Eğitimi. Turkish Family Physician, 5(3):13-18.
• Evliyaoğlu, N. (2010). Sağlam Çocuk İzlemi. Türk Pediatri Arşivi. 42(1), 6-10.
• Fidancı, K., Fidancı, B. ve Sarı, E. (2013). Yaş Dönemlerine Göre Gelişim Özellikleri. http://www.jcam.com.tr/files/KATD-1565.pdf. Erişim Tarihi: 19 Aralık 2018.
• Gilbert, J. (2014). Tuvalet Eğitimi. (Çev.: T. Kanbur). İstanbul: Mikado Yayınları.
• Göknar, Ö. (2012). Bilinçli Çocuk Yetiştirme (4. baskı.). Ankara: Arkadaş Yayınevi. s. 53-55.
• Horn, I. B., Brenner, R., Rao, M., Cheng, T. L. (2006). Beliefs about the appropriate age for initiating toilet taraining: are there racial and socioeconomic differences? J Pediatr.
• İnanç, B. Y., Atıcı, M. K. ve Bilgin, M. (2015). Gelişim Psikolojisi Çocuk ve Ergen Gelişimi (10. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Koç, I,, Camurdan, A. D., Beyazova, U., Ilhan, M. N., Sahin, F. (2008). Toilet training in Turkey: the factors that affect timing and duration in different sociocultural groups. Child Care Health Dev, 34: 475-481.
• Köse, D., Çınar, N., Altınkaya S. (2013). Yenidoğanın Anne ve Baba ile Bağlanma Süreci. Türk Tabipleri Birliği Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 22(6), 239-240. adres: https://dergipark.org.tr/download/article-file/198314#page=36
• Küçük L. (2010). Çocuk ve Ergenlerde Önemli Bir Sorun Olan Enürezisin Psikososyal Yönü. Maltepe Hemşirelik Bilim ve Sanat Dergisi; 3: 68-72.
• Lincoln, Y. S. ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
• Meggitt, C. (2012). Understand Child Development. London: Hodder& Stoughton General Division.
• Miles, M. B., Huberman A. M., Saldana, J. (1994). Qualitative Data Analysis AMethods Sourcebook (Eds. 3). Sage Publications.
• Mota, D.M., Barros A. J. D. (2008). Toilet Training: Methods, Parental Expectations and Associated Dysfunctions. Jornal De Pediatria;84(1):9-17.
• Önen, S., Aksoy, İ., Taşar, M. A. ve Bilge, Y. D. (2012). Çocuklarda Tuvalet Eğitimini Etkileyen Faktörler. Bakırköy Tıp Dergisi. 8(3), 111-115.
• Özkul, E. (2017). Tuvalet Eğitimi Tamamlanmış Çocukların, Dışkı, İdrar Kontrolü ve Tuvalet Becerisi Kazanmalarını Etkileyen Faktörlerin ve Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Özmert, E. (2006). Erken Çocukluk Gelişiminin Desteklenmesi-III. Aile, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. s. 256-273.
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative evaluation and research methods (Third Edition). Thousand Oaks, CA: Sage Publication, Inc.
• Potts, N. L. and Mandleco, B. L. (2012). Pediatric Nursing Caring for Children and Their Families (3. eds.). Canada: Thomson Delmar Learning.
• Salihoğlu-Dursun, S. (2015). Hamilelik ve 0-6 Yaş Döneminde Çocuk Bakımı ve Eğitimi El Kitabı (s. 267- 352). İstanbul: Hayat YayıncılıkSalihoğlu-Dursun, S. (2012). Çocuk Bakımı ve Eğitimi. İstanbul: Hayat Yayın Grubu.
• Semerci, B. (2015). Birlikte Büyütelim: Çocuk Ruh Sağlığı (8. baskı). İstanbul: Alfa Yayınları. s. 54- 58.
• Sıdal, M., Oğuz, F., Ünüvar, E., Kılıç, A. Ve Yıldız, İ. (2014). Genel Pediyatri. Devecioğlu, Ö. ve Çıtak, A. (Ed.). Pediatride Rutinler. İstanbul: İstanbul Tıp Kitabevleri. s. 186.
• Tarhan H., Çakmak Ö., Akarken İ., Ekin R..G, Ün S., Uzelli D., Helvacı M., Aksu N., Yavaşcan Ö., Sönmez, N. (2008). Eve Dayalı Gündüz Tuvalet Kontrolü Aile Eğitimi Programı’nın Annelerin Kuruluk Kaydı Tutma İle Gündüz Tuvalet Kontrolü Kazandırma Becerisini Ve Çocukların Gündüz Tuvalet Kontrolünü Kazandırmasındaki Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Özel Eğitim Anabilim Dalı.
• Topçuğlu, V. (2003). Obsesif Kompulsif Bozuklukta Psikanalitik Görüşler. Klinik Psikiyatri Dergisi. s. 46-50.
• Tümkaya, S. (2012). Dil Gelişimi. Deniz, E. (Ed.). Erken Çocukluk Döneminde Gelişim. Ankara: Maya Akademi. s. 29-45.
• Wechselbers, K. (1984). Anne ve Çocuk (Çev.: Erdoğan Kınalıbay) (4. Baskı). İstanbul: Evrim Matbaası.
• Wilson, D. (2011). Family-Centered Care Of The Young Child. Hockenberry, M.J. and Wilson, D. (Ed.). Wong’s Nursing Care of Infants and Children (9. eds.). America: Mosby. s. 564-567.
• Yavuzer, H. (2012). Çocuk Psikolojisi (34. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yavuzer, H. (2006). Çocuk Eğitimi El Kitabı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.